KKTC üniversitelerinde eğitim ve öğrenim gören üçüncü ülke vatandaşı ve Türkiye vatandaşı toplam 70 bin 560 öğrencinin 3 bin 199’unun Hepatit B hastası 762’sinin Hepatit C hastası olduğu tahmin ediliyor

Duygu ALAN

Dünya Sağlık Örgütü’nün istatistiklerine göre, dünyada 257 milyon Hepatit B hastası var, Hepatit C hastası sayısı ise 71 milyon.

DSÖ’nün verilerine göre, dünyada her yıl Hepatit B hastası 880 bin kişi, siroz veya kanser sebebi ile kaybedilirken Hepatit C hastası 339 bin kişi siroz veya kanser sebebi ile kaybediliyor.

Ülkede KKTC yurttaşı kaç kişinin Hepatit B ve C hastası olduğuna ilişkin henüz sağlıklı bir veri bulunmazken, Türkiyeli ve yabancı üniversite öğrencisi sayısı ile ülkelerindeki Hepatit B ve C hasta oranı çarpıldığında KKTC’de Hepatit B ve C tahmini yabancı öğrenci sayısı ortaya çıkıyor.

Buna göre, ülkede 3 bin 199 Hepatit B, 762 Hepatit C hastası olduğu tahmin ediliyor

Hepatit B hastası oranı en fazla Zimbabwe’de

Dünyanın en eski ve en iyi bilinen genel tıp dergilerinden biri olan haftalık genel tıp dergisi Lancet’te yayınlanan bir araştırmaya göre, Nijerya’da Hepatit B oranı; yüzde 9.7, Zimbabwe’de yüzde 14.35, İran’da yüzde 0.96, Suriye’de 2.6, Ürdün’de yüzde 1.8, Libya’da yüzde 2.1, Irak’ta yüzde 0.67, Filistin’de yüzde 1.8, Mısır’da yüzde 1.7, Kazakistan’da yüzde 6, Türkiye’de yüzde 4.

Hepatit C en fazla Nijerya’da yaygın

(ABD’nin Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (CDC) verilerine göre, Nijerya’da Hepatit C oranı yüzde 5, Zimbabwe’de yüzde 1.5, İran’da yüzde 0.5, Suriye, Ürdün, Libya ve Filistin’de yüzde 1, Irak’ta yüzde 2, Mısır’da yüzde 5, Kazakistan’da yüzde 2, Türkiye’de yüzde 0.5.

3 bin 199 öğrenci Hepatit B, 762 öğrenci Hepatit C hastası

KKTC’de 2016-2017 öğretim yılında KKTC Üniversitelerinde, 7000 Nijeryalı, 1800 Zimbabweli, 1900 İranlı, 1800 Suriyeli, 1700 Ürdünlü, 1100 Libyalı, 1100 Iraklı, 950 Filistinli, 600 Mısırlı, 475 Kazakistanlı ve 52.135 Türkiyeli olmak üzere toplamda 70 bin 560 öğrenci eğitim ve öğretim görüyor.

KKTC üniversitelerinde öğrenim gören 70 bin 560 öğrenciden 3 bin 199’unun Hepatit B, 762’sinin ise Hepatit C hastası olduğu tahmin ediliyor.

Vudalı: Yılda 880 bin kişi siroz veya kanser sebebi ölüyor

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Emre Y. Vudalı, dünyada 257 milyon Hepatit B ile enfekte hasta olduğunu, her yıl yaklaşık 880,000 kişinin siroz veya kanser sebebi ile kaybedildiğini söyledi.

Hepatit B’nin aşı ile önlenebilinen bir hastalık olduğunu dile getiren Uzman Dr. Vudalı, KKTC’de hepatit B aşısının 1998 yılından itibaren yeni doğanlara rutin olarak yapılmakta olduğunu kaydetti.

Vudalı, “1998 yılından önce doğan çocuklara mutlaka bağışıklık durumuna bakılıp Hepatit B aşı programına alınmalıdır” dedi.

“Belirtileri diğer hastalıklar ile benzerlik gösterebiliyor”

Uzman Dr. Emre Y. Vudalı, “Hepatit virüsünün karaciğerde reaksiyona girmesi ile karaciğerde oluşan iltihabi reaksiyonu tanımlamaktadır” dedi, Vudalı, Akut (yeni gelişen) hepatit hastalığının kişiden kişiye değişebildiğini ifade etti.

Dr. Vudalı, bazı kişilerde sadece halsizlik şikayeti oluştururken, bazı kişilerde birçok belirti ile kendini gösterebildiğini, bu belirtilerin sıklıkla sarılık (önce gözde sonra tüm vücutta), bulantı, kusma, iştah kaybı, kas eklem ağrısı, ateş, sağ üst karın bölgesinde ağrı ve koyu idrar rengi gibi non spesifik şikayetler olduğunu söyledi.

Uzman Dr. Emre Y. Vudalı, “Akut hepatit belirtileri diğer hastalıklar ile benzerlik gösterebileceğinden, hastalar erken tanı ve tedavi için Enfeksiyon Hastalıkları uzmanına başvurmalıdırlar” dedi.

“ELİSA kan testi ile kişi taranıyor”

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Emre Y. Vudalı, Viral hepatit ön tanısının klinik olarak şüphelenildiği zaman ELİSA kan testi ile kişinin tarandığını tarama testleri pozitif sonuçlanan kişilerin ileri tetkik ve tedavi için enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurması gerektiğini söyledi.

“Hepatit virüs türleri bulaşma açısından farklılık gösterir”

Uzman Dr. Vudalı, Hepatit virüs türlerinin (A,B,C,D,E) farklılık göstermekte olup, bulaşma açısından ikiye ayrıldığını kaydetti, Hepatit A ve E’nin mikroplu yiyeceklerden, sudan veya ağız yollu ile bulaşabildiğini belirtti.

Vudalı, Hepatit B, C ve D’nin ise kan ve vücut sıvıları ile veya doğum sırasında anneden bebeğe bulaşabildiğini, bu sebepten dolayı kan ürünlerinin nakli, kulak delinmesi, dövme yaptırılması, diş tedavisi, manikür, pedikür veya cinsel ilişki sırasında dikkat edilmesi gerektiğini ifade etti.

“Tedavi edilmezse siroz ve kansere zemin hazırlar”

Uzman Dr. Emre Y. Vudalı, Hepatit A ve E’nin kronikleşmeyen yani 6 aydan uzun sürede vücutta kalmayan hepatit türleri olduğunu, insan bağışıklık sisteminin A ve E hepatit türlerini vücuttan 6 aydan kısa bir sürede temizlediğini kaydetti.

Vudalı, ancak hepatit B, C ve D türlerinin bazı kişilerde bağışıklık sistemi ile vücuttan temizlenirken (yani kronikleşmeyen) bazı kişilerde ise kronikleşebildiğini ve vücutta 6 aydan uzun süre kalarak enfeksiyona sebep olabildiğini söyledi.

Dr. Vudalı, “Kronikleşen bu türler tedavi edilmediği takdirde ise siroz (geri dönüşümsüz karaciğer yıkımı) ve karaciğer kanseri için zemin hazırlamaktadır” diye konuştu.

“Her hastaya tedavi başlanmaz”

Uzman Dr. Emre Y. Vudalı, Hepatit B’nin tedavisi olduğunu ancak her Hepatit B hastasına tedavi başlanmadığını, bazı hastaların sadece takip edilirken bazı hastalara hap tedavisi başlandığını ifade etti.

“Her iki durumda da Enfeksiyon hastaları doktor kontrolünde olmak önemlidir” diyen Uzman Dr. Vudalı, “Erken dönemde tedavisi başlanan hastalarda tedavi başarı oranı çok yüksektir. Bu sebepten ötürü riskli davranışlarda bulunduysanız mutlaka bir ELİSA testi yaptırın” dedi.

“En etkin ve hesaplı yolu aşılanmak”

Hepatit B’den toplum olarak korunmanın en etkin ve maliyeti düşük yolunun aşılanmak olduğunu söyleyen Uzman Dr. Vudalı, “KKTC’de 1998 yılından önce doğan kişilerin mutlaka bağışıklık durumuna bakılıp Hepatit B aşı programına alınmalıdır” dedi.

Vudalı, ayrıca  şunları söyledi: “Eğitim sistemine sağlıklı cinsel eğitim derslerin konulması (cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve korunma yöntemleri) yapacağımız en önemli ve ilk adımdır. Bunun dışında cinsel yolla bulaşan test merkezlerin açılması, gelen öğrencilerin taranması (bulaşmayı azaltmak için en önemli adım hasta olduğunu bilmektir) ve spot eğitim bilgilendirme içeriklerin artırılmalıdır.”

“Hepatit C ile enfekte 71 milyon hasta var”

Uzman Dr. Vudalı, dünyada Hepatit C ile enfekte hasta sayısının ise 71 milyon olduğunu söyleyerek her yıl yaklaşık 339,000 kişinin siroz veya kanser sebebi ile kaybedildiğini söyledi.

Son yıllarda yeni tedavi seçenekleri ile yüksek başarı (%98) ve düşük yan etkilere sahip ilaçlar geliştirildiğini kaydeden Vudalı, ancak yüksek maliyet sebebi ile bunların ülkemize gelmediğini söyledi. Vudalı, ortalama ilaç maliyetinin 130,000 TL olduğunu ifade etti.

“3 aylık tedavi için maliyet ortalama 130,000 TL”

Uzman Dr. Vudalı, son yıllarda tıp dünyasını çok heyecanlandıran ve özellikle Hepatit C’de umut kaynağı oluşturan gelişmeler olduğunu söyledi.

Vudalı, “2 -3 yıl öncesine kadar hepatit C tedavisi olarak iğne ve hap tedavisi uygulanmaktaydı. Bu tedavinin hem ağır yan etkileri hem de uzun tedavi süreleri olmasına rağmen tedavi şansı % 50-60 civarındaydı. Bu tedavinin süresi 1 yıl olup birçok hasta ağır yan etkiler sebebi ile tedaviyi yarıda bırakmak zorunda kalmaktaydı.  Ancak bu ilaçlar günümüzde kullanılmamakta ve önerilmemektedir” dedi.

“Artık günümüzde tek tablet rejimi ile 3 ayda, düşük yan etki profili ile yüzde 98 tedavi yanıtı sağlanmaktadır” diyen Uzman Dr. Vudalı, ancak yüksek maliyet sebebi ile bazı ülkelerde olduğu gibi  ülkemize de ilaçların getirilmesinde gecikmeler yaşandığını söyledi.

Vudalı, 3 aylık tedavi için maliyetin ortalama 130,000 TL olduğunu kaydetti, “umarım yurt dışında çığır açan bu ilaçların KKTC’ye gelmesi daha da gecikmez” dedi.

“Hepatit C hastalarına ihraç kararı insanlık ayıbıdır”

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Emre Y. Vudalı, Hepatit C hastalarına uygulanmakta olan ihraç kararının bir insanlık ayıbı olduğunu ifade etti.

Vudalı şunları söyledi:”HIV hastalarında olduğu gibi maalesef hepatit C hastaları da ihraç edilebilmektedir. Bu uygulama yine bir insanlık ayıbımızdır. Hiçbir gelişmiş ülkede böyle bir uygulama yoktur. Ülke içerisindeki bu kişilerin bilgilenmesi ve tedavi alması için fırsat oluşturulmalıdır. Toplumumuz artık kapalı bir toplum değildir, ülkemize birçok turist, öğrenci ve işçi gelmektedir bu sebeple çağın hastalıkları hakkında bilinçli olmak ve önlem almak son derece önemlidir.”

Dr. Vudalı, “Hepatit C’yi toplumuzda azaltmak için riskli bireyleri taramak ve tedavi etmek gerekir, bunun için de en kısa sürede bu yeni ilaçların ülkemize gelmesi önemlidir” dedi.

Havadis