SÜT ORANI SORUN: Rum Yönetimi’nin AB Komisyonu’na yaptığı hellimle ilgili coğrafi tescil başvurusu, hellimin yüzde 51 küçükbaş, yüzde 49 büyükbaş hayvan sütünden yapılmasını öngörüyor. Güney Kıbrıs küçükbaş hayvan sütünü arttırmak için 35 milyon Euro’luk bütçe ayırdı, KKTC’de ise henüz hiçbir adım atılmadı.

Hellimin AB’de coğrafi tescili için yapılan başvurunun itiraz süresi 28 Aralık’ta dolacak.  İtirazların görüşülmesinin ardından tescil süreci başlayacak ancak tescile uygun üretim için KKTC’de henüz adım atılmadı

ENDİŞE BÜYÜK: Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğluları, gerekli tedbirlerin bir an önce alınmaması halinde tescile uygun hellim üretiminin zora gireceğinden endişeleniyor. Naimoğluları, küçükbaş sütünün arttırılması için bir an önce tedbir alınmasını istedi

SÜRE DARALIYOR: Hellimin AB’deki tescili için yapılan başvuruya itiraz süresi pazartesi doluyor. Şimdiden tescile karşın Arap ülkeleri Avustralya ve Avrupa’dan yapılan itirazlar var. AB Komisyonu sürenin dolmasının ardından 5-6 aylık süreçte itirazları değerlendirecek, sonrasında ise tescil yapılacak

DENETİM SORUNU AŞILDI: Kuzey Kıbrıs’ın tescil dışında kalmaması için, KKTC’de üretilen hellimin tescile uygun olup olmadığının denetiminin, AB’de kayıtlı bağımsız bir şirket tarafından yapılması konusunda uzlaşıya varıldı. Uzlaşı Yeşil Hat Tüzüğü’nde yapılacak değişiklikle resmiyet kazanacak

Ceren ÖZBİL
Güney Kıbrıs’ın Avrupa Birliği Komisyonu’na, hellimin “Menşe İsmi Korumalı Ürün” olarak AB nezdinde patentinin alınması (Coğrafi tescil) için yaptığı başvuruyla ilgili süreç ilerliyor.
Adanın bütününü kapsayan başvuruda kuzeyde üretilen hellimin tescile uygunluğunun AB içinde bağımsız bir şirket üzerinden yapılması konusunda uzlaşıya varıldı. Uzlaşının yasallaşması için Yeşil Hat Tüzüğü’ne eklenmesi gerekiyor, ancak AB komisyonu henüz bu konuda bir adım atmadı. Önce Hellim ve Hallumi olarak yapılan tescil başvurusunun sonuçlanması bekleniyor.

KKTC tescilin dışında kalmamalı
Avrupa Birliği Komisyonu Güney Kıbrıs’ın hellimin “Menşe İsmi Korumalı Ürün” olarak AB nezdinde patentinin alınması için yaptığı başvuruyla ilgili itirazları 28 Aralık’a kadar kabul edecek. Bu konuda KKTC’den hellim alıp yurt dışında pazarlayan Türkiye ve Arap ülkelerindeki firmaların KKTC’nin tescilin dışında kalmaması için itiraz itirazda bulundu. İtirazlar arasında Avrupa’da ve Avustralya’da hellim üretimi yapan firmalar da var.

Farklı itirazlar da var
Özellikle Kıbrıslı Türk ve Rumların yaşadığı İngiltere ve Avustralya’nın bu duruma ciddi bir itirazının söz konusu olduğu biliniyor. Bu iki ülkeden yapılan itirazlarda hellimin sadece Kıbrıslılara ait olmadığını savunarak Kıbrıs için hellimin “Menşe İsmi Korumalı Ürün” olarak kabul edilmesine karşı çıkıyor.

Üretilen hellimin yüzde 55’i ihraç ediliyor
KKTC’de üretilen sütün büyük bölümünü inek sütü oluşturuyor. Toplam süt üretiminin yarısı ise hellim üretimi için kullanılıyor. Üretilen hellimin yüzde 45’i iç piyasada tüketilirken yüzde 55’i ise ihraç ediliyor.

Naimoğluları: Bir an önce hazırlık yapılmalı

Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları, hellim tescili konusunda yaşadığı endişeleri anlattı. Hellim tescili konusundaki sürecin henüz tamamlanmadığını anımsatan Naimoğluları, üretilen hellimlerin kimin tarafından denetleneceği yönünde anlaşmazlığın devam ettiğini de savundu. Naimoğluları, liderlerin bu konuda bir uzlaşıya vardığını ancak uzlaşının yasalaşması için Yeşil Hat Tüzüğü’nde yapılması gereken değişikliğin henüz yapılmadığını bunun da bir endişe kaynağı olduğunu kaydetti. Naimoğluları, tescile itiraz için tanınan sürenin sonu olan 28 Aralık’ın beklenmesi gerektiğini belirtti.

“Yeni pazarlar oluşacak”
Naimoğluları, hellimin ülkenin en çok ihraç edilen ürün olduğuna dikkati çekerek, şu anda sadece Türkiye ve Arap ülkelerine ihraç edildiğini hatırlattı. Hellimin tescilinin alınması ile Avrupa’nın pazar kapılarının da açılacağını anlatan Naimoğluları bu nedenle ülkede ciddi çalışmaların başlaması gerektiğini söyledi. Naimoğlulları üreticinin denetlendiği hellim üretimi yapan firmaların da denetlenmesi gerektiğini  ve gerekirse cezalandırılması için adım atılmasını gerektiğini savundu.

“Hastalıklar konusunda çalışma yapılmalı”
Naimoğulları AB’ye bağlı hellimi denetleyecek olan şirketin ilk olarak hayvan hastalıklarına bakacağına vurgu yaptı ve özellikle Brusella, Mavi Dil ve Tüberkiloz hastalıklarının denetimlerinin artırılması gerektiğini savundu. Ancak bu konuda herhangi bir ilerleme olmadığına dikkati çeken Naimoğluları, Avrupa Birliği’nin 1 milyon yani yılda iki kez küçük ve büyük baş hayvanlardan kan örneği alacağını ortaya koyduğunu hatırlattı. Naimoğluları “Bu konuda hükümetin ciddi bir çalışma yapması gerekiyor” dedi.

“Küçükbaş sütü artırılmalı”
Naimoğluları, hellimde yüzde 49 büyükbaş, yüzde 51 küçükbaş süt olması gerektiğine dikkati çekerek, 2 yıldır küçükbaş sütü artırmaya çalıştıklarını belirtti. Güney Kıbrıs’ta küçükbaş hayvan sütünü artırmak için 35 milyon Euro ödediğini söyleyen Naimoğluları, Kuzey’de ise böyle bir çalışmanın olmadığını ifade etti.

“Gerçek fiyat ve kalitesinde olmayacak”
Türkiye’de hellim konusunda açılan davayı kazandıklarını hatırlatan Naimoğluları, şuanda Türkiye’de hellim adı ile üretim yapılamadığına dikkati çekti. Naimoğluları Türkiye’de farklı isimlerde hellim üretimi yapıldığını ancak bunun Kıbrıs’ta üretilen hellimin kalitesinde olmayıp, ayni fiyata da satılamayacağını anlattı. Mustafa Naimoğluları, “Izgara hellim gibi isimlerle satılan hellim, hellimin yan ürünü olarak satılacaktır ve bizdeki üretim kadar rağbet görmeyecektir” dedi.

Çıralı: İtiraz süresi pazartesi dolacak
Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, Kıbrıs helliminin menşe tescili için itirazların Avrupa Birliği tarafından 28 Aralık’a kadar kabul edileceğin söyledi. Ardından ise değerlendirmensin yapılacağını kaydeden Çıralı, değerlendirmesinin 5-6 aya yakın bir süreç alacağını anlattı.

“Liderler uzlaştı”
Ali Çıralı Kıbrıs’taki liderlerin hellim konusunda uzlaştığını ancak bu uzlaşının henüz Yeşil Hat Tüzüğü’ne yansımadığını açıkladı.
Çıralı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden hellim alarak farklı ülkelerde satışını yapan toptancılarında KKTC’nin bu tescil dışında bırakılmaması için itiraz ettiğini anlattı. KTSO başkanı Ali Çıralı, KKTC’nin bu tescilin dışında kalması durumunda bu firmaların hellim alamayacağını anlatarak istediklerinin liderler arasında anlaşılan konunun Yeşil Hat Tüzüğü’ne eklenmesi olduğunu belirtti. Çıralı, hellimin Kıbrıs dışındaki diğer ülkelerde üretilmesi konusundaki itirazların ise çok bir anlam ifade etmediğini çünkü hellimin Kıbrıs’a ait bir ürün olduğunun kanıtlanmış olduğunu kaydetti.

havadis