GÜNEY KIBRIS’IN ENERJİ POLİTİKASINDA JEOSTRATEJİK, EKONOMİK, TEKNOLOJİK VE ASKERİ OLGULARI ALGILAMADA BAŞARISIZLIK

DELEK TÜRKİYE’YE BORU HATTINI (DESTEKLEMİYORSA DA) İNCELEDİĞİNİ AÇIKLADI

RUM YÖNETİMİ 10 MİLYAR EURO MALİYETLİ YATIRIM KARARI ALMA İHTİMALİYLE KARŞI KARŞIYA

Rum Yönetiminin Doğu Akdeniz’de tek yanlı münhasır ekonomik bölge ilan ederek parsellediği deniz bölgesindeki 12’nci parselde Noble Energy Şirketi tarafından yürütülmekte olan teyit sondajından çok da cesaret verici sonuçlar çıkmadığı haber verildi.

Haftalık Kathimerini gazetesi, Rum Yönetiminin enerji politikasının yani İsrail ile işbirliğinin en azından müphem olduğunu, bölgedeki jeopolitik gelişmelerin ve Güney’deki kötü ekonomik durumun enerji meselelerinde hataya yer bırakmadığını, enerji politikasındaki tehlikeli boşluk ve engellerin aşılması için de doğal gaz meselesini Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in eline aldığını yazdı.

Gazete hidrokarbon perspektifinin doğurduğu beklentilerin gelişmelerin seçici okunmasını ve İsrail’le kör bir aşkı gündeme getirdiğine işaret ederek ekonominin tepetaklak yuvarlanması ve Euro Grubu kararları nedeniyle psikolojisi oldukça etkilenen Rum halkının, doğal gazın yarattığı büyük iyimserliği korumak için hidrokarbonlarla ilgili olası olumsuz haberlere kendini kapattığını yazdı, özetle şunları ekledi:

DELEK TÜRKİYE’YE BORU HATTINI (DESTEKLEMİYORSA DA) İNCELEDİĞİNİ AÇIKLADI
 
“Böyle bir haber, Delek’in Tel Aviv Borsası’nda yaptığı; Delek’in ruhsat sahibi olduğu yataklardan doğal gazın sıvılaştırılması ve satılması için Mısır’da faaliyet gösteren iki sıvılaştırma terminali sahibiyle müzakere etmekte olduğu açıklamasıdır. Bu haber günceldeki diğer konuların altına gömüldü. Delek 12’nci parselde Noble’ın yüzde 30 ve İsrail yatakların (Noa, Mari B, Dalit, Tamar,  Leviathan) ortağıdır, Tel Aviv ve New York borsalarına girmiş bir İsrail şirketidir. Şirket, Delek’in çıkarı bulunan yataklardan gelecek doğal gazın taşınması için İsrail’den Türkiye’ye boru hattı inşa edilmesini (desteklemiyorsa da) incelediğini doğruladı. Bu bilgi Amerikan Enerji Enformasyon enstitüsü haritasında, böyle bir boru hattının muhtemel olduğu şeklinde yer aldı. Enstitü bu boru hattının kurulmasını, gerçekleştirilme olanağı yüksek senaryo olarak değerlendiriyor.

Öte yandan Kıbrıs’taki siyasi liderlik stratejisini, İsrail MEB’inden gelecek doğal gazın Vasiliko’daki doğal gaz sıvılaştırma terminalinde işleneceği ana çalışma konusu kurdu.  Mavi Marmara olayından sonra Türkiye-İsrail ilişkilerinin kötüleşmesi ve Noble’ın Vasiliko’da terminal inşasının başlaması için Kıbrıs ile Karşılıklı Anlayış Memorandumu İmzalaması çoğu kişinin buna kesin gözüyle bakmasına neden oldu.

GÜNEY KIBRIS’IN ENERJİ POLİTİKASINDA JEOSTRATEJİK, EKONOMİK, TEKNOLOJİK VE ASKERİ OLGULARI ALGILAMADA BAŞARISIZLIK

Kıbrıs enerji politikasının tamamının üzerine bina edildiği bu projenin, yani İsrail ile işbirliğinin en azından müphem olduğu apaçık ortadadır. Gelişmelerin bu denli tek boyutlu okunmasını gündeme getiren ana sebepler; talihsiz bir şekilde şirketlerin devletle örtüştürülmesi, İsrail-Kıbrıs MEB’lerindeki teyit edilmiş yatakların büyüklükteki orantısızlığı ve özellikle jeostratejik, ekonomik, teknolojik ve askeri olguların geniş kapsamlı algılanmasındaki başarısızlıktır.

Kesin olan tek şey ciddi bir enerji stratejisi oluşturmak için hükümet düzeyinde ne teknik bilgi ne de mekanizma olduğudur, çünkü:

-Başkan’ın, Enerji Politikası Konseyi oluşturma ilanı hayata geçirilmedi
-KRETİK tasfiye edildi, etkin yapılandırılması gecikti
-Enerji Bakanlığı hidrokarbonlar konusunda yeterli personele sahip değildir.
-Başkanlık’ta enerji konusunda teknik, jeostratejik konularda ve güvenlik alanında danışmanlık yapıları yoktur.

Bu bağlamda siyasi kurulu düzenin ve kamuoyunun Türkiye ile herhangi bir türde işbirliğine alerjisi ve doğal gazın boru hattı ile Türkiye’ye taşınması ihtimaline kısmen anlayış gösterilebilecek korkusu sıvılaştırma terminali oluşturulmasını kimsenin kuşku duyamayacağı bir Tanrı kelamı haline getirdi. 

12’NCİ PARSELDEKİ TEYİT SONDAJINDAN GELEN SONUÇLAR O KADAR DA CESARET VERİCİ DEĞİL

Ancak şu anda öne çıkan ana soru, diğer bütün olgular dikkate alındığında, böyle bir terminal inşa edilmesinin ne kadar haklı olduğudur. Halen gazetemizin edindiği son bilgiler, 12’nci parseldeki teyit sondajı sonuçlarının o kadar da cesaret verici olmadığı yönündedir. Yine Total ve ENI-Kogaz tarafından ilgili izinlerin alındığı diğer parsellerdeki teyit sondajları da, yine Enerji Bakanlığı’nın yol haritasına göre,  terminal inşasıyla ilgili nihai yatırım kararının alınması sonrasına (final investment decision-‘FID’) tarihleniyor.

RUM YÖNETİMİ 10 MİLYAR EURO MALİYETLİ YATIRIM KARARI ALMA İHTİMALİYLE KARŞI KARŞIYA

Lefkoşa teyit edilen yatakların en iyi ihtimalle yaklaşık 3,5-6 trilyon ayak küp olduğu bir dönemde maliyeti 10 milyar Euro olabilecek bir yatırım kararı alması gereği yakıcı ihtimaliyle karşı karşıya bulunuyor.”

Gazete Rum Yönetimi Başkanı’nın, Rum tarafının elektrik üretimindeki fahiş masrafını azaltmak maksadıyla “kendi doğalgazını” kullanmaya başlayana kadar doğal gaz ithalini öngören “ara çözümde” gecikme yaşanmasına kızdığını ve meseleyi “açık görüşlü ve engelleri kaldırmaya kararlı şekilde şahsen ele aldığını” da haberine ekledi. 

TAK