Türk girişimcileri yatırım yapmaya çağıran KKTC Kalkınma Bankası Genel Müdür ve CEO’su Fatma Kınış, teşvik belgeli yatırımlarda gümrük vergisi, fon, harç ve KDV gibi yükümlülüklere muafiyet sağladıklarını söyledi.

KKTC Kalkınma Bankası Genel Müdür ve CEO’su Fatma Kınış, ülkede sayıları 68 bine ulaşan öğrenciler için özellikle yurt ihtiyacı bulunduğunu belirterek, Türk girişimcileri yatırım yapmaya çağırdı. Teşvik belgeli yatırımlarda gümrük vergisi, fon, harç ve KDV gibi yükümlülüklere muafiyet sağladıklarını belirten Kınış, teşvik sisteminde yerli- yabancı ayrımı yapmadıklarını kaydetti. Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Fatma Kınış, www.dünya.com Ankara Temsilcisi Ferit B. Parlak ile Ankara Haber Müdürü Hüseyin Gökçe’nin sorularını cevaplandırdı.

Banka kuruluş amacına bağlı olarak ülke ekonomisine nasıl katkı sağlıyor?

Kıbrıs Barış Harekatı’ndan 5 yıl sonra kurulan ancak resmi faaliyetine 1993 yılında başlayabilen banka mız, kırılgan ve belirsiz bir ekonomik yapıda büyük ölçekli yatırımlara uzun vadeli finansman desteği sağlıyoruz.

KOBİ kredilendirme politikasında nelere ağırlık veriyorsunuz?

Bildiğiniz gibi, KOBİ kavramı ve ölçeği ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Ülkemizde neredeyse işletmelerin tümü KOBİ olarak nitelendirilebilir. KOBİ’lerin yüzde 91.6’sı en fazla dokuz çalışanı olan mikro ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. Ülkemizin mevcut koşulları altında KOBİ’lerin üretim maliyetleri yüksek, ihracat olanakları düşüktür. Biz, gerçek-tüzel kişi ayırımı yapmaksızın, hem KOBİ sahibi olan gerçek kişileri, hem de tüzel kişiliği olan KOBİ’lerin başvurularını değerlendiririz. Bankamızın kredi değerlendirme prosedürü KOBİ’ler için kolaylaştırılmıştır.

“Sanayicilere uzun vadeli işletme kredisi desteği”

Kredi başvuruları değerlendirilirken, proje maliyeti 300 bin doları aşan yatırımlarda, teşvik belgesi arıyoruz. Bu iyileştirmeler kapsamında, sanayicilere yönelik rekabet gücünün artırılması ve uzun vadeli finansman sağlanması amacıyla sanayi odasına üye KOBİ’lere, kredi limiti 200 bin dolara kadar işletme kredisi, teşvik belgesi aranmadan kullandırılmaktadır.

“Kredi limitlerinde yüzde elli artış, daha uzun vade”

Sanayi Odası ve Esnaf ve Zanaatkarlar Odası yetkilileriyle yapmış olduğumuz temaslar sonucunda ekonomimizin bel kemiği olan KOBİ’lerin finansman ihtiyaçlarını yeniden değerlendirdik. KOBİ’lerin yatırım ihtiyaçlarına yönelik sunduğumuz kredilerin üst limiti yüzde elli oranında yükseltilmiştir. Bu kapsamda KOBİ’ler için 150 bin dolar veya karşılığı Türk Lirası yatırım kredisi, 60 bin dolar veya karşılığı Türk Lirası tutarına kadar işletme kredisi sağlıyoruz. KOBİ Yatırım Kredisinde dört yıl olan vade süresi beş yıla uzatılmıştır. Öncelikli yöreler destek uygulaması KOBİ’lerde de geçerlidir. Buna ek olarak, KOBİ kredilerinin kefaletle kullandırılması sadece öncelikli yörelerde değil, tüm yöreler için teşvik edilmiştir. 20 bin dolara kadar olan krediler için 2, 30 bin dolara kadar olan krediler için ise 3 kişinin kefaletini istiyoruz.

Bölgesel kalkınma için alınan özel önlemler var mı?

Şöyle ki, Kalkınma Bankası, kredilendirme kriterleri kapsamında proje maliyetinin yüzde 50’sine kadarını kredilendirmektedir. Ancak, kalkınmada öncelikli yörelerde bu oran artmaktadır. Birinci öncelikli yörelerde, proje maliyetinin yüzde 70’ine kadar, kalkınmada ikinci öncelikli yörelerde ise proje maliyetinin yüzde 60’ına kadar kredi verilebilir.

Ayrıca, kalkınmada öncelikli yörelerde kullanılacak yatırım kredilerinin vadeleri ve taksit ödemesiz dönemleri, diğer yörelerde kullanılacak kredilerin vadelerine göre daha uzundur. Bunu açacak olursak, normal yörelerde kullanılacak kredilere 2 yıl taksit ödemesiz dönem ve toplam 9 yıla kadar vade sunarken, kalkınmada öncelikli yörelerin kredilendirilmesinde yatırım kredilerine 3 yıl ödemesiz 15 yıla kadar vade sunmaktayız. Buna paralel olarak, işletme kredilerinde de 2 yıl ödemesiz, toplam 5 yıla kadar vade tanınmaktadır. Turizm yatırım projelerinde ise, normalde 60 yatak ve üzerinde kapasitesi olan projeleri değerlendiririz. Ancak söz konusu turizm yatırımı kalkınmada öncelikli yörede ise, yatak sayısı koşulu aramıyoruz.

Normal yörelerde, kullandırılacak krediye karşılık alınacak teminat konusunda gayrimenkul ve/veya banka teminat mektubu koşulu aranır. Tek başına kefillik teminat konusu olamazken, öncelikli yörelerde 20 bin dolara kadar olan KOBİ kredilerinde, teminat için 2 kefil yeterlidir.

Yatırım yapacak Türk yatırımcılara ne gibi teşvikler uygulanmaktadır?

KKTC’de yatırım politikasının amaçlarından birisi de yabancı sermayeyi ülkeye çekmektir. Bu kapsamda KKTC’de yatırım yapmak isteyen girişimcilere yerli ya da yabancı yatırımcı olup olmadığına bakılmaksızın, teşvik belgesi verilmek suretiyle yatırım indirimi sağlanmaktadır.

Sağlanan teşvikler, gümrük vergisi ve fon muafiyeti, ithalatta veya yerli alımlarda makine, teçhizatta 0 KDV uygulaması, arsa, arazi ve bina temini, inşaat ruhsatı ile ilgili vergi, resim, harç ve her türlü katkı payı muafiyeti, sermaye artırımları ile ilgili pul vergisi indirimi, ipotek işlemleriyle ilgili harç indirimini kapsamaktadır.

KKTC’de yapacakları yatırımları için teşvik tedbirlerinden yararlanmak isteyen gerçek veya tüzel yatırımcı proje ve yatırımın mahiyeti ile ilgili detayları içeren Proje Fizibilite Formu ile birlikte Devlet Planlama Örgütü’ne başvurur. Başvurular ilgili kuruluşlardan konuya ilişkin görüşlerin alınmasının ardından en geç 3 ay içerisinde kesin sonuca bağlanır. Yasalarımız kapsamında yabancılar mülk edinebilmekte ve mülkiyet hakları korunmaktadır. Teşvik belgesi almış olan yabancı yatırımcının bankamıza yaptığı kredi başvurusu, yerel yatırımcıyla eşit koşullarda değerlendirme kapsamımızdadır. Öğrenci sayımız 68 bine ulaştı. Özellikle turizm ve yurt sektöründe büyük yatırım ihtiyacı bulunuyor. Bu sektörlerde Türk şirketlerinin de uygun koşullarda yatırım yapmasını bekliyoruz.

Rum kesiminin petrol arama faaliyetlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bir taraftan çok güzel bir umut pompalanıyor, yani zenginliğin barışı ve çözümü getireceğini, ekonomik refahı getireceğini söylüyorlar. İnsanlar ileriye rahat bakıyor. Ancak bu durum umut refah getirebileceği gibi gerginlik de getirebilir. KKTC halkı bir şeylere umutlanıp tekrar dönmekten yoruldu. Yani öyle hemen ikna olamıyor. Rum tarafında konu çok fazla gündeme getiriliyor, KKTC’de ise insanlar bekleyip görme tarafındalar. Burada 800 milyar dolarlık rezervden bahsediliyor. Bu işi Rumlarla birlikte eşit şekilde yapabilecek pozisyona gelebileceksek, KKTC insanlarına önemli katkı sağlayacaktır.