Dövizdeki artışa isyan eden vatandaş, “Ya maaşlar döviz ile ödensin ya da döviz bu ülkede kullanılmasın” talebinde bulunurken, Uzman Ekonomist Mehmet Saydam iki talebin de hayal olduğunu söyledi

Dövizdeki artış, Başbakan Ömer Kalyoncu’nun “dövize müdahale edemeyiz” açıklaması vatandaş tarafından çeşitli yorumlara yol açtı. Star Kıbrıs’a konuşan vatandaşlar, dövize müdahale edilemiyorsa maaşların döviz üzerinden ödenmesi veya döviz ile gayrimenkul ve diğer satışların yasaklanmasını istedi. Türk lirası ile ücret aldıklarını ancak konut, kira, arsa, araçların döviz üzerinden satıldığını, ithalatın ise döviz ile yapıldığını kaydeden vatandaşlar, “Ya maaşlar döviz ile ödensin ya da döviz bu ülkede kullanılmasın” dedi.

Vatandaşların taleplerini değerlendiren Uzman Ekonomist Mehmet Saydam ise ‘maaşlar döviz ile ödensin’ talebinin hayal ve hayata geçirilmesinin imkânsız olduğunu, ‘döviz ile satışların yasaklanması ‘talebinin ise serbest piyasa ekonomisine aykırı olduğunu, devletlerin bu yönde bir kısıtlama getiremeyeceğini ancak devletin yapacağı düzenlemelerle halkı rahatlatabileceğini ifade etti.

HÜSEYİN MERCAN, “DÖVİZDEN KENDİMİZİ KURTARALIM”

“Döviz adlı başını gidiyor. Bizim hükümetimiz ise müdahale edemeyeceğini söylüyor. İnsanlar battı, iflas etti. Ve kimse müdahale edemiyorsa ne olacak bu ülkenin ve bu insanların hali. Madem dövize müdahale edilemiyor, neden bu ülkede her şey döviz üzerinde. Biz eğer maaşlarımızı Türk lirası olarak alıyorsa o zaman evler, arabalar ve diğer eşyalar TL ile satılsın. Dövizden kendimizi kurtaralım.”

MEHMET HAYROĞLU, “DÖVİZE BUNDAN BÖYLE SAVAŞ AÇTIM”

“Bu gidişle ev kiraları maaşları geçecek. Döviz kazanmıyoruz ancak döviz ile harcama yapmak zorunda kalıyoruz. Bundan böyle döviz ile satılan hiçbir şey almayacağım ve tüm halkta öyle yapsın. O zaman belki dövizi bırakıp kullandığımız para biriminde ev, arsa, araba satarlar. Dövize bundan böyle savaş açtım.”

HİLMİ LEFKELİ, “DEVLET DÖVİZ İLE SATIŞLARI DURDURSUN”

“Bu ülkede her şey döviz üzerine; esnaf mal alacak döviz ile alıyor. Biri konut alacak döviz ile alıyor. Arabalar, arsalar da döviz üzerinden satılıyor. Ancak bu ülkede çalışan herkes TL ile maaş alıyor. Eğer hükümet dövizin yükselmesine engel olamıyorsa o zaman insanları döviz üzerinden ödesin veya döviz ile satışları durdursun.”

BURÇİN SERTBAY, “DÖVİZ YÜKSELDİĞİNDE BİRAZ DAHA FAKİRLEŞİYORUZ”

“Yurt dışına kapalı, ticaret yapmayan, dışarıya kısıtlı mal satabilen, TL üzerinde söz hakkı olmayan ve bu nedenle ekonomisi güçlü olmayan ülkemizde, döviz yükseldiği zamanlar böyle krizler çıkıyor. Gayrimenkullerin döviz ile satılması, ithalatın döviz üzerinden yapılmasından dolayı insanların alım güçleri düşüyor ve her döviz yükseldiğinde biraz daha fakirleşiyor.”

SÜLEYMAN ARIL, “ÜCRETLER TL İLE DEĞİL DÖVİZ ÜZERİNDEN VERİLSİN”

Devletimizin ne altını, ne parası ne de başka bir hazinesi var. Dövize müdahale edemiyoruz. Madem öyle maaşlar ve ücretler TL ile değil döviz üzerinden verilsin. Böylelikle döviz yükseldiğinde insanlar da mağdur olmasın. Ya da bu ülkede ev, arsa, araç satışlarının ve ithalatın döviz ile yapılması engellensin. Yoksa gittikçe fakirleşen bu halkın sonu hiç iyi olmayacaktır.

TANER BALKANLAR, “DÖVİZ KULLANILMAMALIDIR”

Bu ülkede birçok yerde döviz kullanıldığı ve maaşlar TL ile ödendiği sürece bu gibi krizler her zaman olacaktır. Bunun önlemenin yolu yoktur. Tek çözüm Avrupa Birliği’ne geçip para birimimizi değiştirmektir. Ondan önce nasıl bir önlem alınır bilinmez ancak ya döviz üzerinden maaşlar ödenmeli ya da döviz kullanılmamalıdır.”

SAYDAM, “TALEPLER HAKLI ANCAK”

Uzman Ekonomist Mehmet Saydam, son bir yıl içerisinde dövizde yüzde 35 oranında bir artış görüldüğünü ifade ederek, piyasanın kendisini korumak amacı ile genellikle sterlin, ikinci olarak ise Euro kullandığını, tüketimin yüzde 90’nın ithal ürünlerden olduğunu ve bu ürünlerinde dövize endeksli olduğunu belirtti. Saydam, piyasada yüzde 35 oranında pahalılık oluştuğunu, TL’nin iyice eridiğini dile getirdi.

Artan döviz karşısında halkın isyan noktasına geldiğini kaydeden Saydam, insanların haklı talepleri olduğunu ancak ‘maaşlar döviz ile ödensin’ talebinin hayal ve hayata geçirilmesinin imkânsız olduğunu, ‘döviz ile satışların yasaklanması ‘talebinin ise serbest piyasa ekonomisine aykırı olduğunu, devletlerin bu yönde bir kısıtlama getiremeyeceğini ifade etti. Saydam, fakat devletin yapacağı düzenlemelerle halkı rahatlatabileceğini ifade etti.

DEVLET KASASI DOLDU, HALKIN CEBİ BOŞALDI

Saydam, bir yıl önce dolar 2.01 iken aylık 10 milyon dolar ithalata karşılık devletin gümrükte yüzde 25 oranında KDV, fon, gümrük vergisi aldığını, o günkü kurdan alınan vergiden dolayı devletin kasasına 5 milyon 250 TL girdiğini ifade etti. Saydam, şimdi doların 2.90 olduğunu, devletin aynı tutarda olan 10 milyon dolar ithalat karşılığında 7 milyon 250 bin TL tutarında vergi aldığını söyledi.

Devletin oturduğu yerden kasasına para girdiğini, bu paranın vatandaşın cebinden çıktığını kaydeden Saydam şunları söyledi: “Devlet bütçesi oturduğu yerden kur artışından para kazandı. Buna seyirci kalan hükümet ekonominin güneye kaymasına, ciddi şekilde tüketimin azalmasına neden oldu. ‘Dövize müdahale etme şansımız yok’ diyerekten olayı öyle bir noktaya taşıdı. Kur farkından elde ettiği paranın halkın cebinden çıkmasına ve paranın erimesine göz yumdu.”

İŞİN KOLAYINA KAÇMAK ÇÖZÜM DEĞİL

Devletin, memur maaşlarını TL üzerinden ödediğini ancak gümrük vergisini günlük kurdan aldığını kaydeden Saydam, “dövize müdahale edemiyoruz diyerek işin içinden çıkamazsınız. En azından dolaylı ve dolaysız vergilerde düzenleme yapılmalıdır” dedi.

Saydam, KKTC’nin içinde bulunduğu ekonomik tablonun yüzde 40’nın dış etkenlere, yüzde 60’ının ise yöneticilerin bilgisizliğinden ve ülkeyi yönetememelerinden kaynaklandığını vurguladı. Saydam, vatandaşlara da uyarıda bulunarak döviz borçlanmamaları hatta çok gerekli değilse borç yapmamalarını önerdi.

Star Kıbrıs