Özge Kizir

Maden, Metalürji ve Jeoloji Mühendisleri Odası eski Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ertan Akün, KKTC’de deprem konusunda yasaların uygulanmadığını, hala dere yataklarına binaların yapılmaya devam edildiğini, izinsiz binaların yıkılamadığını, eski binaların depreme olan dayanıklılığının ölçülemediğini belirterek, “Bu konuları sadece konuşuyoruz. Artık konuşmaktan bıktım. Artık bu saatten sonra icraat önemlidir. İcraat için hep birlikte tavır konulması gerekiyor” dedi.

Limasol açıklarında meydana gelen 4.3 büyüklüğünde depremi değerlendiren Maden, Metalürji ve Jeoloji Mühendisleri Odası eski Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ertan Akün, bu derecedeki şiddettin tehlikeli bir rakam olmadığını ifade etti. Haberal Kıbrıslı gazetesine değerlendirmede bulunan Akün, şöyle konuştu:

“Yapılması gereken bu ülkede ne tür önlemler alınacağı şeklindedir. Yani eskiden yapılmış binalarımızın deprem dayanıklılığının test edilmesi şarttır. Birinci öncelik olarak da çocuklarımızdan başlamamız gerekir. Yani ilkokul veya ortaokul gibi binalardan başlanması gerekir. Bundan sonra yapılacak binalarda da bu önlemlerin alındığından emin olmamız ve ilgili zemin etütlerinin içerisinde mutlaka deprem dozlarının da yer alması gerekiyor. Bununla beraber hesap kitabında buna göre yapılmış olması gerekir. Bunlar bilinmeyen şeyler değildir. Bunlar hiçbir zaman ilgili merciler tarafından gündeme getirilmiyor. Yani bu denetimlere bir türlü başlanamıyor.” 

“Son dönemlerde sadece dünyada değil çevremizde de sürekli hareketler vardır”

“Son dönemlerde sadece dünyada değil çevremizde de sürekli hareketler vardır. Bunun bize söylediği olay yıllarca konuştuğumuz gerekli önlemlerin alınması şeklidir. Bunu zaman zaman birçok televizyon, radyo veya gazetelerde gündeme getirdik. Bu mekanizmanın esas yer bilimleri mühendislerinin konusudur, ama yer bilimleri mühendislerinin içinde de jeofizik mühendisleri vardır. Onların uzmanlık alanıdır. Tabi ki kişisel olarak bu konuda söyleyecek çok şeyim var” diyen Akün, adada yasaların olduğunu, fakat bu konuda yeterli denetimlerin yapılmadığını vurguladı.

“Yasalarımız var fakat bir işlem yapılmıyor”

Akün sözlerini şöyle sürdürdü: 

“Bazı şeyler için yasaya gerek yoktur. Tedbir açısından yasalarımız belki yeterli olmayabilir ama yarım da olsa bir bilgi vardır. Örneğin bugün adam yaralamak suçtur. Fakat adam yaralayanlar yargıya bile çıkarılmazsa ‘ya artık yapmayın özür dileyin’ gibi bir cümle çıkarsa olmaz. Böyle oluyorsa bizimde yasalarımız da ‘zemin etüdü raporu olmadan binalara oturma izni verilmez’ der. Fakat buna uyulmuyor. ‘Park izni yoksa bu binaya imar izni vermeyeceğiz’ der… Gene olmadı. Yasalarımız var fakat bir işlem yapılmıyor.

“’Mevcut yasaları güçlendirelim’ demek yerine, mevcudu uygulamalıyız” 

Sadece yasaların veya yönetmeliklerin olması değildir. Bu konuda yetkili merci kararını verecek ve ‘olmazsa olmaz’ diyecek. İzinsiz yaptıysa yıkacaktır. Eskiden Cemal Bulutoğluları’na birçok konuda eleştirilecek durumları oldu ve piyasada çok söylendi. İlk zamanlarda ‘şu tehlikeli villaları yıkıyorum’ demişti. Ondan sonra bir gelişme olmadı. ‘Mevcut yasaları güçlendirelim veya yönetmelikleri geliştirelim’ demek yerine, mevcut haliyle bunların yapılmasının temin edilmesi gerekiyor.”

“Dere yataklarına inşaatlar devam ediyor”

Dere yataklarına yapılan inşaatların devam ettiğini kaydeden Akün sözlerine şöyle devam etti: 

“Dere yataklarında inşaatlar devam ediyor. Hangi Allah’ın kulu burada inşa edilen evler için bir önlem alıyor? Kimse. Ondan sonra derelerin yatakları dolduğu için başka taraftan akıyor ve her tarafı sel basıyor ve bir sürü insan zarar görüyor. Sonra bunları devlet ödüyor. Onu nasıl yapıyor dersek, o da bizim vergilerimizle ödüyor. Bu örneklerde depremle ilgili mevcut ortamlar vardır ve çalışmalar yapılmalıdır.

“Hangi alanımızın nerede olduğunun bir an önce belirlenmesi ve o alanlarda mutlaka çok kapsamlı incelemeler yapılması gerekir”

Aslında ülke çapında bir projeyle depremsellik incelenmelidir. Depremselliği gösteren haritalar bazı alanlar için yapılmıştır. Fakat başka ülkelerde olduğu gibi birinci derecede kritik alan 4’e kadar bölünüyor. Hangi alanımızın nerede olduğunun bir an önce belirlenmesi ve o alanlarda mutlaka çok kapsamlı incelemeler yapılması gerekir. Yapılmasının ardından buna göre yapılaşma izni verilmelidir.

“Başka şeylere bütçe ayrıldığı gibi onun için de ayrılmalı”

Benim en çok önemsediğim konulardan biri mevcut binalarında deprem dayanıklılığının yabancı ülkelerde, Avrupa ülkelerinde veya Türkiye’de olduğu gibi mutlaka bir elden geçirilmesi ve birçok ülkede örneğin 6.5 şiddetinde olduğu zaman yıkılmayacaksa biz de yıkılma noktasına gelmiş binalar vardır. Bunları nasıl belirlenmesi konusunda vardır diyorum. Denetlediğiniz zaman belki 10 bine çıkacak. Fakat bin tane çıkmayacağını kim taahhüt ediyor? Kimse. Bununla ilgili araştırmayı yapabilecek düzeyde ve kapasitede insanlar da şirketler de bu ülkede mevcuttur. Birçok başka şey için bütçe ayrıldığı gibi onun için de ayrılmalı ve planlanmalıdır. 

“Bu saatten sonra icraat önemlidir”

4 yıl oda başkanlığı yaptım. Söylediğim sözleri en az 10 kez farklı ortamlarda söylemişimdir. Bu konuları sadece konuşuyoruz. Artık konuşmaktan bıktım. Artık bu saatten sonra icraat önemlidir. İcraat için hep birlikte tavır konulması gerekiyor.”

“Süslü görüntü yerine sağlamlığa önem vermeliyiz”

Adada hareketli yapıların yapılması konusunda değerlendirmede bulunan Akün, “Mühendislik öyle bir konudur ki, istenildiği konuda çözüm üretebilme kapasitesi vardır. Teknoloji o kadar gelişmiştir ki, önemli olan maliyettir. Fakat maliyete çocuklar için kıymamız gerekiyor. Bir ortaokul, lise veya kamu binası yapıyorsak süslü görüntü yerine sağlamlığa önem vermeliyiz diye düşünüyorum” şeklinde konuştu. 

Haberal Kıbrıslı