“BANKALARA HER ÇEK YAPRAĞI İÇİN EN AZ YÜZDE 75 ÖDEME ZORUNLULUĞU GETİRİLMELİDİR”

Hukukun Üstünlüğü Hareketi Başkanı Barış Mamalı, bankalara, karşılıksız çıkan çeklerin en az yüzde 75’ini alacaklılara ödeme zorunluluğu getirilmesi gerektiğini savundu.

Mamalı yazılı açıklamasında, çek hesabını açan ve çeklerin piyasaya sürülmesini sağlayanın bankalar olduğunu, bu nedenle bankaların üzerlerinde ciddi bir sorumluluk olması gerektiğini ifade ederek, bu ödeme zorunluluğu ile hem elinde çek tutan kişilerin parasını alma noktasında güvence içerisinde olacaklarını, hem de bankaların çek hesabı açarken ciddi tedbirler almak zorunda kalacaklarını vurguladı.

Mamalı, Meclis’te kurulan Ad-Hoc komiteden oybirliği ile geçen ve Poliçeler Yasası’nda değişiklik öngören yasa tasarısı ile bir taraftan olumlu değişiklikler yapılırken, diğer taraftan doğacak yeni sorunlara karşı hiçbir önlem alınmadığını ve yine bankalara dokunulamadığını savundu.

Mamalı, kanunların, insanlar arası ilişkilere adil bir düzen getirmek ve var olan sorunları ortadan kaldırmak amacıyla yapıldığını ifade ederek, çekin üç taraflı muhatabın olduğu bir hukuki belge olduğunu; banka, alacaklı ve borçlunun çekin taraflarını oluşturduğunu kaydetti.

Ancak bu tasarıda çek borçluları hakkında cezai açıdan olumlu değişiklikler yapılmasına rağmen karşılıksız çek alacaklısının haklarını güvence altına alacak herhangi bir iyileştirme yapılmadığını savunan Mamalı, “Karşılıksız çek keşide etmenin suç kapsamından çıkartılacak olması AB normları nezdinde olumlu ve yapılması da gerekli olan bir değişikliktir. Ancak karşılıksız çek düzenleme fiili suç olmaktan çıkartılırken, çek defterlerini bankaya iade etmemek ise halen ağır bir suç olarak yasada bırakılıp ölçüsüz bir durum yaratılmıştır” dedi.

Mamalı, bankaya tanzim tarihinden itibaren 6 ay içerisinde ibraz edilmesi halinde karşılıksız çıksa dahi alacaklıya çek bedelinin hatırı sayılır oranında bir ödeme mecburiyetinin getirilmesi gerektiğini, oysa bu tasarıda bir çekin karşılıksız çıkması halinde bankaya sadece 500TL gibi bir ödeme zorunluluğu getirildiğine işaret etti.

Karşılıksız çıkan çeklerin en az yüzde 75’inin mutlaka banka tarafından alacaklılara ödenmesi gerektiğini ifade eden Mamalı, şöyle devam etti:

“Çünkü çek hesabını açan ve çeklerin piyasaya sürülmesini sağlayan bankalardır ve bu nedenle üzerlerinde ciddi bir sorumluluk olması gerekmektedir. Bu ödeme zorunluluğu ile hem elinde çek tutan kişiler parasını alma noktasında güvence içerisinde olacaklar, hem de bankalar çek hesabı açarken ciddi tedbirler almak zorunda kalacaktır. Bu ödeme zarureti karşısında çek alacaklısının mağduriyeti çok azalacak ve elindeki çekin tahsilatından ötürü yasal teminata sahip olacaktır.

Kısacası karşılıksız çıkan çeklerde bankalara en az %75 oranında alacaklıya ödeme zorunluluğu getirilmediği taktirde yeni tür mağduriyetlerin ve sorunların ortaya çıkacağı aşikardır. Hukuk davalarında tahsilatın %5’lerde olduğu bir ülkede böyle bir yasal önlem alınmadığı taktirde özellikle ticari alanda çok büyük sıkıntıların oluşacağını bilmemiz gerekir. Bankalara bu şekilde yüksek oranda ödeme mecburiyeti getirilmediği taktirde çeklerin hukuki ve ticari  anlamda herhangi bir kıymeti kalmayacaktır.

Tasarıda çek yasağına girmiş bir kişinin tekrar bu yasaklı listesinden çıkartılabilmesi için karşılıksız çıkmış tüm çek bedellerini ödeme mecburiyeti getirmektedir. Bu aslında olumlu değil olumsuz bir değişikliktir. Örneğin daha önce ancak bir yıl yasağa girebilen bir kişi bugün yaşanan ekonomik kriz altında çek bedellerini eğer 7 yılda tümden kapatacak olursa ancak 7 yıl sonra yeniden çek hesabı açma hakkını elde edebilecektir. Bu süre ticari yaşam açısından çok uzundur ve ilgilinin ticari hayatı yanında şahsın manevi durumunu da orantısız ölçüde sarsıcı bir durum yaratmaktadır.”

Mamalı, ilk etapta bugün yaşanan büyük mali krizi de düşünerek, karşılıksız çek keşide edip yasağa girenlere genel bir sicil affı getirilmesi gerektiğini de ifade ederek, bu durumdaki insanlara tekrar ticari faaliyetlerini canlandırabilme ve kredi alma imkanı tanıyarak nefes alabilmelerine imkan tanınması gerektiğini kaydetti.

Mamalı, ardından da bankaları karşılıksız çıkacak çekleri ödeme konusunda ciddi bir ödeme yükümlülüğü altına koyarak konu hakkında güvenli, adil ve mağduriyetsiz bir düzen kurulması gerektiğini ifade etti.

Kaynak: TAK