Taşınmaz Mal Komisyonu aldığı kararların icra makamı tarafından uygulanmaması nedeniyle hem başvurularda hem de para ödemelerinde sıkıntı yaşıyor. Rakamlar artık eskisi gibi Rumların komisyona başvurmadığını gösteriyor

Bertuğ TOPAL

KKTC ve Türkiye’nin son yıllardaki uluslararası düzeyde kazandığı en büyük hak olarak ifade edilen Taşınmaz Mal Komisyonu, komisyona gerekli kaynak sağlanmaması nedeniyle zor günler geçiriyor.

Türkiye’nin 2015 yılından itibaren mali kaynağı ciddi şekilde azaltması KKTC devletinin de Taşınmaz Mal Komisyonu’nun kararlarını icra için gerekli kaynağı bulamaması ciddi sıkıntılara neden oluyor.  

Taşınmaz Mal Komisyonu’na 2011-2014 yılları arasında başvuran binlerce Kıbrıslı Rum yerini tek tük gelenlere bırakmış durumda.

2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na bin 337 başvurusu olurken 2014 yılında bu rakam 375’lere kadar geriledi. 2015’te ise bu rakamlarda düşüş başladı. 2015’te sadece 182 Kıbrıslı Rum TMK’ya başvururken 2016’da 50 ve 2017’nin ilk 8 ayında sadece 19 Kıbrıslı Rum Taşınmaz Mal Komisyonu’nun kapısını çaldı.

11 yılın en düşüğü

Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurulardaki sayısı komisyon kurulduğundan beridir alınan başvurularda en düşük rakama denk geliyor.  2010 yılında başvuru sayısı 397, 2011 yılında toplam başvuru 1926, 2012 yılında 1601 ve 2013 yılında 1337, 2014 yılında 375 iken bu rakam 2015 yılında 182’ye kadar geriledi. 2016 yılında ise sadece 50 kişi Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurdu.

2017 yılının ilk 8 ayında ise bu sayı sadece 19.

238 milyon Sterlin ödeme

Taşınmaz mal Komisyonu 2006 yılından bu yana Kıbrıslı Rumlara tam olarak 238 milyon 574 bin 231 Sterlin ödeme yaptı.

Ödemelerin dağılımına bakıldığında da Türkiye’nin maddi katkıyı azaltmaya başladığı 2013 yılından sonra kademeli olarak ödenen paranın da düştüğü görülüyor.

Rakamlara bakıldığında 2015 yılında toplanda 22 milyon sterlinden fazla tazminat ödenirken bu rakam 2016 ve 2017’de neredeyse sadece 2015’te ödenen rakama tekabül ediyor.

2017’de 2.6 milyon metrekare karara bağlandı

2016 yılında karara bağlanan dava dosyalarında toplam 3 milyon 221 bin 658 metrekarelik alan karara bağlandı. Bu davaların 1 milyon 903 bin metrekaresine tazminat verilirken, geri çekilen alan miktarı 1 milyon 37 bin metrekare oldu. Rum vatandaşların hak ispat edemediği alan ise bu yıl 265 bin 85 metrekare olarak kayıtlara geçti.

2017 yılının ilk 8 ayında ise bu rakam 2 milyon 650 bin metre kare.

11 yılda sonuçlanan 992 davadan 808’i tazminat

2006’dan bu yana karara bağlanan 1029 davadan 842’ü tazminat, 1’i çözümden sonra iade, 168’si geri çekilen, 2’si takas, 6’sı tazminat ve iade, 3’ü iade ve 3’ü de ret kararı ile sonuçlandı. Buna göre 6 bin 330 davadan sadece 1029’u sonuçlandı.

Asıl sıkıntı başvurularda

2013 yılında Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurusundaki artış 2015, 2016 ve 2017 yıllarında yerini düşüşe bıraktı. 2013 yılında açılan dava sayısı 1337 iken, 2014’te bu rakam 375’e 2015 yılında ise 182’ye karar geriledi. 2016 yılında ise Kıbrıslı Rumlar çeşitli nedenlerle artış TMK’ya başvurmamaya başladı. 2016 yılında sadece 50, 2017’de ise sadece 19 Kıbrıslı Rum Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurdu.

Ödeme yoksa başvuru da yok

Taşınmaz Mal Komisyonu’nun verdiği kararların hükümet tarafından kaynak olmadığı gerekçesiyle ödenmemesi Kıbrıslı Rumların TMK’ya başvurmamasında en önemli neden olarak gösteriliyor. ‘Zaten ödeme olmayacak’ algısıyla başvuru yapmaktan da kaçınan Kıbrıslı Rumlar artık eskisi gibi TMK önünde kuyruklar oluşturmuyor.

Öte yandan Kıbrıslı Rumlar, Güney Kıbrıs’ta devletin aldığı bir takım yeni tedbirler nedeniyle TMK yerine malını güneyde ipotek gösterip borç alma yoluna da gidiyor.

Çözüm umutlarının baltalanması artırabilir

Kıbrıslı Rumların Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvurmamasının bir diğer sebebi ise son dönemde artan çözüm umudu olarak da gösteriliyor. Crans Montana süreci ile yeniden baltalanan Kıbrıs’ta kapsamlı bir çözüm bulma umudu, Kıbrıslı Rumların bu dönemde Taşınmaz Mal Komisyonu’nu daha fazla tercih etmesine neden olabilir.

“Kaynak sıkıntısı giderilmeli”

Mülkiyet uzmanları ile birlikte Taşınmaz Mal Komisyonu uzmanları, içinde bulunduğumuz dönemde Taşınmaz Mal Komisyonu’nun eski günlerine dönebileceğini ancak bu geri dönüşte de kaynak sıkıntısının giderilmesinin şart olduğunu belirtti.

Uzmanlar, Kıbrıslı Rumların başvurularının karara bağlanmasının ardından ödemelerin gecikmesi ya da yapılmaması durumunda mülkiyette KKTC’nin elini güçlendirecek bu alışverişin sekteye uğrayacağı görüşünde.

“Şerefiye Vergi ilaç olabilir”

Uzmanlar, kaynak sıkıntısının giderilebilmesi için ya Türkiye’nin eskisi gibi bu konu için mali kaynak aktarmasının şart olduğu ya da geçmiş yıllarda gündeme gelen ancak Meclis’e bile getirilemeden geri çekilen Katkı Payı Yasası yani Şerefiye Vergisi’nin uygulanmasının gerekli olduğu görüşünde.

Daha önce uygulanmamış bu sistemin nasıl işleyeceği veya kimi kapsayacağı ile ilgili geçmişte bir çalışma yapılsa bile detayları kamuoyu ile paylaşılmadı.

Son günlerde Taşınmaz Mal Komisyonu üyeleri de Şerefiye Vergisi’nin komisyonun aldığı kararları devletin icra noktasında elini kolaylaştıracağını ifade ederek yeniden gündeme alınmasını istedi.

Türkiye çoğu kez talep etti

Türkiye’nin ilk kez 2013 yılında dillendirdiği ve aktarılan kaynaklarda azalmaya gideceğini söylemesinin ardından hayata geçirilmeyen bu yasayı Türkiye her şartta istediğini belirtiyor. Taşınmaz Mal Komisyonu için ciddi bir kaynak oluşturması beklenen bu yasanın gündeme gelmesi ise gerek Türkiye Hazine Başkanlığı gerekse Türkiyeli siyasiler tarafından bir çok kez KKTC’li yetkililere dillendirildi.

YDP’den Şerefiye Vergisi’ne destek

Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı Erhan Arıklı,  Taşınmaz Mal Komisyonu’nun çalışmaları kapsamında Türkiye’nin talep ettiği “Şerefiye Vergisi”nin bir an önce yasallaşması gerektiğini kaydetti.

Yazılı açıklamasında, konuyla ilgili tasarının Türkiye’de hazırlandığını, son şeklini KKTC’de aldığını ve Meclis’e gönderildiğini ancak 3 yıldır gündeme gelmediğini belirten Arıklı, şunları ifade etti:

“Hükümet ve muhalefet, ‘tazminatların tamamını Türkiye ödesin’ diyor. Ne münasebet! Türkiye sağmal inek mi? Adam malın Türkleşmesi ile bir anda dört beş misli zenginleşecek, müsaade edin de tazminatın bir kısmını ödesin.”

“Taşınmaz Mal Komisyonu bizim için bulunmaz bir fırsattır” diyerek Şerefiye Vergisi’nin (Katkı Payı) yasalaşması için hükümete çağrı yapan Arıklı, “Yasa çıkarılmazsa iktidara gelince biz çıkarırız” ifadelerini kullandı.

Havadis