Duygu Güvenç

Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasında yapılan sığınmacı anlaşmasının detayları netleşiyor. Yıllardır Rum Kesimi’ni tanımamak için AB sürecinde direnen Türkiye, 3 ay erken vize serbestisi karşılığında ‘fiilen’ Rum pasaportlarını tanıyacak ve Rumlar Türkiye’ye vizesiz giriş yapacak. AB ile Türkiye’nin ortak açıklamasına son anda eklenen bir paragraf, AB’ye mutabakatı 1 ay içerisinde gözden geçirme veya sonlandırma hakkı veriyor. AB, bire-bir formulü işlemezse anlaşmaya devam etmeyeceğini kayda geçirdi.

Vize serbestisi için yerine getirilmesi beklenen en önemli koşul Türkiye’nin Rum pasaportlarına da diğer üyelerle eşit muamele etmesi olacak. Türkiye’nin Nisan ayı sonuna kadar getirmesi beklenen şartlar arasında Avusturya, Belçika, Hırvatistan, Rum Kesimi, İrlanda ve Hollanda’ya da vize uygulamaması var. Türkiye, Rumlar haricindekilere kapıda vize verirken, Rumlar sadece e-vizeye başvurabiliyordu. E-vize üzerindeki bu uygulamada da ülke adı ‘Kıbrıs’ yerine ‘Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ ifadesi yer alıyordu. Böylece Türkiye, Rum pasaportları yerine sadece kağıda vize uyguluyordu. Nisan sonundan itibaren ise Rum pasaportlarına gümrük kapılarında TC damgasının yer aldığı ‘giriş’ mührü vurulacak; vize uygulanmayacak

AB, yeniden yerleştirme için 18 bini önceden belirlenen 54 bini de gönüllülük esasıyla oluşturalacak toplamda 72 bin kişinin yeniden yerleştirilmesi için yer hazırlama vaadinde bulundu. Ancak mutabakata son anda şu ifadeler eklendi: “Bu düzenlemeler düzensiz göçü sona erdirme hedefini karşılamazsa ve geri dönenlerin sayısı yukarıda sözü edilen rakamlara yaklaşırsa bu mekanizma gözden geçirilecek. Geri dönenlerin sayısı bu rakamları aşarsa, mekanizma son bulacak.”

72 bin kotası

Caydırıcılık hedefine dayanan mutabakat her ay izlenecek. Yunanistan’a geçiş sayısı düşmezse AB, aylık değerlendirmesini yaparak mutabakatı sonlandırabilecek. Bu da vize serbestisini onaylanmasını da tehlikeye atacak. Türkiye ise buna karşı, 72 binin altında kalması halinde mutabakatın ‘gözden geçirilmesi’ni istedi.

Zirveden çıkan sonuca göre süreç şöyle işleyecek: Takas mutabakatının işlemesi için Türkiye ve Yunanistan arasında yeni bir anlaşma imzalanacak. Mutabakat, Midilli, Sakız, Leros, İstanköy ve Sisam adalarını kapsayacak. Adalarda Türk irtibat görevlileri de Avrupalılarla birlikte geri dönüşü koordine etmek için görev yapacak. Göçmenler farklı adalara yönelirse AB ile yapılan mutabakatın da yenilenmesine neden olacak.

4 bin görevli

Mutabakatın izlenmesi için 4 bin kişi görevlendirilecek. Bunlar arasında Yunanistan’a atanacak uzmanların yanı sıra Frontex elemanları ile çevirmenler, hakimler geri dönüş ve güvenlik uzmanları da olacak.

Cumhuriyet