Ali CANSU

Doğada çözülmesi yüzyıllar süren, çevre kirliliği yanında büyük bir milli servet kaybına yol açan ve gelişmiş pek çok ülkede yasaklanan naylon poşetler, ülkemizde, özellikle de marketlerde bol miktarda kullanılıyor. Boşu boşuna milyonların harcandığı naylon poşetler için ülkemizin de bazı tedbirler üzerinde çalıştığı, Ocak 2018’den itibaren ücretlendirilmeye geçileceği, böylelikle de poşet uygulamasının kaldırılmasının hedeflendiği bildirildi.

Ülkemizde, marketlerde yoğun şekilde kullanılan naylon poşet kullanımını azaltmak için ücretlendirme çalışmasına başlandığı haber veriliyor.

Turizm ve Çevre Bakanlığı, marketlerde yoğun bir şekilde kullanılan poşetlerin önüne geçilmesi için Marketler Birliği ile poşetlerin ücretlendirilmesi konusunu görüştüğü belirtildi.

Örneğin 3 büyük market Lemar, Erülkü ve Kiler’in naylon poşetlere harcadığı yıllık miktar milyonlar düzeyinde. Bu marketler yılda, baskılı naylon poşet için 2.5 milyon TL’nin üzerinde para harcıyor.

Sebze, meyve ve diğer reyonlarda kullanılan baskısız poşetler için harcanan miktar ise bu rakamın içinde bulunmuyor.

Marketlerin yanı sıra küçük bakkalların da kullandığı poşetler dikkate alınacak olursa, rakamın 4 milyon TL gibi ürkütücü boyutlara ulaşabileceği hesaplanıyor.

Tüketiciler marketlere file veya kaplar ile gelecek

Süpermarketlerde 2018’den itibaren naylon poşet uygulamasının kaldırılması hedefleniyor.

Tüketicilerin de marketlere ellerinde file veya bez torba ile gedip, adlıkları malzemeleri bunların içerisine koyup evlerine gideceği ifade ediliyor.

Doğada çözülmesi yüzyıllar süren, hem milletin geleceğini, hem insan sağlığını tehdit eden naylon poşet kullanımının önüne geçilmesi için satış noktalarında ücretli olması yönündeki yasal düzenlemenin, 2018 yılının başında hayata geçmesi planlanırken, bu konudaki düzenleme ABD ve birçok Avrupa ülkesinde başarıyla uygulanıyor.

Naylon poşet Avrupa’da yasak olduğu için müşteriler alışverişe giderken, alacakları ürünleri koyacakları file veya kaplarını beraberinde getiriyor.

Hedef 2018’de başlamak

Çevre Dairesi Müdürü Abdullah Aktolgalı, poşet projesi için Marketçiler Birliği ve büyük market sahipleri ile görüşmeler yaptıklarını söyledi.

Şu anda bakanlığın bu konuda bir tüzük hazırlamak için çalışma başlattığını açıklayan Aktolgalı, marketçilerin bu konuya destek verdiklerini belirtti.

Çalışmalara göre tüzüğün şekillendirileceğini anlatan Aktolgalı, bir geçiş sürecinin ardından poşetlerin gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ücretlendirileceğini kaydetti.

Hedefin 2018’e girerken bu projeyi hayata geçirmek olduğuna dikkat çeken Aktolgalı, Türkiye’de 1 Ocak 2018’den itibaren bu uygulamaya geçileceğini ifade etti.

Yılda 1 milyon TL poşet giderimiz var

Lemar marketler zinciri yönetim kurulu üyesi Rüstem Önkal, günde 75 bin adet naylon gittiğini söyledi.

Aylık naylon poşet giderlerinin 80 bin TL, yıllık ise 960 bin TL olduğunu, bunun da büyük bir gider anlamına geldiğini anlatan Önkal, bundan kurtulmaları ile birlikte fiyatların düşmesi gibi müşterilere hediyeler de verebileceklerini kaydetti.

10 yıl önce bakanlığın uygulamaya koymak istediği projeyi Lemar’larda devreye koyduklarını kaydeden Önkal, “Bunu iki biçimde deneme imkanımız oldu. Birincisi, naylon poşetleri ücretli yapacağımızı duyurduk. Ancak, bunu gerçekleştiremedik çünkü diğer marketler buna uymadı. İkincisi ise daha büyük olan dönüşümlü çantaları ilk belli bir tutar alışveriş yapana ücretsiz verelim dedik. Daha sonra markete alışveriş yapmaya geldiğinde verdiğimiz çantalar ile gelmesini istedik” dedi.

Şu anda Girne bölgesinde bir iki marketin bu uygulamaya geçtiğini ifade eden Önkal, bunun güzel bir uygulama olduğunu ve destek verdiklerini söyledi. İngiltere’de de bu sistemin uygulamada olduğunu anlatan Önkal, “Orada ürün alırmış gibi çantalar da belirli bir ücrete satılıyor. Ve gerçekten de naylon poşetlerde azalma görüldü” şeklinde konuştu.

KKTC’de naylon poşetlerin fazla kullanılmasının sebeplerinden birinin bedava olmasından kaynaklandığını,  ayrıca da vatandaşların bunları evlerinde çöp poşeti olarak kullandıklarını da anlatan Önkal, “Naylon poşet sarfiyatını önlemek için kasaların üzerinden naylon poşetleri kaldırdık ve müşterinin aldığı mala göre kasa sorumlusu tarafından poşet verilmesine yöneldik” ifadesini kullandı.

Pilot olarak yeni uygulamaya hazırız

Bakanlığın naylon poşetlerin kaldırılması uygulamasına destek verdiklerini kaydeden Önkal, “Ne zaman geçiyoruz denirse biz pilot olarak uygulamaya hazırız” dedi.

Bunun uygulaması ile işletmelerin giderlerinin de düşeceğine dikkat çeken Önkal, gideri düşecek işletmelerin buradan elde edeceğini fiyatlara yansıtabileceğini kaydetti. Sadece 150 ile 200 bin TL naylon poşet giderleri olduğuna işaret eden Önkal, bunların küçük rakamlar olmadığını, naylon poşetlerin kaldırılması ile çevre kirliliğinin de azalacağını söyledi.

Naylon poşete yıllık yarım milyon TL harcıyoruz

Kiler marketlerinin sahibi Mehmet Benli de, bakanlığın naylon poşet uygulaması hakkında yaptığı toplantıya çağrılmadıklarını ancak yapılacak bu uygulamaya destek vereceklerini kaydetti.

Benli, bakanlığın naylon poşet uygulamasını dışarıdan duyduklarını ifade ederek, “Üç marketimiz var ve aylık 35 ile 40 bin TL naylon poşet giderimiz var. Bu bize büyük bir külfettir” dedi.

Bunun çok ciddi bir sorun olduğunu anlatan Benli, naylon poşetlerin yasaklanıp Avrupa’daki gibi para ile satılmasının olumlu bir yaklaşım olduğunu ve desteklediklerini belirtti.

Naylon poşete yıllık 480 bin TL para harcadıklarının altını çizen Benli, kilo hesabı ile naylon poşetleri aldıklarını ve kendileri için bunun büyük bir külfet olduğunu yineledi. Marketçiler Birliği olarak geçmişte bir proje geliştirdiklerini ancak yeni kuruldukları için Avrupa Birliği’nden destek alamadıklarını anlatan Benli, “Bu bir geri dönüşüm projesiydi ve poşet ile ambalaj atıklarını da kapsıyordu. Bakanlık bizi çağırırsa projeyi kendilerine de sunabiliriz” ifadesini kullandı.

Aylık 420 bin adet poşet sarfiyatımız var

Erülkü Süpermarket Müdürü Mehmet Aksan ise sadece kasalarda aylık 420 bin adet naylon poşet gideri olduğunu belirtti.

Sadece aylık 4 bin kilo harcadıkları poşetlerin yıllığa vurulması ile bu rakamın 48 bin kiloya ulaştığını belirten Aksan, bunun ise kendilerine büyük bir maddi külfet getirdiğini kaydetti. Naylon poşette çok ciddi bir sarfiyatları olduğuna dikkat çeken Aksan, “Bakanlık bu uygulamasını devreye koyarsa çok iyi olacak. Yukarıda verdiğimiz fiyatlar, sadece baskılı ve kasalarda kullanılanların rakamlarıdır. Baskısız sebze meyve ve kasap reyonunda kullandıklarımız bunların içerisine dahil değildir” dedi.

Markette çevreye duyarlı poşetler kullandıklarını anlatan Aksan, halkın, bakanlığın uygulamaya koyacağı sisteme yavaş yavaş alıştırılması gerektiğini çünkü birçok kişinin poşetleri çöp torbası olarak da kullandığını söyledi. Halkın marketten alacağı eşyaları Avrupa’daki gibi yanında getireceği çantalara koymasının güzel bir şey olacağını, çevrede uçuşan naylon poşetlerin de son bulacağını ifade eden Aksan, “Kasalarda birçok müşteri poşetleri görür ve çöp torbası olarak kullanmak istediği için fazla alma yoluna gider. Bizler de bir şey diyemiyoruz” şeklinde konuştu.

Kıbrıs