CTP-BG ile DP-UG ‘uzlaştı’ , gözler yeni Hükümet’in ‘ilk icraatları’na çevrildi. Gerek seçimden önce, gerekse de koalisyon masasında ‘olmazsa olmazları’nı ortaya koyan CTP- BG’nin sözünü verdiği ve DP-UG ile ‘uzlaştığı’ Anayasa değişikliği için süreç başladı.

‘Uzlaşıldığı’ açıklanan Hükümet Programı’nın ilk icraatları arasında, ‘Anayasa’nın 81. ve 106. Maddelerinin değişmesi’ var. Hedefse 2014 Yerel Seçimleri ile eş zamanlı, ‘referandum’.

CTP- BG Lefkoşa Milletvekili, Akademisyen Yrd. Doç. Dr. Tufan Erhürman, Haziran 2014’te referanduma götürülmesi hedeflenen Anayasa değişikliğine ilişkin detayları paylaştı.

‘Etkili çalışacak’ Meclis için
CTP-BG, seçim öncesi açıkladığı gibi ‘etkili çalışacak’ bir Cumhuriyet Meclisi için, Anayasa’daki ilgili hükümleri değiştirmekte kararlı.

Anayasa’nın 81. Maddesini değiştirerek, Meclis’in 17 milletvekili ile toplanıp 13 milletvekili ile karar alabilmesini sağlamayı amaçlayan CTP- BG, bütçe, uluslararası anlaşmalar, hükümet programlarına güven oylamaları, güvensizlik oylamaları ve seçimle ilgili kararlarda gidilecek oylamalarda ‘salt çoğunluk’ uygulamasının devamını da savunuyor.

Anayasa’nın 162. maddesi değiştirilerek, Anayasa’nın referanduma gidilmeksizin 40 milletvekilinin oyuyla değiştirilmesinin sağlanması da yeni Hükümet’in uzlaşı sağladığı konular arasında.

ANAYASA’NIN ‘İLK DEĞİŞİKLİĞİ’ OLACAK

“Her referandum Hükümetler için bir risk”
CTP-BG Lefkoşa Milletvekili Tufan Erhürman, 162. maddenin anayasanın değiştirilmesi yöntemini düzenlediğine işaret ederek, şu anda yürürlükte olan hükme göre, Anayasa’da bir sözcüğün değiştirilmesi planlansa ve bu konuda Meclis’teki milletvekillerinin tamamı hemfikir olsa bile, bunun için referanduma gitmek gerektiğine vurgu yaptı.

Referandumun, özellikle iktidarda bulunan siyasi partilerin başvurmaktan çekindikleri bir yöntem olduğunu ifade eden Erhürman, her referandumun kendi bünyesinde iktidara yönelik bir güven oylamasına dönüşme riski taşıdığını işaret etti.

“1985 Anayasa’sı bugüne kadar bir kez bile değiştirilemedi”
Bunun da etkisiyle, 1985 KKTC Anayasası’nın bugüne kadar bir kez bile değiştirilemediğine dikkat çeken Erhürman, “Oysa, örnek vermek gerekirse, 1982 TC Anayasası bugüne kadar 18 kez değiştirilmiştir ve şu anda 19. değişiklik için çalışma yapılmaktadır. Bunun sebebi KKTC Anayasası’nın TC Anayasası’ndan çok daha iyi olması değil, KKTC Anayasası’nın değiştirilebilmesi için mutlaka referandumun gerekmesidir. Kaldı ki KKTC Anayasası’nda birçok konuda günün ihtiyaçlarını karşılamayan ve eksik, hatta hukuken doğru olmadığı ileri sürülebilecek birçok düzenlemenin bulunduğu çok sayıda hukukçu tarafından açıkça ifade edilmektedir.

5’te 4 hemfikirse, referanduma gerek kalmayacak
Erhürman, yapılması planlanan değişikliğin, Meclis’te milletvekillerinin 2/3’sinin üzerinde hemfikir olduğu anayasa değişikliklerinin gerçekleştirilmesi için referandum şartını kaldırmamakta olduğunu kaydetti.

“Yani Meclis’teki milletvekillerinin 2/3’si anayasada bir değişiklik yapmak isterse, bunun için referanduma gitmek yine gerekecektir. Ancak milletvekillerinin 4/5’ünün hemfikir olduğu bir anayasa değişikliği referanduma gidilmesine gerek kalmaksızın yapılabilecektir” diyen Erhürman, . 4/5 oranının diğer ülkelerin anayasalarındaki düzenlemelerle karşılaştırıldığında çok yüksek olduğuna işaret etti.

“Sadece iktidar değil, muhalefetin de oylarıyla …”
Bu kadar yüksek bir oranın tercih edilmiş olmasının sebebini, “referanduma gidilmeksizin gerçekleştirilebilecek anayasa değişikliklerinin yapılabilmesi için mutlaka muhalefet milletvekillerinin de oylarına gereksinim duyulmasının sağlanması” olarak açıklayan Erhürman, anayasaların yalnızca iktidardaki partiye veya partilere mensup milletvekilleri tarafından değiştirilebilmesinin doğru olmadığını kaydetti.

‘ÇALIŞAN’ MECLİS!

“81. madde değişikliğiyle hedef, Meclis çalışmalarındaki sorunların çözümü…”
“Anayasalar, yasalardan farklı olarak, toplumun geniş kesimlerinin oydaşmasıyla (konsensüsüyle) değiştirilebilmelidir” diyen Tufan Erhürman, 81. maddede öngörülen değişikliğin ise, Meclis’in çalışmalarıyla ilgili birden çok sorunun çözülmesini hedeflediğine vurgu yaptı.

Hükümet’in güvenoyu almasından 10 gün sonra Divan seçimi…
CTP-BG Lefkoşa Milletvekili Tufan Erhürman, Haziran 2014’te yapılacak referandumda “evet” oyu çıkarsa gerçekleşecek değişiklikleri de şöyle sıraladı:
“Meclis başkanın, başkan yardımcısının ve Başkanlık Divanı’nın diğer üyelerinin seçimi milletvekillerinin and içmesinden itibaren on gün içinde değil, en geç hükümetin güvenoyu almasından sonraki onuncu günde tamamlanacak.
Divan seçimi tamamlanıncaya kadar geçici Divan görev yapacak. Bilindiği gibi, ülkemizde Meclis başkanının iktidar partisine, başkan yardımcısının da ana muhalefet partisine mensup olması olumlu bir anayasal teamüldür. Oysa yürürlükte bulunan düzenleme, Divan’ın bazı durumlarda hükümet oluşmadan önce seçilmesini öngörmekte, siyasi partiler, bugün de yaşandığı gibi, anayasal teamülü korumak adına, anayasadaki bu öngörüye uymama sorunuyla karşı karşıya kalmaktadır. Bu değişiklik bu olumlu anayasal teamülü korumayı hedeflemektedir.”

Meclis tatili 1 ay kısalacak
“Yürürlükteki düzenlemeye göre Meclis, olağan üstü durumlar hariç, her yıl Haziran ayı sonundan Ekim ayı başına kadar tatil yapmaktadır. Öngörülen değişiklik gerçekleşirse, tatil süresi bir ay kısalacak ve Meclis Eylül ayı başında çalışmaya başlayacak.”

KOMİTELERDE ‘EŞİTLİK’

Muhalefet denetimde ‘etkili’ olacak
Yürürlükteki düzenlemeye göre, Meclis’teki sürekli komitelerde siyasi parti grupları milletvekili sayılarıyla orantılı biçimde temsil edildiğine işaret eden Erhürman, bunun sonucu olarak da komitelerde genellikle başkanın iktidar partisine mensup, iktidar partisi veya partileri üyelerin çoğunluğuna sahip olduğuna dikkat çekti.

“Özellikle iktidarın icraatlarının denetlenmesi alanında faaliyet gösterecek komitelerde kompozisyonun bu şekilde olması doğru değildir” diyen Erhürman, bu amaçla, kurulacak olan “Sayıştay ve Ombudsman Komitesi”nin başkanının muhalefete mensup olması ve tüm partilerin eşit sayıda üyeyle temsil edilmesi hedeflendiğini açıkladı.
Erhürman, bu değişiklik gerçekleşirse, Meclis’in denetim fonksiyonunu daha etkili biçimde yerine getirmesi olanaklı hale geleceğine de vurgu yaptı.

NİSAP SIKINTISINA ÇÖZÜM

Meclis 17 milletvekili ile açılabilecek
Yürürlükte düzenlemeye göre Meclis’in açılabilmesi için 26 milletvekilinin katılımına ihtiyaç vardır. Bu düzenleme Meclis’in açılmasını iktidarın inisiyatifine bırakmakta, uygulamada Meclis’in açılamaması sorununu yaratmaktadır. Öngörülen düzenlemeyle Meclis’in 17 milletvekilinin katılımıyla açılması olanaklı kılınmaktadır. Böylece Meclis, yalnızca muhalefete mensup milletvekillerinin katılımıyla da açılabilecektir. Ancak bazı önemli yasaların ve kararların Meclis’ten geçirilmesi için karar yeter sayısı 26 olacaktır.             

Sırada ‘Yasama Dokunulmazlığının kaldırılması’  da var
Tufan Erhürman, koalisyon görüşmelerinde CTP-BG ile DP-UG’nin değiştirilmesi için çalışma başlatmak konusunda anlaştıkları diğer başlıkları da sıraladı.
CTP-BG ile DP-UG’nın ulaştığı çalışma başlatılacak değişiklikler arasında, “Yasama dokunulmazlığının, tutuklama yasağı korunarak, siyasal faaliyetlerle ilgili yargılamalar hariç kaldırılması”,  “Temel haklarla ilgili düzenlemelerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları çerçevesinde değiştirilmesi” de var.

Yargı ile ilgili düzenlemeler…
“Ombudsman ve Sayıştay ile ilgili düzenlemelerin bu kurumların güçlendirilmesi, daha da işlevselleştirilmesi ve daha da bağımsız hale getirilmesi için değiştirilmesi”nin yanı sıra, “Yargı ile ilgili düzenlemelerin, adil, makul sürede yargılama, uzmanlaşma ve idareye karşı dava açılmasının ve idarenin yargı yoluyla denetlenmesinin kolaylaştırılması ilkeleri çerçevesinde değiştirilmesi” de CTP-BG ile DP-UG’nin ‘uzlaştığı’ değişiklikler arasında.

Memurların siyaset yasağının kaldırılması da sırada…
“Eşitlik ilkesinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nce kabul edilen ayrımcılık yasağı çerçevesinde yeniden düzenlenmesi”nin yanı sıra, “Memurların siyaset yasağının kaldırılması” ve “Kadın haklarının, çocuk haklarının, engelli haklarının Anayasa’da açıkça ve modern gelişmelere uygun biçimde düzenlenmesi” de uzlaşılan maddeler arasında dikkat çekiyor.

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru… Geçici 10. Maddenin kaldırılması…
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde düzenlenen haklarının ihlal edildiğini iddia edenlere Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkının tanınmasını sağlayacak değişikliklerin yapılması ve Geçici 10. maddenin kaldırılması ve koalisyon ortaklarının üzerinde uzlaşacağı diğer değişikliklerin yapılması da yeni Hükümet’in çalışma başlatacağı değişiklikler arasında.

Yenidüzen