İDDİAYA GÖRE PAKET RUMLARIN, KIBRISLI TÜRKLERİN DOĞAL GAZDAKİ PAYI, TÜRKİYE’DEN TEMİN EDİLECEK SU VE ELEKTRİKLE TAZMİN EDİLMESİNİ İÇERİYOR

RUM YÖNETİMİNİN CİDDİ ÇEKİNCE VE KUŞKULARI VAR

Rum basını, Kıbrıslı Rumların, Kıbrıslı Türklerin payına düşen doğal gaz, ucuz su ve elektrikten tazmin edilmesini öngören mülkiyetle ilgili bir Türk paketinin varlığını öne sürdü.

Kathimerini “Mülkiyetle İlgili Paket” başlığıyla manşete çektiği haberinde Türkiye’nin, tazminatlar için bir kumbara oluşturmak ve bedelin büyük kısmının kendisine kalmaması için müzakerelere mülkiyetle ilgili yeni parametreler getirmeye çalışıyor göründüğünü savundu.

Haberde, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’nun Eylül 2010’da masaya koyduğu Kıbrıs Türk öneriler paketine eklenecek bu fikirler paketinin; Kıbrıslı Türklerin doğal gazdaki paylarının, çözümden sonra geri verilmeyecek malların Rum sahiplerine (tazminat olarak) verilmesi maddesini de içerdiği belirtildi.

Rum yönetiminin ciddi çekinceler ortaya koyduğu ve alternatif fikirleri; Türkiye’nin ve Kıbrıslı Türklerin, yasal mal sahibinin ilk söz hakkına sahip olacağı ilkesini kabul etmesi şartıyla inceleyebileceğini vurguladığını belirten gazete, iç sayfasında detaylandırdığı haberinde özetle şunları yazdı:

“Türkiye, yeni parametreler getirmek ve tazminatların büyük bedelinin kendisine kalmasından kaçınmak için mülkiyet değirmenine doğal gaz, su ve elektrik karışımını atıyor.  Bunlar şimdilik Türk Dışişleri Bakanlığı’nda çalışılan ancak müzakere masasına konulmamış fikirlerdir. Bunlar, Eylül 2010’da (Derviş Eroğlu döneminde)  sunulan Kıbrıs Türk öneriler paketinde halen var olan önerileri tamamlamayı amaçlamaktadır. Ancak detaylı tartışılıp tartışılmadığı veya Kıbrıslı Türklerin de onay verip vermediği kesin değildir.

Kısacası, Kıbrıslı Türklerin doğal gazdaki paylarının, yurtlarına geri dönmeyecek Kıbrıslı Rum mal sahiplerine ödenmesi gerektiğini öngörüyorlar. Boru hattıyla Kuzey’e getirilecek ve Kıbrıs Rum tarafında da tüketilebilecek ucuz Türk suyu ve elektrik enerjisinden elde edilecek tasarrufların da aynı maksatla kullanılması öngörülüyor. Yine Kıbrıs Rum mallarında kalacak olan Kıbrıslı Türklerin, malların eski sahibi Kıbrıslı Rumlara ödemesi gereken bir tür vergi de tartışılıyor.

Son yıllarda mülk değerlerinde artış söz konusudur. Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu fikirler Nikos Anastasiadis’in müzakere grubunun bilgisinde değildir. Ancak bize, Türkiye’nin ve Kıbrıslı Türklerin mülkiyete kişisel hak olarak değil kolektif yaklaştığı söylendi.

Kıbrıs Rum tarafının ana talebi, her bir mal sahibinin, mülkünün akıbeti konusunda ilk söz hakkına sahip olmasıdır.  Anastasiadis ve Mavroyannis, müzakere masasına konulacak veya daha önceden konulmuş alternatif önerileri ancak bu şartla görüşebilir.

Mülklerin düzenlenmesiyle ilgili bu fikirleri, Kathimerini’nin anladığı kadarıyla Kıbrıs sorunundan, iki toplum liderlerinin ve müzakerecilerinin görüşmelerinde cereyan edenlerden haberdar olan bir Türk diplomat anlattı.

İlk madde doğal gazla ilgilidir. Türk Dışişleri Bakanlığı’nda, siyasi sorunun çözülmesinden sonra Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs MEB’inde bulunacak rezervlerin yaklaşık yüzde 20’sini alacağı hesaplanıyor.  Türk diplomatik kaynağına göre Kıbrıslı Türklerin alacağı bu payın, mallarına geri dönemeyecek olan Kıbrıslı Rum mal sahiplerine tazminat ödeneklerinin toplanacağı bir ‘kumbaraya’ girmesi gerekiyor.  Yani aslında Türkiye Kıbrıslı Türklerden, mallarını geri alamayacak olan Kıbrıslı Rumları, doğal gazdaki paylarıyla ödemelerini istiyor.

Türk kaynaklarının söylediğine göre boru hatlarıyla Türkiye’den Kuzey’e su temin projesi çok yakında tamamlanacak. Yapılan son hesaplamalar 6 aydan söz ediyor. Türk hükümeti bu suyu Kıbrıslı Türklere metreküpü 1 Euro’dan vermek niyetindedir. Aynı fiyatla veya biraz üzerinde bir fiyata Kıbrıslı Rumlar da çok ucuz su tedarik edebilir.

Türk tarafı, tuzlu su arıtma tesislerine para harcayan Kıbrıslı Rumların bu şekilde büyük tasarruflar sağlayabileceğini savunuyor. Türk diplomatik kaynağına göre bu paralar Kıbrıs Rum tazminatları için kullanılabilir.

Aynı fikirler paketinde, gerek önemli ölçüde inkişaf ettirdiği gerekse başka nedenlerden dolayı Kıbrıs Rum malı tasarrufuna devam edecek Kıbrıslı Türklerin bir tür vergi ödemesi de öngörülüyor. Türk teorisine göre malın yeni sahiplerinin, eski sahibi olan Kıbrıslı Rumlara zaman içerisinde değerinde meydana gelen artışı ödemesi gerekecek.”

Gazete haberinin “Hükümetten Ciddi Çekinceler” başlığıyla ayırdığı bölümünde ise Rum yönetiminin, mülkiyetle ilgili bu tür önerileri büyük bir çekinceyle dinlemekte; ana itirazının da, Türkiye’nin mülkiyet düzenlemesine kolektif yaklaşması ve bu konuyu mülkiyetteki kişisel hak olarak almadan merkezi şekilde halletmeye çalışması olduğunu yazdı.

Gazeteye göre Rum tarafı, her bir mal sahibinin, malını nasıl kullanacağı konusunda söz hakkına sahip olması gerektiği; yani malın eski Rum sahibi bu mala yerleşmek mi istediğine, tazminat mı alacağına yoksa Kıbrıs Rum oluşturucu devletçiğindeki bir Kıbrıs Türk malıyla takas mı edeceğine karar verme hakkına sahip olması gerektiği görüşünde ısrar ediyor.

Kıbrıs sorununun mülkiyet başlığında “iki taraf arasındaki uçurumu idame ettiren ana anlaşmazlıklardan birinin de, malın önceki sahibi ile bugünkü kullanıcısı konusu” olduğuna işaret eden gazete, Türk tarafı malın eski sahibinin haklarını tanıması halinde, Rum tarafının da mülkiyet düzenlemesiyle ilgi yeni yöntemleri görüşebileceğini kaydetti, şunları yazdı:

“Türkiye’den boru hatlarıyla su ve elektrik temini projesine de büyük bir kuşku ve çekinceyle yaklaşılıyor. Çünkü, bize söylendiğine göre, bu boru hattı deniz dibine sabitlenmiş değil, (sabitleyici imkanlar yardımıyla) deniz yüzeyinden yaklaşık 100 metre derinde askıdadır. Bize söylendiğine göre bu daha önce denenmemiş bir yöntemdir, işleyişinde birçok sorun çıkabilir.”

TAK