1. HABERLER

  2. KIBRIS

  3. KKTC'DE VERGİ KAÇIRMA EĞİLİMİ ÇOK YÜKSEK!
KKTC'DE VERGİ KAÇIRMA EĞİLİMİ ÇOK YÜKSEK!

KKTC'DE VERGİ KAÇIRMA EĞİLİMİ ÇOK YÜKSEK!

KKTC'de vergi kaçırma eğilimi çok yüksek;

A+A-

 

Ülkede vergi kaçırma eğilimi çok yüksek. Milli gelirin yüzde 30’u kadar kayıt dışılık, yüzde 60’ı kadar vergi kaçırma var

Halkın Sesi'nden, Züleyha Karaman'ın haberine göre, KKTC’de vergi kaçırma eğiliminin çok yüksek olduğu, milli gelirin yüzde 30’u kadar kayıt dışılık, yüzde 60’da vergi kaçırma olduğu açıklandı.

Maliye Bakanı Zeren Mungan, milli gelirin yüzde 29’un kayıt dışı olduğunu vurgulayarak, “Vergi kaçağımız yüzde 50-60’ları buluyor. O anlamda ciddi bir vergi kaçağı var” dedi.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın, (KTTO) “KKTC’de Kayıtdışı Ekonominin Boyutunun Ölçülmesi ve Eylem Planı” ismiyle kitaplaştırıldığı projede, kayıt dışı ekonomiyle ilgi çarpıcı tespitler yapıldı.

KTTO, KAYITDIŞINA KARŞI MÜCADELE BAŞLATTI

Ülkenin en önemli sorunlarından biri olan kayıt dışı ekonomi ile ilgili Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) bünyesinde sürdürülen proje tamamlandı. Mustafa Besim, Zeren Mungan, Aziz Gürpınar ve Göksel Saydam’ın imzası bulunan proje sonuçları “KKTC’de Kayıtdışı Ekonominin Boyutunun Ölçülmesi ve Eylem Planı” ismiyle kitaplaştırıldı.

“KKTC’de Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele” Projesi sonuçları bugün KTTO’da düzenlenecek lansman ile kamuoyu ile paylaşılacak.

Lansman öncesinde, dün, basın mensuplarına, raporun yazarları tarafından, raporla ilgili detaylı bilgi verildi.

TOROS: “HAKSIZ REKABETİ ÖNLEMEK İSTİYORUZ”

KTTO Başkanı Fikri Toros, KKTC ekonomisinin en öneli iki sorunun, rekabet edebilirlik ve kayıt dışı ekonomi olduğuna işaret ederek, KTTO’nun bu alanda etkili politikalar oluşturulması ve uygulanması için yoğun bilimsel çalışmalarını sürdürdüğünü söyledi.

Toros, Rekabet Edebilirlik Raporu’ndan sonra bugün de Kayıt Dışı Ekonomi kitabının tanıtımını yapacaklarını ifade ederek, kitabının çalışmalarının Ağustos 2012’de başladığını anlattı. Kitabın hazırlanmasında katkıları olan Mungan, Saydan, Besim ve Gürpınar ile kitabın basımında maddi desteği olan Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği’ne teşekkür eden Toros, KTTO’nun kayıt dışı ekonomiye karşı enerji harcadığını belirtti.

Ekonomik büyümenin önündeki engellerden birinin kayıt dışılık olduğuna işaret eden Toros, KTTO olarak kayıt dışı ekonomi ile neden mücadele ettiklerini şöyle açıkladı:

“Çünkü haksız rekabeti önlemek istiyoruz. Kamusal hizmetlerin daha etkin verilebilmesini sağlayacak güçlü bir kamu maliyesi istiyoruz. Sosyal yozlaşmayı önleme ihtiyacı ve sosyal dayanışmayı güçlendirmek ihtiyacı duymaktayız. Avrupa Birliği vizyonumuz çerçevesinde uyum sürecine katkı ve ülkemizin itibarını yükseltme ihtiyacı duyduğumuz için önem veriyoruz. Bu esas, ihtiyaç, hedef ve gereksini nedeniyle Odamız kayıt dışı ekonomiye karşı mücadeleye bu kadar önem ve bu kadar enerji sarf etmektedir.”

Çalışmanın üç boyutu olduğunu ifade eden Fikri Toros, kayıt dışı ekonomin boyutlarını tespit ettiklerini, kayıt dışı ekonomiye karşı mücadelenin nasıl yapılabileceği yönünde çözümler üretildiğini ve üretilen çözümlerin nasıl hayata geçirileceği konusunda bir eylem planı önerisi yaptıklarını anlattı.

Eylem planının Bakanlar Kurulu tarafından resmileştirildiğini de kaydeden Toros, hükümetin, eylem planını kararlılıkla uygulaması için basına önemli görevler düştüğünü söyledi.

ZEREN MUNGAN: “CİDDİ VERGİ KAÇAĞI VAR”

Milli gelirin yüzde 29’unun kayıt dışı olduğuna işaret eden Maliye Bakanı Mungan, şöyle konuştu:

“Vergi kaçağımız yüzde 50-60’ları buluyor. O anlamda ciddi bir vergi kaçağı var. Vergi bilimcileri açısından vergi kaçağı çok doğru olmayabilir, eksik vergi tahsilatı dememiz daha doğru olur. Bir kısmı kaçakçılık şeklindedir, bir kısmı hiç sisteme girmeyen, hiç kontrol edilemeyendir. Bütün bunları yayında detaylı vermeye çalıştık, tabi önlemlerini de birlikte.

Ciddi bir vergi eksiğimiz var. Vergi eksimiz olunca, siz kimden alabilirseniz ondan vergi almaya çalışırsınız. Veya yurt dışı yardımlara, borçlara ihtiyacınız olur. Bu konuda 2014’te bir adım atıldı. 2014’de, bir önceki yıla göre, yüzde 25-30 civarında yerel gelirler artırıldı. Reel olarak yüzde 20’nin üzerinde arttı. Bu da ülkede, yeni yaratılandan değil, daha çok kayıt dışından, ödenmeyen vergilerin tahsilatıyla sağlandı. Ama bu yeterli değil, yeterli görmüyoruz. Bu, şunu da beraberinde getirdi; Türkiye Cumhuriyeti’nden normal olarak aktarılan parayla bu işlerin döndürülebileceğini de Kıbrıs Türk insanı görebildi. Daha önceki dönemlerde çünkü hep ilave takviye ihtiyaçlar olurdu. Türkiye’nin bir sıkıntısı yok, buraya verilecek parayla ilgili de, biz kendi başımıza yol alabilir olduğumuzu da gösterebiliriz. Yani bunun ipuçları bu kitabın içinde var, bir kısmını yapmaya çalıştık ama yapacak çok iş var.”

Çok verimli bir çalışma yapıldığını ifade eden Mungan, kayıt dışı ile ilgili mücadelenin öneminde değinerek, vergi usul yasasının 1.5 yıl sonra çıkabildiğini, bankalar arası elektronik fon transferi uygulamasının da bu yılın ikinci yarısında uygulamaya gireceğini anlattı.

Mungan, e-devlet uygulamasındaki gecikmenin biraz da Türksat’taki sıkıntıdan kaynaklandığını belirtti.

BESİM: “BİLİMSEL AMA UYGULAMASI OLAN BİR ÇALIŞMA”

Mustafa Besim de, değişik perspektiflere göre kayırt dışı ekonomi olduğunu ifade ederek, milli gelir açısından yüzde 22-29 arası, vergi kaçırma oranının da yüzde 50 ile 60 arasında olduğunu hesapladıklarını kaydetti.

Mustafa Besim, çalışmada görev almaktan memnun olduğunu ifade ederek, bilimselliği ağır ama uygulaması da olan bir çalışma olduğunu söyledi.

Kayır dışı ekonomi ile mücadelede, dünya tecrübesini Kıbrıs şartlarına uygun olacak şekilde geliştirdikleri yöntemlere ilgili çalışmayı yaptıklarını anlattı.

İlgili çalışmada bir çok paydaşı ve farklı görüşteki insanları da bir araya getirdiklerini, çalışmanın eylem planı da olduğunu ve bunun bir başarı olduğunu dile getiren Saydam kayıt dışı ile mücadelenin 3-4 yılda halledilecek bir konu olmadığını belirtti.

SAYDAM: “KIBRIS ÇALIŞMASI”

Göksel Saydam da, çalışmayla, ekonomideki hastalığın teşhisini koyarak, çözüm önerisi de yapıldığını anlattı.

Saydam, raporu “Madein Cyprus” diye niteleyerek, çalışmanın bir Kıbrıs çalışası olduğunu belirtti.

Besim, raporu hazırlarken, istatistiki bilgilerde çok zorluk çektiklerine işaret ederek, ülkenin sosyo ekonomisinde istatistiğin yerinin ihmal edilemeyeceğini vurguladı.

GÜRPINAR: “KENDİ PROGRAMIMIZI YAPABİLECEK KAPASİTEYE SAHİBİZ”

Çalışma ve Sosyal Güvenli Bakanı Aziz Gürpınar da, Saydam’ın, raporu “Madein Cyprus” olarak nitelemesine atıf yaparak, şöyle konuştu:

“Bu çalışmanın en önemeli tarafı budur. Kıbrıs Türk insanının bu kapsamda bir çalışmayı yürütebileceğini de aslında göstermiş olduk. Sürekli eleştiriliyoruz ya; ‘birtakım yerlerden reçeteler yazılı, getirilir, dayatırlar…’ gibi eleştiriler var. Bu kadar önemli bir konuda tamamen yerel insanlarımızın, yerel unsurlarımızın çabasıyla, birikimiyle böyle bir çalışmanın ortaya çıkmış olması bize gerçekten gösteriyor ki; biz, kendi sorunlarımıza kendi teşhislerimizi koyabilecek kapasitedeyiz. Bunların çözüm önerilerini de ortaya koyacak kapasitedeyiz. Dolayısıyla biz kendi programımızı da yaratabilecek ve yapabilecek kapasiteye aslında sahibiz. Bu çok önemli bir olaydır. Bu öz güvenle hareket etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Bundan sonraki süreçlerde de, örneğin ekonomik program tartışmalarında ve ekonomik programların hazırlanmasında da bu anlayışla ve bu özgüvenle hareket etmemiz gerekir.”

Aziz Gürpınar, raporla ilgili eylem planının hayata geçirilmesinde bazı sıkıntılar olduğunu ve sürecin, raporu hazırlayanlardan iki ismin bakan olasına rağmen istenilen düzeyde ilemediğini belirterek, eylem planının uygulanmasında kamunun yetişmiş insan kaynağı açısından kısıtlı olduğunu, eylem planının hayata geçirilmesinde dışarıdan hizmet alımına gidilebileceğini kaydetti.

RAPORDAN: 5 KİŞİDEN BİRİ KAYIT DIŞI

Yapılan çalışmalarda, KKTC’de kayıt dışı istihdamın artan bir eğilimde olduğu tespit edilirken, 2011 yılı verilerine göre, kayıt dışı çalışan oranı yüzde 20.0 olarak belirlendi. Bu da, iş gücü piyasasında açılan her 5 kişiden birinin kayıt dışı çalıştığı anlamına geliyor.

Kayıt dışı istihdamın yarattığı milli gelir ise 2011 yılı için Gayri Safi Milli Hasıla’nın (GSMH) yüzde 13.6’ı kadar hesaplandı. Bunun yanında kayıt dışı istihdamının yarattığı vergi ve sosyal güvenlik kayıtları, 2011 rakamlarına göre 199 milyon TL olarak hesapladı.

Yapılan hesaplamalara göre, özel sektör çalışanları kamu çalışanlarına göre harcanabilir gelirlerini yüzde 12.1 oranında, kendi namına çalışan/işverenler ise yüzde 20.2 oranında düşük beyan ediyor. Bu kesimin yarattığı kayıt dışı gelir, 128 milyon TL vergi kaybına neden oluyor. Bu miktar, aynı yılda, toplam yerel gelirlerin yüzde 11 ve bütçe açığının da yüzde 27’sini finanse edecek büyüklükte.

Çalışmalarda, KKTC’de vergi kaçırma eğilimin çok yüksek oranlarda olduğu ortaya çıktı. Bunun yanında resen uygulamalar incelenerek beyan edilmeyen gelirin gelir vergisinde yüzde 48 ve kurumlarda yüzde 21 olduğu hesaplandı.

Beyan edilmeyen gelirin, GSMH’nin yüzde 50’si kadar, kayıtlı çalışıp da düşük beyan edilen oranında yüzde 50.5 olduğu ve bunun kayıt dışı çalışanlardan daha fazla vergi ve sosyal güvenlik kaybına neden olduğu tespit edildi.

 

Önceki ve Sonraki Haberler

HABERE YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.