Tek sorun kadavra nakilleri!

Organlarımız başkalarına hayat versin…

Ülkedeki 180 hemodiyaliz ve 100’e yakın nakil hastası İdari, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi’nde onaylanan ve organ naklini mümkün kılacak yasa tasarısının Genel Kurul’da da onaylanarak yürürlüğe girmesini dört gözle bekliyor. Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi Diyaliz Servisi Sorumlusu Uzm. Dr. Duriye Deren Oygar, gazetemize tasarı hakkında bilgi vererek, canlı vericileri olmadığından dolayı 180 diyaliz hastasının kadavra beklediğini ifade etti.

Şu anda tek sorunun kadavra nakilleri olduğunu söyleyen Oygar, kadavra nakilleri bekleyen listesi oluşturulması gerektiğini, tasarının yasalaşmasıyla bekleme listesi konusunda düzenlemeler geleceğini ve alt yapı oluşturulduktan sonra kadavra nakillerinin yapılacağını dile getirdi.

Diyaliz hastaları, insanlarımızın organ bağışı konusunda çok duyarlı olacaklarına inançlarını belirterek, bu yasa ile beraber devlete bir yük olmaktan kurtulacaklarını dile getirdi.

Ülkedeki 180 hemodiyaliz ve 100’e yakın nakil hastası İdari, Kamu ve Sağlık İsleri Komitesi’nde onaylanan ve organ naklini mümkün kılacak yasa tasarısının Genel Kurul’da da onaylanarak yürürlüğe girmesini dört gözle bekliyor. Organ nakli yasa tasarısının İdari, Kamu ve Sağlık İsleri Komitesi’nde onaylanması ve Genel Kurul’a sevk edilmesi organ bekleyen diyaliz hastalarının umutlarını yeşertti. Başka ülkelerin bekleme listelerine giren, yıllardır maddi ve manevi açıdan büyük zorluklar yaşayan diyaliz hastaları bu yasayla birlikte sağlıklarına kavuşma umudu taşıyor. 180 hemodiyaliz ve 100’e yakın nakil hastası bulunan ülkede büyük bir eksikliği olan yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, hücre ve doku nakli mümkün olacak. Henüz tasarı halinde olan ve komitede onaylanan, hücre ve doku nakli ve organ bağışını içeren “İnsan Hücre Doku ve Organlarının Bağışlanması, Nakil, Tedarik Edilmesi, Test Edilmesi, İşlenmesi, Korunması, Saklanması, Dağıtımına ve Gereğinde İmhasına İlişkin Güvenlik ve Kalite Standartlarının Belirlenmesiyle İlgili Yasa” konusunda, Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi Diyaliz Servisi Sorumlusu Uzm. Dr. Duriye Deren Oygar, gazetemize bilgi vererek, akıllardaki soru işaretlerine açıklık getirdi. Organlarını bağışlamak isteyenler için henüz altyapı çalışmalarının tamamlanmadığı yasayla ilgili konuşan Oygar, bu yasayla hastaların hem ekonomik hem de psikolojik mağduriyetlerinin aşılacağını ifade etti. Oygar, en çok merak edilen konulardan bir tanesi olan, vatandaşların organ bağışı yapmaları hususunda ise hastaneye ya da Sağlık Bakanlığı’na başvuru yapabilecek şekilde düzenlemeler getirileceğinin altını çizdi.
Gazetemize konuşan diyaliz hastaları ise, insanların organ bağışı konusunda çok duyarlı olacaklarına inandıklarını ve tasarının yasalaşarak yürürlüğe girmesi ve uygulanmaya başlamasıyla beraber devlete bir yük olmaktan kurtulacaklarını dile getirdi.

“1991 yasası alt yapı eksikliğinden dolayı uygulanmadı”

Diyaliz Servisi Sorumlusu Uzm. Dr. Duriye Deren Oygar, Organ Nakli Yasası’nın, insan doku, hücre ve organ nakli ile ilgili kuralları düzenleyen yasa olduğunu ve her konuda ayrı tüzüklerin yapılacağını ifade etti.
Oygar, 1991’da geçirilen Organ Nakli Yasası’nın, sadece organ nakli üzerine olduğunu belirtirken, yeni yasada hücre ve doku naklinin de yer aldığını dile getirdi. 1991 yasasında denetim probleminin büyük bir sorun olduğunu ifade eden Oygar, yasayı çalıştıracak alt yapı eksikliğinden dolayı bu yasanın bu zamana kadar uygulanamadığını açıkladı. Oygar, tıp alanındaki ilerlemelerden ve bazı eksikliklerden dolayı yasanın tekrar hazırlandığını ve yasalaşmasının beklendiğini kaydetti.
Oygar, “Bu yasa hücre ve doku naklini de kapsayacak şekilde yeniden düzenledi ve ayrı ayrı tüzükler yapılacak. Tüp bebek merkezlerinin de tüzükleri bu yasaya bağlanacak” dedi. 

“Hastaların, ekonomik ve psikolojik mağduriyetleri aşılacak”

Böbrek nakillerinin, canlı ve kadavra nakilleri olarak ikiye ayrıldığını belirten Oygar, canlı nakillerin 4’üncü derece akraba olmak koşuluyla canlı vericiden böbrek alınması durumunda yapıldığını ve buradaki hastalar için mevcut bir durum olduğunu ifade etti.
Oygar, canlı vericisi olan hastaların Türkiye’deki nakil merkezlerine sevk edildiğini, bu nedenle canlı nakiller konusunda hastaların mağdur olmadığını belirtti. 
Tek sorunun kadavra nakilleri olduğunu söyleyen Oygar, kadavra nakilleri bekleyen listesi oluşturulması gerektiğini, bu yasanın bekleme listesi konusunda düzenlemeler içereceğini ve alt yapı oluşturulduktan sonra kadavra nakillerinin yapılacağını dile getirdi. Başka ülkelerin bekleme listelerine yazılmanın ve ardından çağrılmanın zor olduğunu belirten Oygar, bu yasayla hastaların hem ekonomik, hem de psikolojik mağduriyetlerinin aşılacağını ifade etti.

“Organ bağışına yönelik insanlarımız duyarlı olacaktır”

2008 yılından beri üzerinde çalışılan bu yasanın, Türkiye, Avrupa ülkeleri ve diğer ülkelerin yasalarına bakılarak hazırlandığını belirten Oygar, yasanın, ülkenin kültürüne göre biraz farklılık gösterebileceğini söyledi.
Oygar, insanların “organ bağışlamak istiyorum, ya da istemiyorum” şeklinde hastaneye ya da Sağlık Bakanlığı’na başvuru yapabilecekleri şeklindeki alt yapıların bundan sonra kararlaştırılacağını ve insanlarımızın bu konuda duyarlı olacağına inandığını belirtti. 

“Yasa kapsamlı düşünüldü”

Hücre naklinin şu anda ülkemizde yapılan en fazla nakil olduğunu söyleyen Oygar, bu nakil merkezlerinin denetlenmesinin, hangi koşullarda nakil yapılacağı konusunda düzenlemelerin bu yasada yer alacağını, deneysel çalışmalar için de yasa çerçevesinde tüzükle düzenlemeler getirileceğini anlattı.
Oygar, “Dokularda kemik iliği nakilleri düzenlemeleri, bankaları ve dünya bankaları arasında geçişler ve onunla ilgili düzenlemelere yer vermek için bu yasa bu şekilde kapsamlı düşünüldü” dedi.

“Personele detaylı eğitimler verilecek”

Oygar, hemodiyaliz merkezi olarak personel sayısının yeterli olduğunu, fakat yasayla beraber 2-3 aylık detaylı eğitimler gerekebileceğini belirtti. Beyin ölümü ekibinin onaylar ve tanılar açısından eğitimler alabileceğini ifade eden Oygar, “Nakilleri yapan cerrahlar var, ama bilgilerini geliştirmek amacıyla bazı eğitimler gerekebilecek diye düşünüyorum” dedi. Hastanenin de fiziki açıdan daha yeterli olabilmesi için çalışmalar gerekebileceğini ve altyapının eksiksiz tamamlanması için çalışmaların hızlandırılacağını belirten Oygar, bunların tüzükler hazırlanırken belirlenen 6 ay içerisinde yapılacağına inandığını ifade etti.
Oygar, bu düzenlemelerin sıfırdan bir çalışma olarak algılanmamasını, sadece mevcut yapıyı güçlendirmek için yapılan bir düzenleme olarak görülmesi gerektiğini kaydetti.

“Nakil listeleri hazırlanmaya başlandı”

Şu anda mevcut 180 hemodiyaliz ve 100’e yakın nakil hastası olduğunu belirten Oygar, nakil olanların canlı nakil olduğunu, geriye kalan 180 diyaliz hastasının canlı vericileri olmadığından dolayı kadavra beklediklerini ve bu insanlar için nakil listelerinin hazırlanmaya başlandığını ifade etti.
Oygar, “Çok iyi bir sistem yapılırsa kadavra nakilleri artabiliyor. Yılda 10 tane kadavra nakli yapabiliyor olmamız lazım ve iyi bir sistemle nüfusa göre yılda 5-10 kadavra çıkabilir” dedi.

“İyi bir denetlemeyle organ mafyasının önüne geçilebilir”

Oygar, yasanın denetlenmesi için Türkiye ve Avrupa’da bulunan uzmanlardan görüş alındığını ve organ mafyası sorununun iyi bir denetlemeyle önüne geçilebileceğini vurguladı. Yapılan çalışmalarda denetleme konusuna çok önem verdiklerini belirten Oygar, Sağlık Bakanlığı’nda bir Koordinasyon Merkezi kurulacağını ve onun altında ayrı bir de Denetleme Komitesi oluşturulacağını söyledi.
Oygar, “Yasal olarak bu denetlemenin nasıl yapılacağı konusuna çok önem gösterdik ve onun çok sıkı olmasını istedik. Kendi denetlememizin yüzde 100 olmasını sağlamaya çalışıyoruz” dedi. Yasaya uyulduğu takdirde bir sorun olacağına inanmadığını ifade eden Oygar, bu konuyla ilgili yüksek cezaların geleceğini belirtti.

Organ Nakli Yasası hakkında hastalar ne dedi?

“Bu yasa için çalışan herkese çok teşekkür ederim”

Ali Tayançlı: “Bu yasa çok gerekliydi, çünkü aileden bulamayanlar için kadavra gerekir. Ben böbrek nakli için gidip Türkiye vatandaşı oldum, ama mesafeden dolayı ulaşım sorun olabiliyor. Bu yasayı için çalışan herkese çok teşekkür ederim. İnsanlarımızın organ bağışı konusunda duyarlı olması gerekir. Bu hastalık bugün benim başımda, yarın bir başkasında olabilir. 2004 yılında rahatsızlandım, 2007’ye kadar evde tedavi oldum ve 2007den sonra diyalize gelmeye başladım.”

“Altyapının çok iyi olması gerekir”

Hüseyin Zihni Karaca: “Türkiye’de yapılan muamelelerin aynısı yapılacaksa bu yasanın geçmesi çok iyi. Acemilik olacaksa çok yanlış olur. Altyapının çok iyi olması gerekir. Ben 7 aydan beri diyaliz hastasıyım. 3 aydır organ nakli bekliyorum ve baldızımdan böbrek alınarak canlı nakil olacağım. Aklı başında olan insanların organ bağışı konusunda gönüllü olabileceğine inanıyorum. Yeni bir yasa olmasından dolayı ilk başta bir çekimserlik olabilir, ama bu zamanla aşılacak bir durumdur. Herkes öldükten sonra organlarını bağışlamalı.”

“Bu konuda geç bile kalındı”

Yaşar Celaloğluları: “Benim bir beklentim yok, herhangi bir listeye de yazılmadım. Organ nakli başlanırsa çok iyi olur. Bu konuda geç bile kalındı. Fakat iyi denetlenmezse organ çeteleri oluşacak ve organlar satılmaya başlayacak. Türkiye listelerine yazılan hastalar var, fakat çok uzun seneler bekliyorlar. Ben 6 yıldır diyaliz hastasıyım ve umarım insanlarımız organ bağışı konusunda duyarlı olurlar.”

“Biz devletin sırtında bir kamburuz”

Fatma Karlankuş: “20 senedir kadavradan organ bekliyorum. Antalya’da nakil listesinde sıradayım. Burada öyle bir yasa olsa evimde beklerim. Bu yasanın çok faydası olacak. Bu hastaların çoğu böbrek nakli olamadıkları için sürekli diyalize geliyorlar. Yasa sayesinde devlet de büyük bir yükten kalkmış olacak. Biz devletin sırtında bir kamburuz. İnsanlarımızın organ bağışlamakta çok duyarlı olacaklarını hissediyorum. Halkımız yobaz değil, yobaz insanlar organ bağışlamaz, ancak bizde öyle bir şey yok ve çok duyarlı olunacaktır.” 

“İnsanlarımız yurt dışında tonlarca para harcıyor”

Veli Doğan: “ 11 senedir kadavradan nakil bekliyorum. Bu işler için insanlarımız yurt dışında tonlarca para harcıyorlar. Yasanın uygulanmaya başlamasıyla diyalize gelen hastaların sorunu bir sene içinde çözülebilir. Pahalı bir tedavi alıyoruz ve bu devlete bir yük.”

“Toplumumuzun duyarlı olmasını istiyorum”

Ali Bozalanlar: “5 senedir bekliyorum. Hiçbir listeye yazılmadım, yasayı bekliyorum ve haftada genel olarak 3 kere diyalize geliyoruz. Nakilim kadavradan olacak ve toplumumuzun bağışlama konusunda duyarlı olmasını istiyorum ve duyarlı olacaklarına da inanıyorum.”

Haberal Kıbrıslı