Suna Erden

Vatandaşlık yasa tasarısı, evlilik yolu ve çalışma izni ile vatandaşlık almayı zorlaştırılırken, uyuşturucu tasarrufu suçu işleyenlerin ise vatandaş yapılmaması öngörülüyor. İstatistiki verilerde ise en fazla “tasarruf” suçu işlendiğini ve en çok TC’lerin hüküm giydiğini gösteriyor 

Son günlerde vatandaşlık konusu tartışılmaya başlanırken 3 yıldır görüşülmeyi bekleyen Yurttaşlık (değişiklik) Yasa Tasarısı’nın önümüzdeki haftalarda gündeme alınacağı öğrenildi. Cumhuriyetçi Türk Partisi-Birleşik Güçler (CTP-BG), Demokrat Parti-Ulusal Güçler (DP-UG) hükümeti döneminde hazırlanarak meclise gönderilen ve yakın bir zamanda görüşülmeye başlanacak olan yasa tasarısında öngörülen şartlar “Vatandaşlık” almayı daha da zor hale getiriyor. 

Yasa tasarısının kabul edilip yürürlüğe girmesi halinde uyuşturucu suçları işleyenler asla vatandaş olamayacak. Tasarıda diğer suçlarının yanı sıra uyuşturucu tasarrufu suçunu işleyenlerinde vatandaşlığa alınmaması ön görülürken son yıllarda özellikle birçok gencin uyuşturucudan dolayı hüküm giymesi, birçok kişinin vatandaşlık almasını imkânsız kılıyor. Ayrıca istatistiki verilerde ise en fazla “tasarruf” suçu işlendiğini ve en çok TC’lerin hüküm giydiğini gösteriyor. 

Öte yandan tasarıda, vatandaşlığa başvuru süreleri ise uzatılıyor ve başvuru öncesi herkesin beyaz kimlik alması şart koşuluyor. Tasarıya göre, iş kurma veya çalışma izni ile ülkede bulunanlar 6+9 yıllık bir periyotla vatandaşlık başvurusu yapabilecek. Yani kişi, 6 yıl kesintisiz çalışma ve iş kurma izni alacak, 6 yıldan sonra Beyaz Kimlik alacak ve vatandaşlık başvurusu için ise 9 yıl bekleyecek. İş kurma ve çalışma izinlilerin yanı sıra evlilik yolu ile de vatandaşlık almak zorlaşacak. 

EVLİLİK YOLU İLE VATANDAŞLIK 

Yurttaşlık (değişiklik) Yasa Tasarısı 3 yıldır bekletiliyor. Yasa tasarısında, çalışma izni veya evlilik yolu ile vatandaşlık almak zorlaştırılırken, ayrıca günümüzde uyuşturucu suçu işleyen onlarca kişinin de asla vatandaş yapılmaması öngörülüyor. Şu anda komitede olan yasa tasarısında evlilik yolu ile vatandaş olabilmek için en az 3 yıl şartı aranıyor. 

KKTC vatandaşı ile evlenen yabancıların vatandaşlığa kabul edilmesi için, evlilikte en az üç yıllık sürenin geçmesi şartı aranırken, evlilik süresinin yedi yıl ve üzeri olması halinde ise başvurudan itibaren 2 yıl sürenin geçmesi, 10 yıl üzeri evliliklerde ise başvuru tarihinden sonra bir yıllık sürenin geçmesi koşulu aranıyor. KKTC yurttaşı ile evlilik yolu ile vatandaşlık alanların daha sonra ayrılıp bir başka vatandaş olmayan kişi ile evlenmeleri halinde, eşi ve doğacak çocuklarının vatandaş yapılmamaları düzenleniyor. 

ÜÇ YIL İÇERİSİNDE BOŞANAN KİŞİNİN KİMLİĞİ ELİNDEN ALINACAK 

Tasarıda, KKTC yurttaşı ile evlilik yolu ile vatandaşlık alanların daha sonra ayrılıp bir başka vatandaş olmayan kişi ile evlenmeleri halinde, eşi ve doğacak çocuklarının vatandaş yapılmamaları düzenleniyor. Öte yandan KKTC vatandaşı ile evlilik yolu ile yurttaşlık alan kişinin, kimlik aldıktan üç sene içerisinde eşinden boşanması halinde, Bakanlar Kurulu kararı ile vatandaşlığının iptal edilebileceği öngörülüyor. 

UYUŞTURUCU SUÇLULARI VATANDAŞ OLAMAYACAK 

Öte yandan yasa tasarısında, bir yıldan fazla hapis cezası alanlar, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtekârlık, irtikâp, ırza geçme, hileli iflas ve benzeri yüz kızartıcı suçlar ile uyuşturucu madde tasarrufu, alma veya satma suçlarından dolayı mahkûmiyet alanlar ve genel sağlık bakımından tehlike oluşturan hastalığı bulunanlar evlilik yapsalar dahi vatandaşlığa alınmamaları öngörülüyor. 

EN FAZLA TASARUF SUÇU İŞLENİYOR 

Ancak son zamanlarda uyuşturucu suçlarındaki artış ve çoğunlukla gençlerin 1 gram gibi küçük miktarlarda uyuşturucu tasarrufu suçu işlemesi birçok kişinin vatandaşlık almasını imkânsız kılıyor. İstatistiki verilere göre, son 9 yılda TC uyruklu kişilerin daha yüksek oranda hüküm yedikleri görülüyor. 

Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu (UMK) çalışmaları kapsamında, Doğu Akdeniz Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Rehberlik Ve Araştırma Merkezi (DAÜ-PDRAM) tarafından Mart 2015 tarihinde yapılan araştırmaya göre,2006-2014 yıllarını kapsayan süre içerisinde TC uyruklu kişilerin (yüzde 48) en yüksek oranda madde suçlularını işlediği belirtiliyor. 

Araştırmada Merkezi Cezaevi verilerine göre verilen sonuçlarda, uyuşturucu madde tasarruf ve ithal durumu kıyaslandığında ise tüm yaş gruplarında tasarrufun suçunun daha fazla olduğu görülüyor. Araştırma sonuçlarına bakıldığında, tasarruf suç oranın daha yüksek ve TC uyrukluların daha fazla uyuşturucu suçu işlemiş olması, bir gram uyuşturucudan dahi hüküm giymiş olanların vatandaş olması imkânsız hale geliyor. 

BEYAZ KİMLİĞİ OLMAYANA VATANDAŞLIK YOK 

Çalışma veya İş kurma izni ile KKTC’de yaşayanlar için ise şu kıstaslar ön görülüyor. Öncelikle 6 yıl kesintisiz çalışma veya iş kurma izni alacak.6 yıllık süre içerisinde 240 günden fazla yurt dışında kalmamış olacak.6 yıllık çalışma ve iş kurma izninin ardından Daimi İkamet İzni (Beyaz Kimlik) alacak. Beyaz kimlik aldıktan sonra ise 9 yıl KKTC’de ikamet edecek. Ancak beyaz kimlik alındığı tarihte kesintisiz 15 yıl süre ile çalışma ve iş kurma izni almış olanlar için bu süre aranmayacak. 

REŞİT OLDUKTAN SONRA 10 YIL SÜRESİ 

Yasa tasarısında KKTC’de doğan yabancılar ve KKTC’ye küçük yaşta gelenler için yapılan düzenlemede ise şunlar öngörülüyor. KKTC’de doğanlar için, doğduğu tarihten 17 yaşını dolduruncaya kadar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yaşamış olmak. Kişinin reşit olduğu tarihten önce anne veya babasının üç yıl Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yasal olarak ikamet etmesi. Reşit oluncaya kadar yılda yüzeyimi günden 

fazla yurtdışında bulunmamak şartları aranırken, reşit olmadan KKTC’ye gelenler için ise reşit olduktan sonra üç yıl içerisinde Daimi İkamet İzni almış olmak, beyaz kimlik aldıktan sonra 10 yıl kesintisiz KKTC’de ikamet etmiş olmak koşulları aranıyor. 

VATANDAŞLIKTA SINIR ŞARTI 

Tasarıda, annesi, babası sonradan vatandaşlık alan çocuklar eğer KKTC sınırları içerisinde dünyaya gelmişse doğumdan başlayarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı sayılacak. Ancak sonradan vatandaşlık alan anne, babanın çocukları, KKTC sınırları dışında doğarsa reşit olmadan önceki bir tarihte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne anne veya babası ile gelip5 yıl ikamet etmesi halinde vatandaş olabilecek.

Star Kıbrıs