Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Eide, Kıbrıslıları uyardı:

KAFA KARIŞIKLIĞI: Eide: BM Güvenlik Konseyi’nin tüm daimi üyeleri Kıbrıs’ın birleştirilmesi ve BM’nin de buna yardımcı olması konusunda hemfikirdir. Ancak hissiyatım o yöndedir ki, bazı ülkeler, BM’nin Kıbrıs’taki varlığını sorgulamaya başlamıştır

ÇÖZÜMSÜZLÜĞE HİZMET KAYGISI: Eide: Birleşmiş Milletler Barış Gücü Kıbrıs’ta barışa katkı sağlıyor. Ama kimi çevrelerde “acaba BM’nin Kıbrıs’taki varlığı bir taraftan da çözümsüzlüğe hizmet ediyor mu?” sorusu sorulmaya başlanmıştır

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, BM’nin adadaki varlığının çözüme mi yoksa çözümsüzlüğe mi hizmet ettiğinin bazı ülkelerce sorgulanmaya başlandığını söyledi.

Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü PRIO’nun Lefkoşa’da Ara Bölge’de organize ettiği “Avrupa’da Çatışma - Çatışan Avrupa: Avrupa’da ve Çevresinde Çatışmanın Değişen Doğası” temalı konferansa katıldı.

Eide, BM Güvenlik Konseyi’nin Kıbrıs ile ilgili tutumunun açık olduğunu, ancak 50 yılın ardından BM’nin Kıbrıs’taki varlığının bazı ülkelerce sorgulanmaya başlandığını söyledi.

Eide sözlerine şöyle devam etti: “Benim özel danışman olarak görevim taraflara Kıbrıs’ın yeniden birleştirilmesi konusunda yardımcı olmak. Eğer bu değişecekse, bunun kararını BM Güvenlik Konseyi verecektir. Şu anda BM Güvenlik Konseyi’nin tüm daimi üyeleri Kıbrıs’ın birleştirilmesi ve BM’nin de buna yardımcı olması konusunda hemfikirdir. Ancak hissiyatım o yöndedir ki, bazı ülkeler, BM’nin Kıbrıs’taki varlığını sorgulamaya başlamıştır. Evet BM Barış Gücü Kıbrıs’ta barışa katkı sağlıyor. Ama kimi çevrelerde ‘acaba BM’nin Kıbrıs’taki varlığı bir taraftan da çözümsüzlüğe hizmet ediyor mu?’ sorusu sorulmaya başlanmıştır. Bu çevreler, BM’nin Kıbrıs’taki varlığının çözümden çok çözümsüzlüğe mi hizmet ettiğinin yeniden gözden geçirilmesini istemektedirler.”

Karar anı

Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumların ne yapmak istediklerine artık karar vermeleri gereken bir noktada olduklarını vurgulayan Eide, birleşme dışındaki alternatiflerin ne olduğu yönündeki soruya, “Bence sadece bir tane iyi alternatif var, o da birleşmek. Bunun dışındaki alternatiflerin ne olduğunu düşünmek size kalıyor” diye karşılık verdi.

Çözümsüzlük siyasi kültür haline geldi

Konferans sırasındaki konuşmasında, bölgede büyük bir kargaşanın yaşandığı bu dönemde Kıbrıs’ta kalıcı bir anlaşmaya varmanın önemine vurgu yapan Eide, “Şu anda Avrupa’ya ve dünyaya hakim olan siyasi koşullar, güvenlik açısından, soğuk savaştan beridir, hatta soğuk savaş da dahil olmak üzere, tarihteki en kötü koşullardır” dedi.

Eide konuşmasına şöyle devam etti: “İçinden geçtiğimiz günler, Kıbrıs’ta çözümsüzlüğü sürdürmek için özellikle kötü günlerdir. Hemen yanı başınız, Orta Doğu, alevler içerisinde. Yüz binlerce insan hayatını kaybediyor. Ülkeler yıkılıyor, devletlerin yerini aşiretler alıyor. Kıbrıs’taki ortamın hep böyle çatışmasız ve güvenli kalacağı varsayımında bulunmanız hata olur. Şu anki güvenlik ortamının hep böyle devam edeceğini düşünmeniz hata olur. Olumsuz dinamikler çok hızlı yayılıyor.”

Kıbrıs’ta irade olduğu sürece çözülemeyecek bir sorun olmadığını tekrarlayan Eide, “Buradaki sorun ne kadar toprağın geri verileceği veya mülkiyetin nasıl düzenleneceği veya yönetim ve güç-paylaşımının detayları değil. Buradaki sorun, tüm bunları çözecek iradenin olup olmadığıdır” dedi.

“Yeterli siyasi irade yok”

Kıbrıs’ta siyasi olarak yeterli irade görmediğini söyleyen Eide, Kıbrıs sorununun çözümünün kişisel sancıdan çok toplumsal fayda getireceğinin altını çizerek, tüm Kıbrıslılara çözümle elde edecekleri fırsatları iyi değerlendirmeleri çağrısında bulundu.

Kıbrıs’ta “sorunu çözmeme” olgusunun siyasi kültürün bir parçası haline geldiğini vurgulayan

“Ne yapmak istediğinize şimdi karar verin”

Özel Danışman Eide, “Kıbrıs’taki güvenlik koşullarının hep böyle kalacağını varsayamazsınız. Uluslararası toplumun Kıbrıs ile ilgili bugün olduğu gibi fikir birliği içinde olacağını da varsayamazsınız. Büyük ülkelerin, Kıbrıs sorununu çözmek için bu kadar zaman harcamaya devam edeceğini de varsayamazsınız. Size söylemeye çalıştığım şu: Ne yapmak istediğinize karar verin... Şimdi karar anı. Kıbrıslılar gerçekten bir arada yaşamak istiyorlar mı, yoksa bu işten vazgeçip başka bir yola mı girmek istiyorlar?” dedi.

“AB büyük derogasyonları hazmedemez”

Derogasyonlar konusuna da değinen Özel Danışman Eide, şu anda AB’nin kendi içerisinde yaşadığı sorunlardan dolayı, artık ciddi derogasyonları hazmetmeye eskiden olduğu kadar hazır olmadığı yönündeki gözlemini paylaştı.

Eide, “Kıbrıs’taki bir çözüm durumunda hiç derogasyon olmayacak demiyorum. Bu derogasyonların büyüklüğüne ve kalıcı mı geçici mi olduklarına da bağlı. Ama gözlemlerime göre, AB kendi içerisindeki sorunlardan dolayı derogasyonlar konusunda eskisinden çok daha isteksiz. Şu çok açık ki, kişilerin başka bir yere taşınmasına veya başka bir yerde mülk edinmesine engel olacak derogasyonlar içeren bir çözüm kesinlikle mümkün değil. Bu AB’ye temel oluşturan ilkelere aykırı” dedi.

Havadis