Başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere dünyanın birçok yerinde ve Türkiye’de “kamu yararına çalışma cezası” uygulanıyor. Uygulamada “kamu yararına çalışma cezası”, suç işleyen kişilerin kamuya verdikleri zararı yine kamu için ücretsiz çalışarak hatalarını telafi etmesi sağlanıyor.Hapis cezasına seçenek bir alternatif olan kamu yararına çalışma cezasıKuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde uygulanmıyor. Dünyanın birçok yerinde kişilerin sosyal hayattan kopmadan işledikleri suçun karşılığını kamuya hizmet ederek ödemelerini öngören yasa uygulaması için 2008 yılında meclise öneri sunuldu. Yasa önerisini sunan dönemin Lefkoşa Baro Başkanı Avukat Barış Mamalı, “Bazı suçlarda ev hapsi veya gözetimde tutulma ve kamuya açık alanda kamu hizmeti niteliğinde işleri yapmakla yükümlü tutmak” değişikliklerini içeren yasa önerisini meclise sunduk ancak dikkate alınmadı” dedi. Star Kıbrıs’a konuşan Mamalı, mevcut yasaların çağdışı kaldığını, günümüz şartlarına uygun yeniden düzenlenmesi gerektiğini söyledi. 

BELLİ SAATLERDE TOPLUM İÇİN ÇALIŞIYORLAR 
Dünyanın birçok yerinde basit suçları işleyenler, bahçe temizleme, yaşlı bakım evinde çalışma, sokak temizliği, ağaç budama gibi kamu işlerinde çalıştırılarak cezalandırılıyor.Alternatif ceza olarak uygulanan sistemde, kişilerişledikleri suçların karşılığında günlük yaşamlarının sadece bir kısmını etkileyecek şekilde belirli saatlerde kamu kurumu, dernek veya vakıflarda çalışıyor. Kamu yararına çalışma cezasını uygulayan ülkelerden biri olan Türkiye’de sistem mahkemeler, sosyal hizmetler ve emniyet müdürlüklerinin işbirliğindeyürütülüyor. Öncelikle çalışılacak kurum ya da kuruluşlar ve hizmet listesi hazırlanıyor. Hazırlanan liste tüm mahkemelere veriliyor. Mahkemeler, listede yer alan iş kollarına göre kişiye uygun gördükleri kamu yararına çalışma cezası veriyor. 

İŞBİRLİĞİ İÇERİSİNDE YÜRÜTÜLÜYOR 
Listenin hazırlanması aşamasında psikolog, sosyolog, öğretmenlerden oluşan denetim görevlileri ve denetleme memurları ziyaret ediliyor. Kişinin, verilecek cezaya uygunluğu rapor halinde hazırlanıyor. Kişiler, denetim görevlileri veya denetleme memurları tarafından düzenli olarak kontrol edilerek yükümlülüklerine uyup uymadıkları tespit ediliyor. 

GİRİŞİM YAPILDI 
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ise alternatif ceza olan kamu yararına çalışma cezası uygulaması bulunmuyor. Alternatif cezaların Fasıl 155 Ceza Yasası’na girmesi için 2008 yılında dönemin Lefkoşa Baro Başkanı olan Avukat Barış Mamalı tarafından meclise yasa önerisi sunuldu. 

ÖNERİ DİKKATE ALINMADI 
Yasa önerisinde: “Fasıl 154 Ceza Yasası’nın bazı maddelerinin kaldırılması ve 26 maddeye G) ve (H) Madde Fıkralarının Eklenmesi Suretiyle Değiştirilmesi. Böylelikle eklenen fıkralarda (G) Belirlenecek ikametgâhta ev hapsinde veya gözetiminde tutulma.(H) Kamuya açık alanda kamu hizmeti niteliğinde işleri yapmakla yükümlü tutmak” değişikliklerini içeren yasa önerisi meclis onayını almadı. 

“ZAMAN DEĞİŞTİ, BİZ DEĞİŞMEDİK” 
Avukat Barış Mamalı, önerilerinin dikkate dahi alınmadığını söyledi. Mevcut yasaların çağın gerisinde kaldığını, günümüz koşullarında yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirten Mamalı, “İç Hukukumuzda yer alan birçok düzenleme uzun yıllardır herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan ayni şekilde yürürlükte bulunmaktadır. Bu uzun zaman dilimi içerisinde toplumsal ihtiyaçlar değişmiş, yeni değer yargıları oluşmuş, gerek ticari yaşam gerekse teknoloji hızla ilerlemiş ve yeni insani ihtiyaçlar doğmuş olmasına rağmen hukuk sistemimiz ayni paralellikte gelişememiştir. Hukuk düzenimizin, çağdaş değerleri yakalayabilmesi, İnsan Hak ve Özgürlüklerinde var olan evrensel prensiplerin hukukumuza adaptasyonunun sağlanabilmesi amacıyla tüm mevzuatımız tahtında bir tadilat çalışması yapılmalıdır” dedi. 

“CEZALAR ISLAH ETMİYOR” 
Mamalı, mevcut yasal sistem içerisinde suçlulara büyük çoğunlukla para veya hapis cezası verildiğini, cezaların “ıslah etme” ve “caydırıcı olma” görevleri açısından sanıkların para veya hapis cezası ile cezalandırılmalarının bazen amaca hizmet etmediğini söyledi. Mamalı, “Yasal yetersizlik;alternatif cezalar olmaması nedeniyle verilen para cezaları caydırıcı olmamakta veya bazen verilen hapis cezaları da ıslah etme yerine mahvedici bir nitelik kazanmaktadır” şeklinde konuştu. 

“ALTERNATİFLERİ VAR” 

Gelişmiş ülkelerde cezaların sadece para, hapislik veya kefalet olmasından ötürü doğan sakıncaları giderebilmek için alternatif cezalar üretildiğini söyleyen Mamalı,“Bu şekilde yargıcı karar vermede rahatlatabilecek bir ortam sağlanmıştır. Sanığın işlediği suçun niteliği, sanığın şahsi statüsü, kamu vicdanını rahatlatma gibi kriterleri göz önüne alan yargıç suçluya ev hapsi, kamusal alanda hizmet, mağdura karşı yükümlülükler şeklinde cezalar verebilmektedir” dedi. 

“YAŞLILAR EVDE OLSUN, GENÇLER KAMU HİZMETİ YAPSIN” 
Yasalardaki ceza çeşitliliğini arttırmak ve yeni ceza türlerini kanuna adapteetmek gerektiğini vurgulayan Mamalı, özellikle kamuya açık alanda utancın sağlanabileceği bazı ceza uygulamalarının genç suçlularda ıslah ve caydırmayı daha kolay sağlayacağına inandığını söyledi. Mamalı sözlerini şöyle sürdürdü, “ Örneğin genç suçlulara yaşadığı bölgede bir hafta süreyle çöp toplama ya da yaşlılara hizmet etme gibi ceza getirilebilir. Yine yaşlı bir suçluyu cezaevi yerine ev hapsinde tutmak da kanunun kendine özgü olguları çerçevesinde bir ceza alternatifi olarak görülebilir. Bugün dünya genelinde uyuşturucu bağımlıların mahkûmiyetlerini cezaevinde değil tedavi merkezlerinde infaz edilmektedir. Ancak bizde halen sırf birkaç gram uyuşturucu ile yakalandı diye bağımlılar bir yıl hapislik cezası almakta ve hiçbir tedavi görmeden cezalarını yine bir bağımlı olarak tamamlamaktadır.” 

STARKIBRIS