2016-2018 Ekonomik Protokol’de 2016 yılı içerisinde yapılması elzem 32 reform maddesi var. Meclis’in kapalı olması nedeniyle 5 maddede gecikme meydana geldi. Hükümetin 2017 yılı başına kadar yoğun çalışması şart

GECİKENLER İLK SIRADA: Meclis’in yaz aylarında tatilde olması nedeniyle Ekonomik Programa göre yaz aylarında yapılması planlanan reform maddeleri de 4 aylık süreye kaldı. Yaz aylarında hayata geçirilmesi planlanan 7 madde de 2016 sonuna kadar kalan 4 aylık süreye sıkışmış durumda

KRİTİK VE ZORLU 4 AY: Ulusal Birlik Partisi-Demokrat Parti azınlık hükümetinin 2016 yılı sonuna kadar kalan 4 aylık sürede ciddi reformlara imza atması gerekiyor. Bu 4 aylık sürede toplam 32 reform maddesinin hayata geçirilmesi için Meclis’in ciddi ve yoğun bir biçimde çalışması gerekiyor

YETİŞMESİ ZOR OLACAK: Devletin çeşitli alanlarında 32 tane reform maddesinin 4 ay gibi kısa bir sürede hayata geçirilmesi çeşitli siyasi çevreler tarafından zor olarak nitelendiriliyor. 32 reform maddesinin birçoğunun yasa olarak değişiklik içermesi de hükümetin yükünü daha da artırıyor

DİRENÇLE KARŞILAŞILABİLİR: Hükümet, Ekonomik Program dahilinde bulunan bir çok maddede dirençle karşılaşabilir. Özellikle eğitim ve enerji alanında yapılacak olan değişiklikler hükümeti sendikaların ciddi direnci ile karşı karşıya bırakabilecek

ÖNEMLİ REFORMLAR: 2016’nın son 4 ayından ay ay yapılması gereken reformlardan en önemlileri şöyle:

EYLÜL:

Burs harcamaları azaltılacak
İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı uygulamaya konulacak
Eğitimde norm kadroya geçilecek
Kayıt dışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı hazırlanacak
EKİM:

Yeni Kamu Görevlileri Yasası çıkarılacak
Çalışma saatleri yeniden düzenlenecek
Turizm teşviklerinin tamamını kapsayan yeni teşvik mevzuatı çıkarılacak
Tarım Entegre Kayıt Sistemi için Türkiye ile işbirliği yapılacak
KASIM:

Turizm amaçlı araziler ihale yöntemi ile yatırımcılara duyurulacak
ARALIK:

Belediyeler (Değişiklik) Yasasının Çıkarılması
Kurum ve kuruluşlarda norm kadro çalışması yapılacak
Fonların Tasfiye Edilmesi
YÖDAK’ın kurumsal kapasitesi güçlendirilecek
Bertuğ TOPAL

KKTC devleti ile Türkiye arasında imzalanan 2016-2018 Ekonomik Protokol’de 2016 yılı içerisinde hayata geçirilmesi planlanan birçok reform maddesi bulunuyor.

3 yıla yayılan reform maddelerinin çoğunluğunun tarihi 2016 olarak dikkat çekiyor. Protokolün geç imzalanması ve Cumhuriyet Meclisi’nin 3 aylık yaz tatili nedeniyle ise toplam 5 maddede öteleme mevcut. Özellikle kamu reformları ve eğitimde yapılması planlanan reformlar sarktı.

Protokole göre 2016 yılında hayata geçirilmesi planlanan toplam 32 reform maddesi bulunuyor. Bu 32 maddenin hayata geçmesi için ise hükümetin önünde sadece 4 ay gibi kısa bir süre bulunuyor.

Meclis’in yaz tatiline girmesi ve Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında yapılması planlanan reformların da 2016’nın son 4 ayı olay Eylül-Ekim-Kasım-Aralık aylarına sarkmasıyla Meclis’i zorlu bir süreç bekliyor.

Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş önceki gün gerçekleştirilen hükümetin ilk 4 ayının değerlendirildiği toplantıda reform maddelerinin yazda hayata geçirilemediğini ancak Cumhuriyet Meclisi’nin açılmasından itibaren ilk olarak ötelenmiş reformların hayata geçirileceğini ifade etmişti.

Belediyelerden tarım sektörüne kamu maliyesinden reel sektöre kadar bir çok konuda reformların yapılması için tarih kısıtlaması var. Özellikle Ulusal Birlik Partisi-demokrat Parti hükümetini bu 4 ay gibi kısa sürede ciddi zorluklar bekliyor.

Gecikenler ilk sırada

Cumhuriyet Meclisi’nin yaz aylarında tatilde olması nedeniyle Ekonomik Programa göre yaz aylarında yapılması planlanan reform maddeleri de 4 aylık süreye kaldı. Haziran ayında hayata geçirilmesi planlanan Muhasebe Denetim Meslek Yasası, Burs harcamalarının azaltılmasını yönelik düzenleme, İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı ve mesleki Yeterlilik Yasası ile Ağustos ayında hayata geçirilmesi öngörülen Eğitim Eylem Planı, Eğitimde norm kadroya geçilmesi ile ilgili düzenleme, 2017- 2020 Tarım Master Planı da 2016 sonuna kadar kalan 4 aylık süreye sıkışmış durumda.

Kritik ve zorlu 4 ay

Ulusal Birlik Partisi-Demokrat Parti azınlık hükümetinin 2016 yılı sonuna kadar kalan 4 aylık sürede ciddi reformlara imza atması gerekiyor. Bu 4 aylık sürede toplam 32 reform maddesinin hayata geçirilmesi Ekonomik Program’da tarihlere ayrılmış durumda. Meclis’in ciddi ve yoğun bir biçimde çalışması gereken birçok yasa da bu tarihler arasında hayata geçmeyi bekliyor.

Yetişmesi zor olacak

Devletin çeşitli alanlarında 32 tane reform maddesinin 4 ay gibi kısa bir sürede hayata geçirilmesi çeşitli siyasi çevreler tarafından zor olarak nitelendiriliyor.

32 reform maddesinin birçoğunun yasa olarak değişiklik içermesi de hükümetin yükünü daha da artırıyor. Yapılacak olan değişikliklerin yasal hazırlık süreci ile 4 aylık zaman dilimine yetişmesi siyasileri zora sokuyor.

Devrim niteliğinde reformlar mevcut

Türkiye ile imzalanan 2016-2018 Ekonomik Programı’nda hayata geçirilmesi istenen düzenlemelerin hayata geçmesi durumunda ülkede köklü değişiklikler yaşanacak. Özellikle eğitim, tarım ve enerji konularında planlanan değişiklikler ile kamunun mali yükünün azaltılması planlanıyor.

Direnişle karşılaşılabilir

Hükümet Ekonomik Program dahilinde bulunan bir çok maddede dirençle karşılaşabilir. Özellikle eğitim ve enerji alanında yapılacak olan değişiklikler hükümeti sendikaların ciddi direnci ile karşı karşıya bırakabilecek değişiklik olarak görülüyor.

İstatistik Kurumu Yasası çıkarılacak

Protokolde Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması bölümü içerisinde yer alan yasal düzenleme ile İstatistik Kurumu Yasası çıkarılması öngörülüyor. Aralık 2016 tarihine kadar tamamlanması öngörülen yasal düzenleme ile tam anlamıyla toplanamayan istatistiktik verilerinin toplanması amaç olarak belirtiliyor.

Kamuda ciddi değişim öngörülüyor

2016-2018 Ekonomik Protokolü’nde, Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin

Artırılması bölümü altında kamu reformu için ciddi değişiklikler gerektiği ifade ediliyor.

Kamu Personel Sistemi’nin yeniden yapılandırılması gerektiği ifade edilirken eylem planı da hazırlanmış durumda.

Buna göre kamu personel sistemi ehliyeti, liyakati, verimliliği ve performansı arttırmayı esas alan bir anlayışla yeniden yapılandırılacak, Personel açığı olan alanlar ile personel fazlası olan alanlar arasında nakil yapabilmeyi sağlayacak esnek bir nakil atama (yatay geçiş) sistemi oluşturulacak, Kamuya personel istihdamında ve terfilerde Kurum temsilcilerine de söz hakkı verilecek, Sınav sistemi liyakate dayalı, objektif ve şeffaf olacak, Performans değerlendirme sisteminde ödül ve ceza ilişkisi etkinleştirilecek, Memurların izin hakları rasyonel bir şekilde yeniden düzenlenecektir, çalışma saatleri, özel sektördeki çalışma saatleri ile öğle tatili de dikkate alınarak yeniden belirlenecek, çalışma saatleri öğle tatili hariç haftada 40 saat olacak şekilde düzenlenecek, yaz mesaisi 3 ayı geçmeyecektir, Hizmet içi eğitim sistemi etkinleştirilerek memurların bilgi birikimi artırılacak.

Ekim ve Aralık ayında tamamlanması beklenen bu düzenlemelere sendikaların nasıl bir tepki vereceği ise merak konusu.

Denk bütçe yine protokolde

Türkiye ile yapılan neredeyse tüm protokollerde yer alan denk bütçe kavramı bu protokolde de yerini almış durumda.

Protokolde “Denk Bütçeyi Sağlayacak, Vergiyi Tabana Yayacak Gelir Politikaları Uygulanacak” ifadesi yer alıyor. Kamu gelir politikasının mali fonksiyonu icra edecek şekilde düzenleneceği, vergi kanunlarında yatay ve dikey adaleti sağlayacak, haksız rekabeti önleyecek yasal düzenlemelerin yapılacağı, kamu gelirlerinin tahsilatında etkinliği sağlayacak yasal önlemlerin alınacağı ve kayıt dışı ekonomi ile mücadeleye devam edileceği belirtiliyor.

Eğitim sistemi sil baştan

Eğitim sisteminde kaynakların verimli kullanılması ve eğitimin ülke ihtiyaçlarına göre yönlendirilmesi için protokole göre yapılması gereken ciddi düzenlemeler  var. Özellikle kadrolar konusunda sil baştan bir düzenlemeye gidilmesi önerilirken sendikalar buna ciddi şekilde karşı çıkıyor.

Porotkole göre yıllık ders saati sayısı uluslararası standartlara yaklaştırılacak, Öğretmenlerin ders yükü OECD ortalamasına yükseltilecek, Milli Eğitim Bakanlığı altında uluslararası standartlara uygun bir ölçme ve değerlendirme sistemi oluşturulacak ve denetlemeler yapılacak, Yükseköğretimde burslar, yetişmiş insan gücü ihtiyacını da dikkate alarak, öğrencinin başarı durumu, ailesinin ekonomik durumu gibi ölçütler esas alınarak yeniden düzenlenecek, Burs harcamalarını azaltacak şekilde burs kriterleri değiştirilecek ve Norm kadroya geçilecek.

Turizm için hedefler tutmadı

Protokole göre bölgede rekabetçi ve sürdürülebilir bir turizm sektörü gelişimi sağlamak amacıyla planlı ve etkin bir model tesis etmenin gerekli olduğu kaydedildi. Ayrıca Turizm Sektörü Strateji Belgesi’nin revize edilmesi ihtiyacının bulunduğu ifade ediliyor.

Yatak kapasitesini artırıcı tedbirlerin alınması gerektiği de ifade edilen protokolde Turizme tahsis edilen kaynaklar verimli ve etkin şekilde kullanılması, turizm faaliyetlerinde çeşitliliğin artırılması, Eko-Agro, özel ilgi turizminin geliştirilmesi ve turizm teşvik sistemi sorunlara çözüm getirecek şekilde yapılandırılması öngörülüyor. Tüm bu reformların 2016 yılı sonuna kadar yetiştirilmesi gerekliliği de protokolde yer alıyor.

Ancak 2016 yılı turizm sezonunun iyileştirilmesine yönelik herhangi bir adım atılamaması turizmde yaz sezonunun kayıp olarak görülmesine neden oldu.

Rekabetçi bir tarım sektörü planlanıyor

2016-2018 Ekonomik Protokol’de 2016 yılı içerisinde yapılması öngörülen önemli maddelerden biri de tarım sektörünün rekabetçi bir yapıya kazandırılması. Yeterli düzeyde ve güvenilir tarımsal ürün ile gıda üretimini rekabetçi şartlarda sağlayacak bir tarım sektörü oluşturulmaıs başlığı altında düzenlele reformlardan bazıları şunlar: 2017- 2020 Tarım Master Planı yayınlanacak, Tarım Strateji Belgesi yayınlanacak, Master Plan ve Strateji Belgesi doğrultusunda bir Tarımsal Destekleme Sistemi oluşturulacak, Tarım Entegre Kayıt Sistemi Oluşturulması ve geliştirilmesi konusunda T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile işbirliği yapılacak.

Sanayi sektörünün rekabet gücü artırılacak

Protokolde sanayi sektörü de unutulmadı. Sanayi sektörünün GSYİH içerisindeki payının, 2008 yılında %10,7 düzeyinde iken 2014 yılında %8.8’e düştüğü ifade edilirken, sanayi sektörünün ekonomi içerisindeki payının düşük olması ve bunun giderek düşmesi, KKTC’nin tanınmamasının ve küçük bir ölçeğe sahip olmasının yanı sıra eksik rekabet koşullarından, üretim maliyetlerinin yüksek olmasından, iş hayatının önündeki engellerden, sektörel planlama yetersizliğinden ve atıl kapasiteden kaynaklandığı belirtiliyor.

Bu çerçevede protokole göre KKTC’deki iç talebi azami ölçüde karşılamayı hedefleyen bir sektörel planlamanın yapılması, sanayi bölgelerinin yönetiminin, arsa dağıtımı başta olmak üzere siyasi etkilerinden arındırılacak yapıya kavuşturulması ve OSB altyapılarının güçlendirilmesi gerekiyor.

2016’nın son 4 ayından ay ay yapılması gereken reformlar

EYLÜL:

Muhasebe Denetim Meslek Yasası çıkarılacak
Burs harcamaları azaltılacak
İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı uygulamaya konulacak
Mesleki Yeterlilik Yasası çıkarılacak
Eğitim eylem planı hazırlanarak yürürlüğe konulacak
Eğitimde norm kadroya geçilecek
2017- 2020 Tarım Master Planı yayınlanacak
Kayıt dışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı hazırlanacak
KKTC Finans Kiralama ve Finansman Şirketleri Yasası çıkarılacak
Üniversitelerin yeterlilik şartları belirlenecek
Toplu taşıma sisteminin hukuki altyapısı tamamlanacak
EKİM:

Yeni Kamu Görevlileri Yasası çıkarılacak
Çalışma saatleri yeniden düzenlenecek
Tahakkuk esaslı Devlet muhasebesine geçilecek
Turizm teşviklerinin tamamını kapsayan yeni teşvik mevzuatı çıkarılacak
Tarım Strateji Belgesi yayınlanacak
Tarım Entegre Kayıt Sistemi için Türkiye ile işbirliği yapılacak
KASIM:

1- Turizm amaçlı araziler ihale yöntemi ile yatırımcılara duyurulacak

ARALIK:

İstatistik Kurumu Yasasının Çıkarılması
Belediyeler (Değişiklik) Yasasının Çıkarılması
Kamuyla ilgili diğer yasalar ilkeler doğrultusunda değiştirilecek
Kurum ve kuruluşlarda norm kadro çalışması yapılacak
Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasası’nın Çıkarılması
Fonların Tasfiye Edilmesi
Kamu alacaklarına tecil faizi uygulanacak
Vergi ödeme seçenekleri artırılacak
Bütçeden katkı alan kurumların borçları katkıdan mahsup edilecek
Yükseköğretim Strateji Belgesi uygulamaya konacak
YÖDAK’ın kurumsal kapasitesi güçlendirilecek
Tarımsal Destekleme Sistemi oluşturulacak
Ekonomi ve Enerji Bakanlığı ile TSE arasında protokol imzalanacak
Ekonomiye rekabet gücü kazandıracak şekilde teşvik sistemi yapılacak