Depresyon ilaçları anne karnındaki bebekte bazı sorunlara yol açabilir. Ancak çoğu zaman; tedavi edilmeyen depresyonun hem annenin hem de bebeğin üzerindeki olumsuz etkileri ilacın ‘olası' yan etkilerinden çok daha fazladır. Bu gibi durumlarda ilaç kullanımı zorunlu hale gelebilir…
Şişli Florence Nightingale Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Yard. Doç. Dr. Yusuf Olgaç gebelikte depresyon ve tedavi yolları hakkında önemli bilgiler verdi…
Depresyonda mıyım?
Depresyon, normal üzüntü hissinden farklı bir tip duyguya neden olan beyin hastalığıdır. En az iki hafta boyunca önceden yapmaktan zevk aldığınız şeyler artık size anlamsız geliyorsa ya da sürekli üzgün ve umutsuz hissediyorsanız depresyonda olabilirsiniz. Bu duruma bir de uykusuzluk, kilo kaybı, yorgunluk, unutkanlık, suçluluk hissi ve ölüm-intihar düşünceleri eşlik edebilir. Eğer depresyonda olduğunuzu düşünüyorsanız ve aynı zamanda gebelik planlıyorsanız ya da gebeyseniz hemen bir hekimi ziyaret edin çünkü depresyon tanısını ancak bu konuda uzman olan kişiler koyabilir.
Panik atağınız varsa…
Panik bozukluk tekrarlayan panik ataklarla karakterize olan, ileriki atakların ve atakların etkilerinin endişesinin eşlik ettiği kronik bir hastalıktır. Genellikle açık alan korkusu hakimdir. Toplumun yaklaşık yüzde 3'ünde hafif olarak görülse de bu grubun sadece yüzde 10'u panik bozukluğa ilerler. Hem psikoterapi hem de farmakolojik destek bu grubun tedavisinde yararlıdır. Bu tedavide yer alan ilaçlar gebelik kategorisine göre hekim tarafından en düşük dozda tercihen ilk üç ay sonrasında verilmelidir.
Ne zaman tedavi almalıyım?
Bu sorunun yanıtını hekiminizle birlikte bulmalısınız. İlaç tedavisi ortalama 4-8 hafta arasında sonuç verirken, psikoterapiyle bu süre 8-10 hafta arasında değişir. Tedavide ilaç kullanımı daha hızlı sonuç verir ama yan etkiler de göz önüne alınmalıdır. Bazı depresyon ilaçları anne karnındaki bebeklerde çeşitli sorunlara neden olabilir. Ama gebelikte tedavi edilmeyen depresyon da sorunlara yol açar. Eğer gebelik planlıyorsanız bunu hekiminizle paylaşın ve ilaçlarınıza devam edin.Bebeğiniz için en doğru yolu yine hekiminizle beraber seçin. Gebelikte kullanılacak ilaç anne ve bebek için en düşük risk profiline sahip olmalıdır. İlaç dozu gebeliğe göre ayarlanmalı ve mümkün olan en düşük doz hedeflenmelidir. Yine çok ilaçlı rejim yerine mümkünse tek ilaç tercih edilmelidir. Eğer gebelikte ilacın tamamen kesilmesi planlanıyorsa hastanın yeterli psikolojik destek aldığından emin olunmalı ve ilaç kesilirse hekim ziyaret aralığı kısaltılmalıdır
Doğum sonrası depresyona dikkat!
Pospartum depresyon, doğumu takip eden bir yıl içerisinde üzüntü, umutsuzluk, sinirlilik, konsantrasyon, uyku sorunu, ağlama ataklarıyla karakterize bir depresyon türüdür. Önceden depresyon öyküsü olan kadınlarda daha sık gözlenir. Bu dönemdeki kadınlar zaten doğumun ve bebek bakımının stres ve yorgunluğunu doğal olarak yaşadıklarından depresyon ile ayrımını yapmak zordur. Doğum sonrası kadınlar fazla ya da çok az uyuyabilirler. Kendilerini yorgun veya düşük enerjili hissedebilirler. Beslenme, kilo ve cinsel istek durumları değişiklik gösterebilir. Anne doğum sonrası depresyonda ise bebekleri uyurken bile uyuyamaz hatta yatak dışına çıkmak bile istemez. Bu depresyona şu bulgular eşlik eder:
Hamilelik döneminde alınan ilaçlar doktor kontrolünde olmalı
Anne adayları aldıkları ilaçların prospektüsünde “Gebelikte kullanımı sakıncalıdır” ibaresi gördüğünde, “Acaba doktorum bana yanlış ilaç mı yazdı?” diye endişelenir ve soluğu hastanede alırlar. Oysa bu zor seçimi hekimin hastasını bilgilendirdikten sonra beraber yapmalarında yarar vardır. Sonuç olarak planlanan gebelik varsa mutlaka öncesinde hekim ziyaret edilmelidir. Özellikle gebeliğin organ oluşum dönemi olan ilk üç ayında mümkünse bu tür ilaç kullanılmamalı ya da en düşük dozda kullanılmalıdır. Sonrası için de ilaç seçimi ve doz ayarlaması hekim-hasta işbirliğiyle gerçekleştirilmelidir.
- Endişe, kızgınlık, suçluluk hissi
- Bebek bakımında zorlanma
- Annelik duygusunda yetersizlik
- Kendine zarar verme ve intihar düşüncesi
Tedavi planı depresyonla benzerdir. Yine terapi ve lüzum halinde emzirme döneminde kullanılabilen ilaçlar uygun tedavi seçeneğidir.Özellikle intihar düşüncesi bulgusu olan hastalar için zaman kaybetmeden hekime haber verilmelidir.