Lefkoşa’nın simgelerinden olan Kumarcılar (Humarcılar) Hanı makus talihini yenemedi. Yıllardır yıkık dökük haliyle tehlike yaratmasının yanında, sarhoş ve evsizlerin mekanı olan Han’da başlatılan tadilat çalışmaları bitirilemedi.

Lefkoşa’da Büyük Han’dan sonra önemli bir han olan Kumarcılar Hanında 2011 yılında başlanan çalışmalar bir türlü tamamlanamadı. 

Kıbrıs’taki Osmanlı - Türk devri eserlerinin önde gelen örneklerinden olan Kumarcılar Hanı’nın kapsamlı bir restorasyon çalışması sonrasında orijinal fonksiyonuna uygun bir işlevle, Lefkoşa kentine kazandırılması ve Büyük Han gibi kullanılması hedeflenirken,  Turizm Çevre ve Kültür Bakanlığı ile mal sahipleri arasında 2011 yılında imzalanan sözleşmeyle 12 yıllığına bakanlığa kiralanmıştı.

Kumarcılar Hanı içerisinde bulunan 40 kadar işyerinin işletmeye açılarak, turizme hizmet vermesi için 2013 tarihi verilirken, aradan iki yıl geçmesine rağmen hanın tamamlanması çevre sakinlerinin öfkesine neden oldu.  İlk etabı 490,000.00 TL’ye malolan Kumarcılar Hanı’nın restorasyonu, Aralık 2012 itibarıyla, Turizm Çevre ve Kültür Bakanlığı’na bağlı Turizm Planlama Dairesi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmesine rağmen, han, hedeflenen tarihte turizme açılamadı.

 “Arasta’ya canlılık ve hareketlilik getirecek...”

Birinci sınıf Osmanlı eseri Kumarcılar Hanı’nın KKTC turizmi ve ekonomisine kazandırılması sonrasında Lefkoşa’nın Büyükhan benzeri bir yapıya daha kavuşmasının hedeflendiğini belirten bölge sakinleri, “Arasta’ya canlılık ve hareketlilik gelecek diye bekliyorduk ama umudumuz kırıldı. Biz kendimizi bildik bileli açıldı, açılıyor deniyor. Artık inancımız kalmadı” dedi. 

Bu tür yapıların, ticaret hayatının odaklaştığı mimari yapılardan biri olduğuna vurgu yapan çevre sakinleri, ayakta kalan ve Suriçi’nin en önemli tarihi yapılarından biri olan Kumarcılar Hanı’nın, Lefkoşa’nın Büyük Han’dan sonra gelen en eski ve büyük hanı olduğuna dikkat çektiler.

Azimli: “Üçüncü etap için para toplanamadı”

Gazeteye konuşan Eski Eserler ve Müzeler müdürü Fuat Azimli şunları söyledi; “KKTC'de Osmanlı döneminden kalan Kumarcılar Hanı, tarihi dokusuyla turizm ve ekonomiye kazandırılmasını planlanıyordu ancak restorasyon belirlenen sürede bitirilemedi. Bu restorasyonun üç etabı var. Birinci ve ikinci etabı tamamlandı ama üçüncü etabı için yeterli miktarda para toplanamadı. Üçüncü etap için tüm proje hazırlandı, yeterli miktarda para bulunduğu anda yeni bir ihaleye çıkılacak.”

Kıbrıs kültürü yaşatılacaktı

Kumarcılar Hanı’nda 40’a yakın dükkanın hizmet vermesi planlanmıştı. Hizmet verecek işletmelerin, geleneksel Kıbrıs Türk El Sanatları’nı sürdürmeleri öncül olarak alınırken, restorasyon işlemlerinin tamamlanması sonrasında kiralanacak dükkanlardan elde edilecek gelirin yüzde 40’ı mal sahiplerine, geriye kalan yüzde 60’lık miktar ise Turizm Geliştirme Fonu’na gelir olarak kaydedilecekti.

Kumarcılar Hanı

16. yüzyıl sonunda inşa edilmiş tipik bir Osmanlı yapısıdır. Han, değişik tarihlerde Kumbaracılar Hanı, Hımarcılar Hanı ve Kemancılar Hanı gibi farklı isimlerde anılmış olsa da günümüze Kumarcılar Hanı adıyla gelmiştir. Tamamen sarı kesme taştan iki katlı olarak inşa edilmiş binanın alt katında bulunan odalar kemerli tonozlarla orta avluya açılmaktadır. Bu odalar depo veya hayvan barınağı olarak kullanılmıştır. Üst katta ise tıpkı Büyük Han’da olduğu gibi ocaklı odalar yer almaktadır. 1953-63 yılları arasında tadilat  görmüş olan bina 1964 yılından sonra tamamen Türk yönetiminin  kullanımında kalmış, 1976-1991 yılları arasında ise Eski Eserler ve Müzeler Dairesi olarak kullanılmıştır. Aziz Kent isimli özel bir şahsın mülkiyetinde bulunan Kumarcılar Hanı’nda 2005 yılında tadilata başlamışsa da sürdürülememiş ve han yıkılma noktasına gelmiştir. 2011 yılında tekrar tadilata başlanan ve 2013 yılında tadilatının tamamlanması planlanan han, dış görünüş olarak mezbele görünümünden kurtulmuş ancak faaliyete geçecek noktaya gelememiştir.

Haberal Kıbrıslı