Dolardaki küresel değer kazancı TL'deki değer kaybının ana nedeni olmaya devam etse de, TL yılbaşından beri yolsuzluk sorunlarıyla uğraşan Brezilya'nın ardından dolar karşısında yüzde 14'ü aşan değer kaybı ile en çok değer kaybeden ikinci para birimi konumunda. TL ile en çok karşılaştırılan para birimlerinin başında yer alan Güney Afrika randı ise aynı dönemde sadece yüzde 5'in hemen üzerinde değer kaybetti.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Merkez Bankası'nı sert eleştirmesiyle başlayan, ardından ekonomi yönetiminin yaklaşan seçimler sonrasında görev başında olmayabileceğine ilişkin endişelerle devam eden TL'deki negatif ayrışma, seçimin yaklaşmasıyla seçim sonuçlarının nasıl oluşacağının tam olarak tahmin edilememesi ile daha da belirginleşti. Tek başına 10 yılı aşkın süredir hükümette olan AKP'nin bu seçim sonunda aynı güçte devam edip edemeyeceğine ilişkin belirsizlik TL'deki değer kaybının hızlanmasına neden oluyor.

'DOLARDA HAREKETLENME DEVAM EDECEK'

ING Bank Döviz Bölümü Müdürü Burçin Metin, hurriyet.com.tr’ye yaptığı açıklamada dolardaki yükseliş hareketinin devam edeceğini söyledi.

Metin, “Bu hareketi devam edeceğe benziyor. Yurtdışından dolar talebi söz konusu. Hem siyasi belirsizlik hem de seçim sonrası referandum beklentisi yatırımcıları endişelendiriyor.  Yabancıların dışardan bakışı şu aşamada pek de iyi değil. Lokal ve yurtdışındaki müşterilerde satış gelmiyor. Merkez Bankası gerekli önlemleri alabileceğini söyledi dünkü açıklamada ama piyasa oyuncuları ne yapacağını bilmiyor. Hiç düzeltme yapmadan yükseliş devam ediyor. Dolar uzun bir süre 2.70-2.80 bandında devam edecek gibi görünüyor.  2.80 seviyesine ne zaman gelinir belli değil. Bugün de olabilir bir ay içinde de görebiliriz” dedi.

Kamuoyu araştırma şirketlerinin yöneticileri, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın başkanlık sistemindeki ısrarının 7 Haziran genel seçimleri öncesi AKP'de oy kaybına neden olduğuna işaret ederken, yüzde 10'luk seçim barajı sınırındaki HDP'nin TBMM'ye girip giremeyeceğinin parlamento kompozisyonu açısından kritik önemde olacağını vurguluyorlar.

'2.70 ÖNEMLİ BİR EŞİKTİ'

Saxo Capital Menkul Değerler Strateji Uzmanı Cüneyt Paksoy ise  “2.70 bizim için önemli bir eşikti, 2003’te tepe seviyesi dolar/TL 1,77’yi gördükten sonra aşağı yönlü bir trend içine girmişti. 2008-2009 krizi sonrası normal şartlarda 2.50-2.70 bandı hedef olacaktı. Ancak bu seviyeye çok hızlı geldik. Ana sebebi güçlü dolar endeksi. Dolar endeksi güçlü kaldıkça, bu yükseliş devam eder. Dolar endeksi 100 tepe bandı kalıp, oradan geri çekilirse, bizim için iyi olur. Ancak bu olmazsa, 2.70-280 içinde dengelenmesini bekliyoruz. Buradan da yükselişler görülebilir. Ancak bunlar sadece olasılık, kesin olacak gözüyle bakmıyoruz. Dolar/TL potansiyel nedenlerden dolayı bu bantta kalacak. Merkez Bankası şu aşamada çok proaktif davranmıyor.  Normalleşme için dolar endeksi normalleşmeli. Tabii ki dolardaki harekette yurtiçi gelişmeler de önemli” dedi.

Reuters'ın görüşüne başvurduğu beş araştırma şirketi de HDP'nin oylarının yüzde 10 olan seçim barajının etrafında dolaştığını belirtiyorlar. "Seçimin kilit partisi HDP" diyen AG Araştırma Şirketi Başkanı Adil Gür, "Bu seçimde 1-2 puan ilk defa bu kadar değerli" görüşünde.

Analistler, HDP'nin yüzde 10'luk seçim barajını geçmesi ve AKP'deki oy kaybının sürmesi halinde ise AKP'nin tek başına iktidar olamama riskinin ortaya çıkabileceğini belirtiyor.

Dolar/TL bu sabah güne başladığı 2.69'lu seviyelerden günçinde en yüksek 2.7225'e kadar yükseldi ve yeni zirvesini test etti. Kur TSİ 1730'da 2.7200/2.7212 seviyesindeydi aynı saatte sepet bazında TL ise 2.8047/2.8062 seviyesindeydi.

TCMB ADIMLARI VE SİYASİ MESAJLAR

Piyasa kurdaki yükselişin ardından nasıl bir strateji izleneceğine ilişkin ipuçları görmek için ekonomi yönetiminden ve siyasilerden gelen mesajları da yakından izliyor.

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci bugün tarihi zirvede seyreden dolar/TL'ye müdahale edilmemesi gerektiğini, piyasanın kendi dengesini bulacağını söyledi.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Ekonomi Başdanışmanı Yiğit Bulut ise euro/dolar paritesinin 1 seviyesinin üzerinde kaldığı sürece, dolar/TL'de 2.55-2.63 seviyesinin üzerinin spekülatif olduğunu belirtti.

TCMB TL'deki sert değer kaybını likidite politikasının faiz koridorunun üst bandını zorlayacak kadar sıkı tutarak, döviz satım ihale miktarlarını artırarak, önümüzdeki hafta yapılacak PPK toplantısında bir dizi adım atmayı taahhüt ederek, döviz depo faizlerini düşürerek azaltmaya çalışıyor.

Bankacılar bu adımların siyasi kaynaklı endişeler ve küresel piyasalar kaynaklı değer kaybını durduramayacağını ancak etkisini bir miktar azaltabileceğini belirtiyorlar. Bankacılar mevcut siyasi ortamda TCMB'nin TL'yi kontrol etmek için elinde olan en önemli imkanlardan olan faiz politikasını kullanamayacak olmasının TL'deki değer kaybını hızlandırdığına da dikkat çekiyorlar.

Doların başlıca altı para birimine karşı değerini gösteren dolar endeksi geçen ay gördüğü 12 yılın zirvesi olan 100.390 düzeyine yakın seyrediyor. Son aylarda geniş bantta değer kazanmasının ana nedeni ise ABD Merkez Bankası'nın (Fed) ilk faiz artışını bu yıl yaparak diğer gelişmiş ülkelerden faiz konusunda ayrışacağı beklentisi, olarak gösteriliyor.

Öte yandan iki yıllık gösterge olan 16 Kasım 2016 itfalı tahvilinde dün spot kapanışta ortalamada yüzde 8.97 oldu. Dün işlem bazında yüzde 9'u aşan gösterge tahvilde bugün spot kapanış yüzde 9.09 bileşik seviyesinden gerçekleşirken valörde son işlem yüzde 9.22 oldu. 10 yıllık gösterge tahvil olan 12 Mart 2025 itfalı tahvilde ise dün spot kapanışta ortalama yüzde 8.71 valörde son işlem yüzde 8.66 oldu. 10 yıllık göstergede bugün spot kapanış yüzde 8.77 bileşik seviyesinden gerçekleşirken valörde son işlem yüzde 8.81 oldu.

Dolardaki yükseliş NEDEN ÖNEMLİ?

ENFLASYON
BAŞBAKAN Yardımcısı Ali Babacan ABD’deki G20 toplantılarında dikkat çekmişti “Kurun hala enflasyona yüzde 15 gibi geçişkenliği var. Kur yüzde 10 değer kazandığında, enflasyon 1.5 puan artıyor” diye. Yani dolardaki yükseliş enflasyonu da arttırıyor.

ARA MALI İTHALATI
Sanayide 100 dolarlık ihracat için yaklaşık 70 dolarlık ithalat ara malı ithalatı yapmamış gerekiyor. Dolardaki her kuruş artış ara malı ithalatının maliyetini arttırıyor. Aynı zamanda genel ithalat için de sıkıntı.
 

İHRACAT
İhracatçılarımız için de dolardaki yükseliş sorun. Dolardan ithal edip yüzde 49 düzeyinde Euro üzerinden ihraç ediyorlar. Yani üretim maliyeti artarken satış değeri azalıyor. Aynı zamanda fiyat indir baskısı da yaşıyorlar.
BORÇLAR
Vatandaşların döviz cinsi borcu çok yüksek değil. Ancak kamunun ve özel sektörün özellikle de reel sektörün döviz borcu bulunuyor. merkez bankası’nın dün açıkladığı verilere göre şubatta kur zararı 292 milyar lira oldu.

REUTERS