Türkiye’nin, Maraş konusunu doğal gaz meselesine katılımıyla bağdaştıran iki senaryo ileri götürmekte olduğu, TC Dışişleri Bakanlığı’nın üçüncü taraflarla, Kıbrıs sorununda bir ara anlaşmaya da gönderme yaparak bu konuyu görüştüğü öne sürüldü.

Öte yandan Güney Kıbrıs’ın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Nikos Emiliu, kapalı bölge Maraş’ın açılması önerilerine Türkiye’nin olumlu yanıt vermesini umut ettiklerini açıkladı.

Fileleftheros “Maraş Üzerinden Doğal Gaz... Ankara’dan, Ara Anlaşmanın da İleri Götürüldüğü İki Senaryo... Doğal Zenginliğe Türk Eli” başlık ve spotlarıyla manşete çektiği haberinde “Ankara’nın diplomatik oyun oynadığını” savundu ve “güvenilir bilgilere” dayanarak özetle şunları yazdı:

“Türk tarafınca doğal gaz konusunda, Eroğlu’nun önerisini de yeniden gündeme getirerek ve bu alanda Kıbrıs sorunu çözülmeden bir işlem yapılmasını öngörecek bir formülün görüşülmesi ihtimalini açık bırakarak, perde gerisi hareketlerde bulunuluyor.

Türklerin doğal gaza çözümle ve çözümsüz katılımları

Bazı hareketlerin ve görüşmelerin, aslında nihai de olacak bir ara çözüme göndermede bulunan bir senaryo ile Maraş konusunu da doğal gaza bağladığı görülüyor. Batılı diplomatik kaynaklar Türklerin iki eksende hareket ettiğine işaret ediyor. Birinci senaryo Kıbrıs sorunu çözülmeden Türklerin doğal gaza katılmalarını öngörüyor, ikinci katılımları (paylaşım) ise Kıbrıs sorununun çözümüyle birlikte olacak ve bunun için Eroğlu’nun önerisini öne çıkarıyor.

Birinci senaryo Maraş konusuna Ankara’nın da karışmasıyla ilgilidir. Kapalı Maraş’ın açılmasını, kent limanının ve Timbu (Ercan) havaalanının işlemesini ve üyelik başlıklarının açılmasını öngörüyor. Bütün bunlara ilave olarak şimdiden ve Kıbrıs sorunu çözülmeden, doğal gazdan paylarını güvence altına almak, öncelikle boru hatlarıyla Türkiye üzerinden nakledilmesi çözümü ile Ankara’nın doğal gazın değerlendirilmesinde rol ve söz sahibi olmasını istiyorlar. Bu senaryo birçok ve farklı meseleler içeriyor, çeşitli fikirler var ve Lefkoşa’nın ısrarla talep ettiği Maraş konusunu da öne çıkararak Ankara’yı iyiden iyiye gaz meselesine karıştırıyor.

İdeal hal çaresi

Diplomatik kaynakların işaret ettiği üzere Kıbrıs ve Türkiye dışındaki bazı çevrelerin, doğal gazın değerlendirilmesi konusunda bir çözümle Vasiliko’daki sıvılaştırma terminali ile borularla Türkiye üzerinden nakledilmesini bağdaştırılmasının ‘ideal hal çaresi’ görüneceği değerlendirmeleri bunu güçlendiriyor.

Bunun şartı Kıbrıs sorununda çözümün uygulanmasıdır. Ancak Maraş’ın yem olarak kullanılacağı bir ara anlaşma ile mümkün olabilir. Elbette Lefkoşa’dan isteneceklerden bağımsız olarak...

İkinci senaryo Eroğlu’nun önerisini yeniden gündeme getiriyor. Bilindiği gibi, Ankara işgal lideri aracılığıyla ‘Ada’nın doğal kaynaklarının adil ve eşit paylaşımı’ ile ilgili önerisini BM’ye önce 24 Eylül 2011’de, daha kapsamlısını da 29 Eylül 2011’de sunmuştu. Türk Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun geçen Perşembe günü AB üyesi ülkelerin Ankara büyükelçilerinin bilgisine getirdiği bu öneri Ada’nın doğal zenginliğini toplumlararası diyaloğun esiri haline getiriyor. Eroğlu’nun önerisine göre doğal gaz başlığı, Kıbrıs sorununa ilişkin toplumlararası müzakereler prosedürü çerçevesinde teknik komitede görüşülecek.

Türkler bu öneri ile ne murad ediyor? Doğal gaza el atmak ve bölgeyi stratejik açıdan kontrol etmek... Toprakta ‘kendi egemenliklerini’, denizde de, Ada’nın çevresinde de paylaşım elde etmek istiyorlar ve bunu ileri götürüyorlar. Kısacası herkesin kendi devleti ve denizi 50-50 olacak. Daha önceden yapılmış araştırmalara göre Kıbrıs’ın güneyinde ve batısında doğal gaz var. Kuzeyde doğal gaz olduğuna dair bir gösterge yok.

Şu anda her iki senaryonun da işe yarayacağı ortadadır. Her iki durumda da Türkiye çıkar sağlayacak ve aslında Kıbrıs’ın doğal gazına el atacak. Lefkoşa için mesele, doğal gazı değerlendirme planlarını, üçüncü tarafların da tali/ikincil olacağı Türk senaryolarından etkilenmeden ileri götürmektir.”

Rum Yönetimi, Maraş konusunda Türkiye’den olumlu yanıt bekliyor.

“Türkiye olumlu yanıt verecek”

Öte yandan Güney Kıbrıs’ın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Nikos Emiliu, Güney Kıbrıs’ın kapalı bölge Maraş’ın açılması önerisine Türkiye’nin olumlu yanıt vermesini umut ettiklerini açıkladı.

Fileleftheros gazetesinin haberine göre Emiliu, BM binasından yabancı basın mensuplarına yönelik açıklamalarda bulundu ve Kıbrıs Rum tarafının, bu yılın son üç ayındaki bir dönemde başlayacak doğrudan müzakereler konusunda hazırlıklarını sürdürdüğünü belirtti.

Emiliu, çözüm müzakerelerinin başlaması için güven ortamının yaratılması amacıyla Kıbrıs Rum tarafının özlü öneriler sunduğunu ve bu önerilerin kabul edilmesinin, Kıbrıs sorununun içerisinde bulunduğu çıkmazın aşılması ve müzakerelerin süratle ilerlemesi fırsatını vereceğine inandığını söyledi.

Kıbrıs Rum tarafının hazırladığı, kapalı bölge Maraş önerisine de değinen Emiliu, “pek çok uluslararası merkezi memnunlukla karşıladığı bu öneriye Türkiye’nin de olumlu yanıt vermesini umut ettiklerini” sözlerine ekledi.

Kıbrıs