Havaların ısınmasıyla doğada görülmeye başlayan Kıbrıs’a özgü Engerek (Gufi) Yılanı, nesli tükenmek üzere olduğu için yasa ve tüzükler kapsamında koruma altında
 
Ergül ERNUR

Kıbrıs’a özgü, halk tarafından ‘Gufi’ olarak bilinen ‘Engerek Yılanı,’ havaların ısınmasıyla doğada görülmeye başladı.

Zehirli olması nedeniyle, tehlikeli olduğu belirtilen Gufi yılanı, Flora, Fauna Türleri ve Yaban Kuşlarının Korunması Tüzüğü kapsamında, koruma altında ve nesli tükenmekte olan sürüngen sınıfında…

Ancak, halkın bu konuda bilinçsiz davranarak, söz konusu yılanı öldürmesi neslinin de tükenmesine neden oluyor.

Çevre Yasası’na göre, koruma altında olduğu belirlenmiş yaban hayvanlarını kasten öldürme, yakalama veya habitatları da dahil olmak üzere herhangi bir şekilde zarar vermek suç. Buna göre, koruma altında olan bir hayvana zarar verilirse, aylık asgari ücretin dörtte biri kadar; nesli tükenme tehlikesi varsa aylık asgari ücretin 2 katı kadar ceza kesilebiliyor.

Taşlık ve kayalık alanlarda sıkça görülebilen Gufi yılanı, iklim değişikliği ve çarpık yapılaşma nedeniyle, doğada su bulamadığından sulak ve konut yakınlarına kadar inmeye başladı.

Gufi yılanının evlerde sıklıkla görülmesinin nedeninin, popülasyondaki artıştan değil, doğanın bozulmasından kaynaklandığı belirtiliyor.

Kusetoğulları: Gufi yılanını öldürmek veya zarar vermek suç   

Çevre ve Koruma Dairesi Müdürü Hasibe Kusetoğulları, 18-2012 sayılı Çevre Yasası’na göre, Kıbrıs’a özgü olan Gufi yılanını öldürmenin suç sayıldığını belirtti.

Nesli tükenmekte olan bu yılanın, koruma altında olduğuna dikkat çeken Kusetoğulları, Gufi yılanının öldürülmemesi gerektiğiyle ilgili halka çağrıda bulundu.

Kusetoğulları, yasanın “Yaban Türlerin Korunmasıyla İlgili Yükümlülük ve Sorumluluklar” başlıklı 44’üncü maddenin üçüncü fıkrasında koruma altında ve nesli tükenmekte olan hayvanlarla ilgili yasakların belirlendiğini belirtti.

Doğanın korunması gerektiğinin, koruma altındaki hayvanlara sahip çıkılması, öldürülmemesi gerektiğinin altını çizen Kusetoğulları, Çevre Dairesi’ne ait “Alo 123” hattına çevre konusunda ihbarlar aldıklarını ifade etti.

Kusetoğulları, yılanlara müdahaleyle ilgili söz konusu hatta ihbar yapılabileceğini ancak on-call bir sistem ve hazır ekipman olmadığından anında müdahalenin yapılamadığını söyledi.

İhbarların alınıp en erken zamanda incelemeye gidildiğini ifade eden Kusetoğulları, halka en iyi ve en hızlı hizmeti vermek için yoğun çaba harcadıklarını belirtti.

Nesli tükenmekte ve özel koruma altındaki türlere dokunmak yasak

18-2012 sayılı Çevre Yasası’nın 44’üncü maddesinin 3’üncü fıkrası şöyle:

“Bu maddeye göre, nesli tükenmekte veya herhangi bir şekilde özel koruma altına alınan türler ve kendi doğal alanlarında olan yaban hayvan türleri için aşağıda belirtilen faaliyetler yasaktır:

(A) Bu örneklerin ve türlerin yaban ortamda her türlü kasıtlı yakalanması veya öldürülmesi.

(B) Bu türlere, özellikle kuluçka, yetiştirme ve göç dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsızlık verilmesi.

(C) Yumurtalarının kasıtlı olarak yaban ortamdan alınması veya yok edilmesi.

(Ç) Yumurtlama alanları ve dinlenme alanlarının bozulması veya yok edilmesi.

(D) Gebelik, üreme bakımı, tüy değiştirme, kışlama ve göç dönemlerinde avlanması ve kasten rahatsız edilmesi.

(E) Terk edilmiş olsa dahi bu türlerin kasten yumurta veya yavrularının toplanması, yuvalarının tahrip edilmesi veya taşınması.

(F) Ölü olsa dahi bilerek sahiplenilmesi, alıkonulması ve işlenmesi.

Yasanın suç ve ceza kapsamına ise, “Koruma altında olan bir hayvana zarar verilirse, aylık asgari ücretin dörtte biri kadar; nesli tükenme tehlikesi varsa aylık asgari ücretin 2 katı kadar ceza kesilebiliyor” deniliyor.

Kaşot: İnsanlar için tehlikeli olabilecek tek yılan türü

Biyologlar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Uzman Biyolog Nazım Kaşot, halk arasında “Gufi” olarak bilinen Kıbrıs Engereğinin bilinçsizce öldürüldüğünü bunun nedeninin de insanların bilgisizce yılandan korkması olduğunu söyledi.

Sosyal sorumluluk projesi olarak ülkemizdeki liseleri gezip yılanlar konusunda bilgilendirici konferanslar verdiğini ifade eden Kaşot, Kıbrıs’ta insanlar için tehlikeli olabilecek tek yılan türünün Kıbrıs Engereği olduğunu vurguladı.

Kaşot , “Bu yılanın tehlikesi zehir dişlerinin çenenin önünde olduğu için kolaylıkla ısırdığı kişiye zehrini enjekte edebilmesidir. Zehrinin tehlikeli olmasının nedeniyse kan hücrelerini parçalaması ve dokuda ciddi yaralanmalara sebep olmasıdır” dedi.

Yılanların eko sistemin bir parçası olduğuna işaret eden Kaşot, Gufi yılanının koruma altında ve nesli tükenmekle karşı karşıya olduğunun altını çizdi.

“Doğada su bulamadıkları için evlere yaklaşıyorlar”

Nazım Kaşot, Çevre Dairesi’nin “Alo 123” hattının yılanlar konusunda halka yardımcı olabileceğini söyledi.

Gufi yılanının taşlık-kayalık alanlarda görülme sıklığının olduğunu ifade eden Kaşot, iklim değişikliği ve çarpık yapılaşma nedeniyle yılanların doğada su bulamadığından, sulak alanlara ve evlere yöneldiğini belirtti. Kaşot, Gufi yılanının evlerde sıklıkla görülmesinin nedeninin, popülasyondaki artıştan değil, doğanın bozulmasından kaynaklandığı vurguladı.

“Yılan zehrinden panzehirler yapılıyor”

Nazım Kaşot, zehirli yılanların zehrinin tıpta panzehir olarak kullanıldığını belirterek kanamayı durdurma ve sinir kökü hastalıklarının tedavisinde kullanıldığını söyledi.

Panzehir hazırlanmasında yılanların zehrinin önemli olduğunu ifade eden Kaşot, Gufi yılanının bu açıdan da büyük değeri olduğunu belirtti.

Yılan zehrinden panzehirler ve ilaçlar üretildiğine yineleyen Nazım Kaşot , “Gerektiği zaman kanın pıhtılaşmasını sağlayan ilaçlar ve özellikle sinir sistemini etkileyen Alzheimer gibi hastalıkların tedavisinde yılan zehrinden üretilen ilaçlar kullanılıyor. Bu hayvanlar insanlık için bu kadar yararlıyken biz bu hayvanları niye öldürüyoruz? Bir gün bu hayvanın zehrine muhtaç kalabileceğimizi unutmamalıyız” dedi.

Kıbrıs