Son dönemlerde meydana gelen trafik kazalarına karışan araçların ağırlıklı olarak kiralık araçlardan oluşması, gözleri yeniden bu sektör üzerindeki denetimlere ve araçların kimlere hangi koşullarda kiralandığına çevirdi.

Özlem ÇİMENDAL

KKTC’de yaşanan trafik kazalarının hatırı sayılır bir kısmını oluşturan kiralık araçlardaki denetimsizlik tepki çekmeye devam ediyor. 

Kiralık araçların hangi kıstaslara göre kiralandığından, kiralayanların nelere dikkat etmesi gerektiği gibi birçok konu hala havada kalırken, şimdi de kaçak şirketlerin ve öğrencilerin araç kiraladığı söylemleri ülke trafiğinde başka bir sorunu da beraberinde getirmiş oldu.  

Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkanı Mehmet Avcı: “KKTC trafiği sistemsiz ve denetimsiz”

Konuyla ilgili Yeni Bakış’a değerlendirmelerde bulunan Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkanı Mehmet Avcı, KKTC trafiğindeki en büyük problemin sistemsizlik ve denetimsizlik olduğunu söyledi. “Sistemsizlikten sistem yaratıldı” diyen Avcı, kazasız ve yol güvenlikli bir sistemin hala özlenen ve umut edilen bir beklenti olduğuna vurgu yaptı. 

Kiralık araç sorunu her geçen gün artıyor 

Ülke trafiğinde kiralık araçlar ile ilgili sorunların her geçen gün arttığına dikkat çeken Avcı, araç kiralamadaki en büyük eksikliğin denetimsizlik ve profesyonellikten uzak anlayış olduğunu ifade etti. Avcı, dünyadaki sistemin araç kiralanmak istenen ülkenin kabul gördüğü ehliyete sahip olan yabancı ve turistlere araç kiralama noktasında olduğuna dikkat çeken Avcı, buna karşın, KKTC’de bu yönde herhangi bir kriter olmadığını söyledi. Avcı, “Ben KKTC’de şu ana kadar kabul görülmeyen ya da tanınmayan bir ehliyet açıklaması duymadım” dedi. 

Araç kiralamada bir kriter yok

KKTC’de araç kiralama sisteminde gerekli kriterlerin birçoğunun mevcut olmadığına da dikkat çeken Avcı, “Ülkemize gelen herhangi bir yabancı ehliyetini gösterdiği takdirde araç kiralama hakkına direkt sahip oluyor ” şeklinde konuştu. 

“Ülke yolları yabancı kullanıcılara zorluk çıkarıyor”

Kiralık araçların kaza yapmalarının en önemli nedenlerinin başında ülke yollarının altyapısındaki bozukluklar ve kullanıma uygun olmaması olduğuna işaret eden Avcı, “Bizim yollarımız bulmaca gibi. Yol gösterici açıklayıcı bir sistemimiz yok. Yönlendirme tabelalarımız bile yeterli değil. Yollarımızın altyapısı ve yol çizgileri, bilgilendirici işaretleri hiçbir şeyi yeterli değil” ifadelerini kullandı.

“Bir ehliyetin sahte olup olmadığını bile kontrole edemiyoruz”

Bir başka problemin de ehliyetlerin kontrol ve gerçekliği noktasında olduğuna vurgu yapan Avcı, “Biz daha ibraz edilen ehliyetin sahte mi gerçek mi olduğunu bile denetleyemiyoruz. Böyle bir mekanizmamız yok” diyerek, ülkede isteyenin rahatlıkla elini kolunu sallayarak sahte ehliyetle araç kullanabileceğine dikkat çekerek, bu noktadaki önlemlerin aciliyetine değindi.  

“Polis devriyesi yok”

Trafikte en önemli denetim mekanizmasının başında gelen trafik polisleri noktasında da yetersizlik olduğuna işaret eden Mehmet Avcı, “Bugün yollarımızda olması gereken polis devriye sisteminin olmadığı herkesçe bilinmektedir” dedi. 

“Herhangi bir sürücü başkasına ait aracı rahatlıkla kullanıyor”

Kişinin kendisine ait olmayan araçları kolaylıkla kullanabileceği bir sistemin var olduğu KKTC’de bunun da önüne geçilemeyeceğinin önemine işaret eden Avcı, “Sürücüler, aracın full sigortalı olmasının da verdiği rahatlıkla kendi adına olmasa dahi bir başkasına ait olan aracı rahatlıkla kullanabilmektedir” diye konuştu. 

“Kaçak araç kiralayanlar ülke trafiği için ciddi tehlike”

Kaçak araç kiralamalar konusunun da KKTC trafiğinde çok ciddi bir tehlike oluşturduğuna dikkat çeken Avcı, denetimsizliğin burada da kendisini hissettirdiğini vurguladı. Avcı, kaçak araç kiralayacak kadar geliştirilen bir sistemin varlığının sorumlusunun bu sisteme önlem almayarak trafikteki tehlikeyi katmerleyen hükümetler olduğunu savundu.  

“Tüm sigorta şirketleri, aracı kimlerin kullanacağını listelemeli”

Avcı şöyle konuştu: “Dünyada sigorta şirketleri, sigortaladığı aracı kimlerin kullanacağına sınırlama getirir. Her aracı herkes kullanamaz. Bunların bizde de hayat bulması lazım. Bazı sigorta şirketlerimiz bunu yaparken bazıları dikkat bile etmiyor. Bir aracı kullanırken olanların listesinin olması en büyük otokontrol yöntemidir. Bir başkası aracı kullandığında sigorta kapsamayacağı için kimse bunu göze alarak trafiğe de çıkmamış olacak. Bir diğer kontrol de yine polis kontrolü noktasında devreye girecek. Polis durdurduğunda isim eğer uyuşmuyor ise gerekli yaptırımı uygulayacak. Böylelikle araç kullananların ne kadar yetkili olup olmadığı, ehliyet sahibi olup olmadığı ya da herhangi bir kaza anında sigortanın aracı bazı şartlar altında kapsamayacağını bilmesi, kendi içerisinde kendiliğinden bir kontrol mekanizması geliştirecektir.”

“KKTC sigorta şirketleri, trafik güvenliğine entegre değil”

KKTC’deki sigortacılığın ve sigorta şirketlerinin trafik güvenliğine entegre edilmediğini de dile getiren Avcı, “Dünyada sigortada adı yazmayanlar o aracı kullanmaz. Bu mecburi koşuldu birçok ülkede. Ancak bizde şart koşulmadığı için uygulamada birtakım suistimaller yine olabilir bu uygulamada” ifadelerini kullandı. Avcı, ülke trafiğinde önce boşluk yaratıldığı daha sonra da bu boşlukların doldurulmaya çalışıldığı bir trafik yapısının olduğunun altını da çizdi.

“Taksi sürücülerinin mesleki sürüş belgelerini yolcunun görmesi lazım”

Bir başka sorunun ve dikkat edilmesi gereken noktanın da taşımacılık izinleri noktasında olduğuna vurgu yapan Mehmet Avcı, özellikle taksi sürücülerinin resmi mesleki sürüş belgelerinin takside yolcunun da görebileceği bir yerde olması gerekirken, bunun tam tersi olduğunu ifade etti. Avcı, “Fotoğraflı kimliklerinin torpito gözünün üstünde olması lazım, cebinde değil. Yolcuların bunu görmeye hakkı var, canını kime emanet ettiğini bilmesi gerekir. Böylelikle bu da aslında bir kontrol yolu açabilir bu noktada” dedi.  

“Sistem içerisinde kaçak yaratılıyor”

Hem kaçakları önleme söylemlerinin seslendirildiği hem de sistem içerisinde kaçak yaratıldığını ifade eden Avcı, trafik sorunları ile ilgili alınması gereken önlemlere kulak asılmaması nedeniyle ciddi ilerleme kaydedilmemesini de eleştirdi. 

“Kiralık araçların plaka değişimi yasal değil”

Uzun süredir kamuoyunda çeşitli tartışmalara da neden olan kiralık araçların plakalarının değişimi konusunda da açıklamalarda bulunan Avcı, şunları söyledi: “Geçmiş dönemdeki Ulaştırma Bakanlığı komik bir gerekçe ile plakaları değiştirdi. Ki zaten bu değişikliğin yasalara uygun olmadığı da ortaya çıktı. Bu da bize Ulaştırma Bakanlıklarının ciddi çalışmadığını gösterdi. Yine geçmiş dönemki ulaştırmadaki faaliyetlerin de ciddiyetten uzak ve ciddi konuların dışında oyalanma icraatlar olduğunun da açık örnekleriydi bu icraatlar” ifadelerini kullandı.

“Kırmızı plakaların güvenlik adına önemli bir görevi vardı”

Şu anki Bayındırlık ve Ulaştırma bakanının, yasaya uygunluk teşkil etmemesi sebebi ile iptallere gideceği açıklamasının da memnuniyet verici olduğuna işaret eden Avcı, “Kırmızı plakaların değişmesi çok büyük yanlıştı. Çünkü kırmızı plakalar aynı zamanda yol güvenliği açısından uyarıcı bir amaca da hizmet etmekteydi. Diğer sürücüler kırmızı plakayı gördükleri zaman öndeki aracın yabancı ve yol konusunda hata payının yüksek olacağı bilinci ile hareket edebilmekteydi, o nedenle kırmızı plakaya geri dönülmesi oldukça yararlı olacaktır” dedi.  

“Geçmiş bakanlığın icraatları ciddiyetten uzaktı”

Geçmiş hükümet dönemi Ulaştırma Bakanlığı’nın icraatlarının ciddiyetten uzak ve trafik sorunlarını öncelikli önleme içerikli konuları kapsamadığından da bahseden Avcı, “Ülkede bir de bizim yapmamız gereken açıklamaları yapması gereken bir Trafik Dairesi var. Ancak herhangi bir icraatını göremiyoruz. Bu konularda bizim açıklama yapmamız değil, ilgili bu dairenin açıklama yapması gerekmektedir. Ancak dairede görüntü var, ses yok. Ne iş yaptıklarına dair herhangi bir bilgimiz de yok. Yol güvenliği ve yollardaki sorunlara dair herhangi bir açıklamaları da yok. Ülke trafiğindeki sorunların çözümü adına tüm paydaşların ciddi bir şekilde ellerini taşın altına koyarak çalışmalara hız vermeleri gerekmektedir” ifadelerini kullandı. 

Trafik Dairesi Müdürü Nazmiye Çelebi:  “İzinlendirme ve gayriyasallığa yaptırım geliyor” 

Kiralık araçların ülke trafiğinde yarattığı sorunlar ve önlemleriyle ilgili, Yeni Bakış’ın sorularını yanıtlayan Trafik Dairesi Başkanı Nazmiye Çelebi ise çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.  

“Değişim yasaya aykırılık teşkil ediyordu”

Kiralık araçların plaka değişimi kararının tüzük çerçevesinde gerçekleştiğine vurgu yapan Çelebi, “Değişiklik Motorlu Araçlar ve Trafik Yasası kapsamındaki tüzüğe göre bu değişiklik gerçekleştirilmiştir. Ancak bizim Yolcu ve Eşya Taşınması Yasamız da var, bu yapılan tüzük değişikliği bu yasaya aykırılık teşkil ediyordu” dedi. 

“Kiralık plakaların nasıl olması gerektiği yasada ‘Kırmızı zemine siyah rakam, harf ve Z harfi de önde olacak şekilde açıkça belli”

Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması Yasası’nda kiralık araç plakalarının nasıl olması gerektiğinin açık ve net bir şekilde yazdığının altını çizen Çelebi, “Kırmızı zemine siyah rakam, harf ve Z harfi de önde olacak şekilde tarif edilmiştir” diye konuştu. Çelebi, “Biz bunu Kiralık Araç Şirketleri Birliği yönetimi ile ortaklaşa istişarede bulunarak yasal hale getirdik” dedi. 

Kiralık araç izinlendirmelerine standart geliyor 

Bakanlık ve Kiralık Araç Şirketleri Birliği iş birliği ile yeni bir çalışma başlattıklarının da altını çizen Çelebi, bundan sonra kiralık araçlar izinlendirilirken belli standartların olacağını ifade etti. Çelebi, “Bu amaçla da hem onlar hem de bizim teknik ekibimiz bir çalışma hazırladı. Önümüzdeki günlerde bu izinlendirmeler yapılırken bu belirlenen kıstaslara dikkat edilecek” dedi. 

“3 yıl iznini yenilemeyenlerin izinleri iptal edilecek”

Kiralık araçlardaki denetimsizlik eleştirileri noktasında da birtakım önlemlerin yolda olduğu bilgisini de veren Çelebi, “3 yıl işletme iznini yenilemeyen kiralık araç şirketlerinin izinleri, İzin Kurulu tarafından iptal edilecek. Böylelikle ortaya çıkacak olan gayriyasallıkların da önüne geçilmiş olacak” diye konuştu. 

Yeni Bakış