O, Sarıgüllü Hacı Sofu Feyzullah Ağa ile Ayşe Hanım’ın  (Molla Hanım diye bilinir) mavi gözlü kızıdır. Ailesi Karaman’dan göçüp önce Selanik ile Manastır arasındaki Vodina Sancağına, sonra ise doğduğu kaplıcaları ile meşhur Langaza’ya yerleşir. Zübeyde Hanım 1857 yılında dünyaya gelmiş ve 14 yaşında iken kendisinden 18 yaş büyük Ali Rıza Efendi ile evlenmiştir.Fatma, Ahmet, Ömer, Mustafa, Makbule ve Naciye’nin anneleridir. Dönemin ölümcül hastalıklarından Difteriye (Kuşpalazı) üç evladını kaptıran anne Zübeyde Hanım evlat acısını defalarca yaşamıştır. Zira Fatma 4 yaşında iken, Ahmet 9, Ömer ise 8 yaşındayken bu salgın hastalığa kapılmış, Naciye ise daha sonra 12 yaşında iken abisinin Harp Okulunu bitirdiği yıl vefat etmiştir.

Peş peşe evlat kayıplarıyla inleyen yüreği oğlu Ahmet’in vefatıyla ruhve duygu dünyasında izi silinmeyecek derin yaralar bırakır. Gümrük muhafaza memuru olan eşinin görev yaptığı Selanik’e 120 km uzaklıktaki karayolu olmayan Paşaköprüsü’ndeki ıssız yerde; oğlunu kaybettiğinde,cenaze deniz kenarında açılan bir mezara defnedilir. Gece çıkan fırtınada kıyıları döven dev dalgalar Ahmet’in cesedini açığa çıkarır ve Olimposdağlarından inen aç çakallara yavru beden yem olur. Bu yürek dayanmaz manzarayı gören hamile Zübeyde Hanım orada bayılır ve bitmeyen evlat sızılarına sonu böyle trajik bir durum daha eklenir.

Hastalık, ilaçsızlık ve yokluklardan bir türlü anneliğine doyamayanve korkular içinde karnındaki bebeğine de iyi annelik yapamayacağını düşünen Zübeyde Hanımın talihsiz kaderi içinde sinirleri artık allak bullak olmuştur. Ailesi sofi zadelere uzanan ve geleneksel yapıya sahip, beş vakit namaz kılan Zübeyde Hanım bütün gücünü dualardan alarak kendi gibi mavi gözlü ve sarışın bir evlat diler Allahtan. 22 yıl boyunca eşinden “Gülzar-ı Cennetim Zübeydem” diye sevgi sözleri duyan Zübeyde Hanımın duaları kabul olur ve dünyaya bir aşk çocuğu olan Mustafa gelir.

Üst üste ölüm acıları yaşayan Zübeyde Hanım eşi Ali Rıza Efendi hastalanıp vefat ettiğinde 36 yaşındadır. Trajiklerle dolu yaşamında yetim kalan çocuklarını yetiştirme görevi tek başına omuzlarına yüklenir. Langaza’dakiRapla çiftliğinde ağabeyi subaşı Hüseyin Efendinin çiftliğine yerleşmek zorunda kalır. Yaşamın zorlukları ona Gümrük Başmüdürü Ragıp Beyle evlilik yapmasını gerektirir. Mavi gözlü dev bu evliliğe karşıdır ve evlendiği için annesine kırgındır. Balkan Savaşının ardından Zübeyde Hanım eşinden ayrılır ve tüm evlatlarından geriye kalan oğlu Mustafa’nın dışında tek kızı Makbule ile İstanbulBeşiktaş Akaretler’e gelerek yerleşir. Bir süre sonra oğluyla kırgınlıkları sona erer, onun başarılarını görür ve önce Ankara’ya sonra da yaşamını yitirdiği İzmir’e yerleşir.

Selanik’te acılar, trajediler, yokluklar, travmalar içinde dünyaya gelen ve dört bir yanı işgallerle kuşatılmış bir enkazdan modern - çağdaş bir ülke yaratan halk çocuğu lider Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanımı yaşamını yitirdiği bir yıldönümünde (14 Ocak 1923) daha rahmetle anıyoruz. Mekânın cennet olsun.

                                                                                                     Merve Başak BARUT