İtinayı, hassasiyeti, iyi bakımı en çok hak eden organların ilk sıralarında karaciğer hep var. Çünkü metabolizmamızın idare merkezi o. Bunun yanında birçok işlevi var. Bu nedenle onun dostlarını da, düşmanlarını da iyi bilip iyi tanımamız şart.
 
Bedenimizdeki her organ, her doku, her hücre önemli. Hepsine saygılı olmak, hepsine itina etmek, her birinin “kıymetini bilmek” zorundayız.
Ama yine de bazıları şu veya bu nedenle öne çıkabiliyor ve bizim onlara daha çok özen göstermemiz gerekiyor.
İtinayı, hassasiyeti, iyi bakımı en çok hak eden organların ilk sıralarında karaciğer hep var. Çünkü metabolizmamızın idare merkezi o.
Toksinlerin temizlenme istasyonu, protein, yağ ve karbonhidratların metabolik şefi, bağışıklık gücünün en önemli askeri de yine o.
Bitmedi, gereğinde kemik iliğinin görevlerini bile üstlenmeye hazır olan olağanüstü bir gizli yeteneğe sahip olan da yine bu sessiz kahraman.
İşte bu nedenle onun dostlarını da, düşmanlarını da iyi bilip iyi tanımamız şart. Hazırsanız, buyurun...
 
 
Karaciğerin dostları
- Enginar: Bilinen en güçlü karaciğer dostlarının başında geliyor. Posadan zengin yapısı, detoks gücü ve karaciğeri koruyan yoğun sinarin içeriği sayesinde karaciğere destek üstüne destek veriyor.
Bizim mutfağımızın da baş tacı lezzetlerden biri. Ne var ki ondan doğru faydalandığımızı söylemek güç.
Bu harika sebzeden layığı ile yararlanmak için sadece enginarın göbeğinden hazırlanan “zeytinyağlı enginarı” sık sık yemeniz kâfi gelmiyor.
Zira enginarın sinarin yükü daha ziyade yaprak kısımlarında bulunuyor. İşte bu nedenle bu harika sebzeden layığıyla yararlanmak istiyorsanız yaprak kısımlarını daha fazla tüketeceksiniz.
Yaprak kısımları ayrıca daha fazla posa, daha çok vitamin ve mineral içerdiği için de faydalı.
İster zeytinyağlı yapın, ister haşlayın –hatta haşladığınız suyu bile için- enginardan daha sık ve bol faydalanmanın bir yolunu bulun.
- Kuşkonmaz: Bizim mutfağımızın biraz yabancısı olsa da karaciğerin en sadık dostlarından biri de kuşkonmazdır.
Özellikle mevsiminde –ilkbahara girerken- diyetinize daha çok kuşkonmaz eklemenizi öneriyorum.
Nasıl mı pişireceksiniz? Zeytinyağlısı, salatası, haşlanmışı, her türlüsü harikadır.
- Karnabahar: Karaciğerin mühim dostlarından biri de kolin isimli doğal maddedir. Kolinden zengin sebzelerin başında da karnabahar gelir. Karaciğerinize bayram yaptırmak istiyorsanız daha sık ve bol karnabahar tüketin.
- Yumurta: Yumurta da mühim karaciğer dostlarından biri.
Özellikle zengin lesitin ve kolin içeriği onu rahatlıkla “karaciğer dostu” yapıveriyor.
- Pancar, turp: Bu ikiliyi de bir kenara not edin. Turpun da beyazından çok morunu, siyahını, yani renklilerini tercih edin.
- Yerfıstığı ve ay çekirdeği: Atıştırmalık aklınıza geldiğinde karaciğerinizi düşünüyorsanız bu ikiliye öncelik verin.
Zira ikisi de bol miktarda kolin içeriyor.
- Silimarin: Meryemana bitkisinin içinde bulunan bir madde. Mükemmel bir karaciğer dostu.
Bu bitkiden elde edilen destekler esas olarak bu maddeyi, yani silimarini içeriyor.
Saf olarak faydalanmak (günde 140-280 mg) bence en doğru olanı.

 
Karaciğerin düşmanları
- Alkol: Detaya girmeye gerek yok, karaciğerinizin canına okumak istiyorsanız alkol kullanın!
- Fruktoz: Aşırı fruktoz yüklenmek karaciğeri yağlandırır. Fruktozun en çok bulunduğu besinlerin başında da meyveler değil, paketlenmiş tatlı atıştırmalıklar (bisküviler, gofretler, şekerlemeler), fırın pastane ürünleri, tatlıcı zincirlerinin ürettiği baklava, kadayıf gibi tatlı mamuller geliyor.
Hatta son yıllarda arıları bile fruktozla besleyip sahte bal ürettiler.
Güzelim doğal reçellere de fruktoz eklediler.
- Reçelin, balın, pekmezin fazlası da karaciğeri fruktoza boğarak yağlandırıyor.
- İlaçlar: İlaçların en az yarısı karaciğerde metabolize ediliyor ve yine bunların en az yarısı karaciğerde işlemden geçerken hasar oluşturuyor.
- Fazla kilolu olmak da karaciğerin en önemli düşmanlarından biri.
Özellikle göbeklenmek karaciğer yağlanmasının vazgeçilmez arkadaşı.
- Hareketsizlik de karaciğer için önemli bir olumsuzluk faktörü.
- Aşırı meyve yemek de gereğinden fazla meyve suyu tüketmek de karaciğere zarar veriyor, aklınızda olsun.
 

OKUR SORUSU

Böbrek kisti tehlikeli mi
Böbreklerde basit kistlere çok sık rastlanır. Bugün artık kistler, ultrasonografi gibi kolay ve güçlü teşhis teknolojilerinin yaygınlaşması nedeniyle çok daha erken teşhis edilebiliyor.
Eğer 50 yaşın üstündeyseniz iyi huylu bir böbrek kistinden muzdarip olma ihtimaliniz neredeyse yüzde 50 civarında.
Yaş ilerledikçe böbrek kistleriyle karşılaşma olasılığı da artıyor. Basit kistler çoğu zaman ciddi bir sağlık problemine yol açmasa da, son karar bir üroloji uzmanının olmalı.
 
MEME KANSERİ
Bu işaretler önemli
 
Meme tümörlerinin ilk belirtileri şunlar:
* İki meme arasındaki simetrinin bozulması
* Memede elle bir sertlik ya da kitle hissetmek
* Meme başında ya da meme cildinde içe doğru çekilmenin meydana gelmesi
* Meme cildinde portakal kabuğuna benzer görünüm oluşması
* Meme başında şekil ya da yön değişikliğinin gözlenmesi
* Memede alışılmadık bir şişlik ve büyüme
* Meme başından pembe- kırmızı renkli akıntının gelmesi
* Koltuk altında sertlik ya da şişlik.
 
OKUR SORUSU
Pap Smear testi neden önemli
Kadınları tehdit eden kanserlerin başında rahim ağzı kanseri geliyordu.
Rutin bir tarama testi haline gelen bu mühim test sayesinde rahim ağzı kanserinde büyük mesafeler alındı.
Her kadın senede bir defa düzenli olarak bir “kadın doğum uzmanına giderek” bu basit testi yaptırmalı. Pap Smear testi gerçekten son derece kolay, pratik bir test.
Ucunda pamuk olan çubuk sürtülerek rahim ağzından hücre örneği alınıyor. Alınan hücrelerin içinde kanserli olan ya da kansere eğilimi olan hücreler olup olmadığı inceleniyor.
Bu testi ilk cinsel ilişkiye girdikten üç yıl sonra yaptırmaya başlamak ve düzenli olarak her sene yaptırmak gerekiyor.
Eğer üç yıl arka arkaya yapılan testler normal çıktıysa, bundan sonra her sene yerine 2-3 senede bir yaptırmanız yeterli.
Rahim ağzı kanseri için kanda HPV virüsleri için de bir tarama testi olduğu aklınızda olsun.
Söz konusu bu kanser olduğunda özellikle genital bölgesinde yarası ya da siğili olanlar risk grubundalar.
Ayrıca, akınızda olsun kanama veya kanlı bir genital akıntı da rahim ağzı kanserinin ilk belirtilerindendir.

NOT ALIN
Kolon kanserinin ilk işaretleri
- Bağırsak alışkanlıklarının değişmesi, özellikle kabızlık şikâyetinin giderek sıklaşması
- Sık tuvalete gitme ihtiyacı
- Dışkının kalem gibi incelmesi
- Karında ağrı ve şişkinlik
- İzah edilemeyen kansızlık, kilo kaybı ve halsizlik.
 
DİKKAT
Mide kanserinden korunmak için...
- Helikobakter pilori enfeksiyonu mide kanserine zemin hazırlayabiliyor. Eğer bu bakteri sizde de teşhis edildiyse tedavi olmayı ihmal etmeyin.
- Gıdalarda tuz oranı yükseldikçe mide kanserine yakalanma ihtimali artıyor. Turşuları, salamura yiyecekleri abartmayın!
- Tekrar tekrar kullanılan kızartmalık yağlara dikkat!
- Alkol, sigara ve purodan uzak durun.
- Hızlı yemek de bir risk faktörü.
- Çok sıcak şeyler yiyip içmek de tehlikeli bir alışkanlık.
- Tütsülenmiş besinlerin fazlaca tüketimi mide kanserine yol açabiliyor.
- Sosis, salam gibi nitrat eklenen besinlerden de uzak durmalısınız.

Osman Müftüoğlu/Hürriyet