MALİ DİSİPLİNDEN TAVİZ VERİLMEDİ

Programın ilk yılı olan 2013 yılında üç hükümetin görev yapması nedeniyle reformlar konusunda önemli ilerlemeler sağlanamadığını ifade eden TC Lefkoşa Büyükelçisi Halil İbrahim Akça, bununla beraber mali disiplinden taviz verilmediğini belirtti

REFORMLAR UYGULANMAZSA BÜYÜME OLMAZ

Temel reformlar yapılarak ülke üretiminin önündeki sorunları çözüme kavuşturulamadığı için ekonomideki büyümenin hız kazanamadığı ifade edilen raporda, aksi halde ise üretime dayalı büyümenin yakalanamayacağı kaydedildi

BÜYÜME HIZI DÜNYA STANDARDININ ALTINDA

Rapora göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2013 yılında diğer dünya ülke standartlarına göre %1 aşağıda kaldı. Dünya ortalamasına göre %3 olan genel büyüme hızı KKTC’de %2 oldu

İHRACAT ARTTI, İTHALAT DÜŞTÜ

2012 yılında 120.7 milyon dolar olan ihracat rakamı 2013 yılında 120.7 milyon dolara yükseldi. İthalat ise 2012’ye göre gerileyerek 1.705 milyon dolardan 1.699 milyon dolara geriledi

YEŞİL HAT DURMA NOKTASINDA

Yeşil Hat Tüzüğü ile Güney’e yapılan ticaret ise 2013 yılında durma noktasında geldi. 2013 yılında Güney’e 3 milyon 837 bin Euro’luk ihracat yapıldı. 2012 yılına göre ise bu rakam %57 oranında daraldı.

Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği önceki gün yayınladığı KKTC 2013 Ekonomi Durum Raporu ile KKTC ekonomisini ve ekonomik program çerçevesinde kat edilen gelişmeleri kamuoyuyla paylaştı. TC Büyükelçiliği raporunda 2013 yılında KKTC ekonomisinde beklenen gelişmenin yaşanmadığını ve bunun en önemli nedenlerinden birinin 2013 yılında gerçekleştirilen seçimler olduğunu ifade etti.

TC Lefkoşa Büyükelçisi Halil İbrahim Akça’nın raporun giriş bölümünde kaleme aldığı yazısında kapsamlı çözüm beklentilerinin güncel sorunlara kalıcı çözüm arayışını ertelemesi nedeniyle istenilen hedefe ulaşılamadığı belirtildi.

Akça ayrıca, partilerin seçimlerde ekonomi söylemi oluşturmasını ikinci plana düşürerek toplumun evrensel anlamda tercihlerinin ortaya çıkmasına fırsat vermediğini kaydetti.

Siyasi vizyon etkili değil

Akça’nın sunuş yazısında siyasi vizyon ve tercihlerin ekonomide belirleyici olmaması nedeniyle siyasetin kısa vadeli bireysel çıkarlara dayalı bölüşüm eksenine kaydığı ifade edildi. Ülke kaynaklarının sınıra gelmesinin ardından yeni kaynak yaratarak pastayı büyütmek yaklaşımının benimsenmediğini kaydeden Akça, durumun böyle olması nedeniyle Türkiye’den ilave kaynak sağlama arayışlarını yönelindiğini söyledi.

Reformlarda ilerleme sağlanamadı

Programın ilk yılı olan 2013 yılında üç hükümetin görev yapması nedeniyle reformlar konusunda önemli ilerlemeler sağlanamadığını ifade eden Akça, bununla beraber mali disiplinden taviz verilmediğini belirtti. Akça, özel sektörde ise gelişimini sürdürdüğünü belirterek sektörler arasında tek geriye gidişin tarım sektöründe olduğunu kaydetti.

Ekonomik büyüme hız kazanamadı

Temel reformlar yapılarak ülke üretiminin önündeki sorunları çözüme kavuşturulamadığı için ekonomideki büyümenin hız kazanamadığı ifade edilen raporda, aksi halde ise üretime dayalı büyümenin yakalanamayacağı kaydedildi. Bu durumda ise Türkiye ile farkın giderek açılacağı ve ekonomik krize girmesine rağmen Güney Kıbrıs ile var olan farkın kapanamayacağını ifade edildi.

Makro ekonomik gelişmeler

KKTC ekonomisindeki makro ekonomik gelişmeler ise raporda tablolar olarak yer aldı. 2012 yılında 4 milyon 5 bin Dolar olan Gayri Safi yurt içi Hasıla 2013 yılında 4 milyon 107 bin dolar oldu. Yine ayni şekilde 2012 yılında 15 bin 395 Dolar olan kişi başı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2013 yılında 15 bin 622 Dolar oldu.

İşsizlik oranı düştü

Yine rapora göre işsizlik oranı düşüş gösterdi. 2009’da %12.4, 2010’da %11.9, 2011’de %9.7 ve 2012 yılın da %9.9 olan işsizlik oranı 2013 yılında % 0.2’lik bir düşüşle %9.7’ye geriledi. Bunun ise özel sektördeki iyileşmenin bir nedeni olduğu kaydedildi.

Turist sayısında artış

KKTC 2013 Ekonomik Durum Raporu’na göre turist sayısındaki artış da göze çarpıyor. 2009-2013 yılları arasındaki tablo ile verilen turist sayısına göre KKTC’yi ziyaret eden turist sayısı 2012 yılına göre 66 bin artış göstererek 1 milyon 232 bin 753 sayısına ulaştı. Bunu ülkelere göre dağılımı ise şöyle oldu: Türkiye’den KKTC’ye gelen turist sayısı 923 bin 308, diğer ülkelerden KKTC’ye gelen turist sayısı ise 309 bin 445 oldu.

GSYH reel büyüme hızı dünya standardının altında

Rapora göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2013 yılında diğer dünya ülke standartlarına göre %1 aşağıda kaldı. Dünya ortalamasına göre %3 olan genel büyük hızı KKTC’de %2’de kaldı. ABD, Japonya, Euro Bölgesi gibi ülkelerde bu oran %2’nin de altında kalırken Türkiye’de %4’leri gördü. 2013 yılında ekonomisi kötüye giden Rum tarafından ise %5.4 küçülme meydana geldi.

Kişi başına düşen GSYH 226 dolar arttı

2013 yılında dolar cinsinden kişi başına düşen GSYH 15 bin 395 dolar seviyesinden 226 dolar artarak 15 bin 622 dolar seviyesine yükseldi. Yılın ikinci yarısından itibaren Türk Lirası’nda yaşanan değer kaybı nedeniyle dolar cinsinden kişi başına milli gelirde gerçekleşen artışın sınırlı miktarda kaldığı ifade edilen raporda, program sonu olarak belirtilen 2015 yılında bu rakamın 17 bin 220 dolara yükselmesinin tahmin edildiği kaydedildi.

Tarım hariç tüm sektörlerden ekonomiye katkı

TC Lefkoşa Büyükelçiliği’nin 2013 Ekonomik Program Raporu’na göre tarım sektörü dışındaki tüm sektörler ekonominin gelişimine katkıda bulundu. Tarım sektörünün % 8 seviyesinde daraldığını belirten raporda bu durum yağışların beklenenden az olmasına bağlandı. Öte yandan ekonomiye en fazla katkı sağlayan sektör ise %6 ile turizm sektörü oldu.

İhracat arttı, ithalat azaldı

Rapora göre 2013 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı 2010-2012 program dönemi ortalaması olan %6.6’nın üzerine çıkarak %7.1 seviyesinde tamamlandı.

2012 yılında 120.7 milyon dolar olan ihracat rakamı 2013 yılında 120.7 milyon dolara yükseldi. İthalat ise 2012’ye göre gerileyerek 1.705 milyon dolardan 1.699 milyon dolara geriledi. Raporda bunun nedeninin ise Türk Lirası’nda gerçekleşen değer kaybının ihracata yönelik sektörlere rekabet gücü sağlaması olarak gösterildi.

En fazla ithalat yakıt, en fazla ihracat ise süt ürünlerinde

2013 yılında KKTC’nin ithalatında en büyük payı yakıt aldı. Yakıtı ise sırasıyla taşıt araçlar, konfeksiyon, hayvan yemi ve katkı maddeleri, ilaçlar, inşaat demiri, borular ve aksamları izledi.
KKTC’den en fazla ihraç edilen ise süt ürünleri oldu. Süt ürünlerini ise sırasıyla narenciye, rakı, hurdalar, piliç eti ve konsantre portakal suyu izledi.

Yeşil Hat durma noktasında

Yeşil Hat Tüzüğü ile Güney’e yapılan ticaret ise 2013 yılında durma noktasında geldi. 2013m yılında Güney’e 3 milyon 837 bin Euro’luk ihracat yapıldı. 2012 yılına göre ise bu rakam %57 oranında daraldı. Raporda bunun nedeni ise güneyde Kıbrıs Türk mallarına karşı yapılan baskılar olduğu dile getirildi.

İhracatın %52’si Türkiye’ye

Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği’nin hazırladığı rapora ve KKTC Ticaret Dairesi’ne dayandırdığı bilgilere göre KKTC’nin ihracatının %52’si Türkiye’ye yapılıyor. 120 milyon dolarlık ihracatın 63 milyon dolarının Türkiye’ye yapıldığı bilgisi yanı sıra Türkiye’yi %38.5 ile
Orta Doğu ve %9 ile Avrupa Birliği ülkeleri izliyor.

Havadis