Taşınmaz Mal Komisyonu’nun (TMK) Mart 2014’te aldığı ve üzerinde KKTC Bakanlıklarının bulunduğu araziler ile ilgili tazminat kararı 1,5 yıl gecikmeden sonra Eylül 2015’te ödendi. Tazminatın ödenmesi ile birlikte araziler 2,6 milyon sterlin karşılığı resmen Türk malı olurken, gecikmenin sebebinin Türkiye’nin tazminatlara sağladığı kaynağa ‘geçirilmeyen bir yasa yüzünden’ getirilen kısıtlama olduğu öğrenildi

Edinilen bilgiye göre Türkiye’nin tazminat ödemelerini konusuyla ilgili geçmesini istediği yasa ise büyük tartışma yaratacak cinsten. Buna göre yeni yasa ile Rum mallarının şu andaki kullanıcılarının tazminatın en az yüzde 30’luk kısmını ödemesi öngörülüyor. Bu oran bazı mallarda yüzde 40 oranlarına kadar yükselebilecek.

Konuyla ilgili Kıbrıs Postası’na konuşan Avukat Murat Metin Hakkı, hükümetin yasayı gündeme almaktan çekindiği ve bu yüzden de tazminat ödemelerinin Türkiye tarafından yavaşlatıldığına dikkat çekerek, bunun da büyük sorunlara yol açtığını belirtti.

Öte yandan Hakkı, şu an için Yüksek Mahkeme’de görüşülmekte olan ve gecikmelerden dolayı ortaya çıkan sorunlardan kaynaklı bir istinaf davasının TMK üzerinde büyük belirleyiciliği olacağını belirterek, alınacak karar ile birlikte komisyonun işlevini yitirme ve Rumlara yeniden AİHM yolunu açma tehlikesi içerdiğini de belirtti.

aşınmaz Mal Komisyonu’nun (TMK) 6 Mart 2014 tarihinde aldığı karar ile uyarınca KKTC Bakanlıklarının üzerinde olduğu Lefkoşa Marmara Bölgesi’nde bulunan arazileri geçtiğimiz Eylül ayı içerisinde ödenen toplam 2,6 milyon sterlik tazminat sonrası resmen Türk malı oldu.

İlgili davanın Kıbrıslı Türk Avukatı Murat Metin Hakkı ise TMK’nın ödemelerinin son derece yavaşlatıldığını ve şu an Yüksek Mahkemede görüşülen bir istinaf davasının sonucuna bağlı olarak komisyonun işlevini yitirmesi ile birlikte Rumlara tekrardan AİHM yolunu açabileceği uyarısında bulundu.

Hakkı, tazminatların ödenmesinin Türkiye tarafından bilerek yavaşlatıldığını ve bunun sebebinin de geçirilmek istenilen bir yasa olduğunu sözlerine ekledi.

Türkiye’nin geçirilmesini istediği davaya istinaden “Türkiye buradaki hükümete baskı yapmakta, söz konusu yasayı geçirmek istemektedir” diye konuşan Hakkı “bu yasa ile ödenecek olan tazminatların yüzde 30, yüzde 40’lık bir kesiminin taşınmazın su anki kullanıcısı tarafından karşılanması öngörmektedir. Ancak bu konudaki durum henüz olgunlaşmadığı için yorum yapmak için erkendir” ifadelerini de kullandı.

Durumu umut kırıcı olacak niteleyen Hakkı “Yüksek Mahkemedeki istinaf davasında alınacak karara göre, devlet aleyhine icra kararı alınıp alınamayacağını göreceğiz. Alınacak olan karar eğer ‘icra alınamaz’ yönünde olursa, o zaman iç hukuk yolu tükenir ve AİHM yolu açılır” diye konuştu.

Hakkı, hükümetin yasa konusunda adım atmaktan korktuğunu ve söz konusu yasayı gündeme almadığını belirterek “bunun sonucunda da TMK ödemeleri son derece yavaşlamış, durma noktasına gelmiş bulunmaktadır. Söz konusu bakanlıklar davasında alınan karar 1,5 yıl sonra ödenebilmiştir, sebebi de bu yasanın geçmemesidir” diye konuştu.

Söz konusu tazminatın KKTC Devleti tarafından ödenip ödenmediği konusundaki bir soruya ise Hakkı “Türkiye kaynak aktarmayı kısıtladığı için söz konusu tutar Rum sahiplere Eylül 2015 itibarıyla ödenmiştir. Ödemenin hangi kaynak yoluyla yapıldığı bilgim dahilinde değildir” diye konuştu.

Bakanlıkların üzerinde bulunduğu arazi ile ilgili bilgiler de veren Hakkı, söz konusu arazilerin iki Rum kardeşe ait toplam 28 arsa olduğunu ve komisyonun duruşma sonucu 1,3 milyonluk iki kısım halinde toplamda 2,6 milyon sterlin tazminat kararı aldığını belirtti.

Hakkı ayrıca 1 Ekim 2015 tarihinde ‘duruşma yoluyla’ alınan bir başka kararda ise Girne Koloni Otel’e ait The House Restoranın üzerinde bulunduğu arazi de 2,8 milyon sterlin karşılığı tazmin edilmesi kararının alındığını sözlerine ekledi.

TMK Davalarında rekor düşüş yaşanıyor

Kurulduğu günden beri çeşitli tartışmaların odağı olan TMK’da ise dosyalanan dava sayısında büyük düşüş var.

2011 yılında toplamda 1926 dava ile tüm zamanların en yüksek dava dosyalama rakamına ulaşılan TMK’da 2015 yılının ilk 11 ayında toplamda 153 dava dosyalandı.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Xenides-Arestis v. Turkey davasında vermiş olduğu hükümler uyarınca, Taşınmaz Mal Yasası (67/2005 sayılı Yasa) tahtında 2006 yılında faaliyete geçen komisyonda şu ana kadar toplamda 6232 dava dosyalandı.

En çok dava 2011 yılında… Toplamda 864 dava karara bağlandı

2011 yılındaki rekor başvurudan sonra düşüşe geçen başvuru sayıları 2012’de 1601; 2013’te 1337’ye düşerken, 2014 yılında ise dramatik bir düşüşle 375 davaya indi.

Komisyonun en düşük sayıda dava dosyaladığı yıllar ise 2008 (76 dava) ve 2009 (70 dava) olarak kaydedildi.

2006 yılından 2015 yılına kadar sonuçlanan toplam dava sayısı ise 864 olarak dikkat çekiyor. Bu davaların 845’i sulh, yani tarafların anlaşması yoluyla çözülürken 19 davada ise karar duruşma sonucunda alındı.

Buna göre davaların 708’i tazminat ile çözülürken 5 dava ‘tazminat ve iade’; 2 dava ‘iade’; 1 dava ‘çözümden sonra iade’; 2 dava ‘takas ve iade’; 1 dava ‘kısmi iade’; 1 dava ise 13/2008 sayılı yasa tahtında karara bağlandı.

13/2008 yasa kamuoyunda Acapulco Davası olarak bilinen dava üzerine üretilen bir yasa. Buna göre Bakanlar Kurulu kararı ile komisyon 13/2008 sayılı yasa çerçevesinde Acapulco Otel’e ait Çatalköy’deki  taşınmaz mal üzerindeki tüm hakları eski Rum mülkiyet sahibi Acapulco Holdıngs Ltd.’den almış ve toplamda 3,4 milyon sterlin (38 yıllık kullanım kaybı da dahil) ödemişti.

En çok dava 2013’de sonuçlandırıldı

Yine 2006-2015 yılları arasında toplamda 2 dava reddedilirken, 142 dava ise geri çekildi.

Duruşma yapılan toplam 19 davanın ise 16’sı tazminat yoluyla çözülürken, 2 davaya ret, 1 davaya ise kısmı iade kararı çıktı.

TMK’nın internet sitesi verilerine dosyalanan davalarda alınan kararlar babında en verimli yıl 2013 olarak göze çarpıyor. Toplamda 189 davanın sonuçlandırıldığı 2013 yılını 159 dava kararı ile 2014 izlerken 2012 yılında 132 2015 yılında ise toplamda 96 davada nihai karar verildi.

Toplam tazminat 211 milyon sterlin…

2006-2015 yılları arasında Kuzeyde kalan etkilenmiş Rum mallarının çözüme ulaştırılan miktarı ise toplamda 23 milyon 195 bin 160 metre kare olarak kaydedildi.

Malların 15.495.853 metre karesi için tazminat ödenmesine karar verilirken, çözümden sonra iade edilecek olan Rum mallarının sadece 6151 metre kare olması dikkat çekti. Geri çekilen davalar bağlamındaki toplam miktar 3.450.401 metre kare oldu.

Sonuçlanan davalarda ödenen tazminat miktarı ise toplamda 211 milyon 261 bin 828 sterlin olurken, rekor tazminat 49.280.612 sterlin ile 2014 yılına ait.

2015 yılının ilk 11 ayında karara bağlanan tazminat miktarı 17.983.895 sterlin olarak dikkat çekerken 2013 yılında 46.227.406 sterlin ve 2013 yılında da 33.952.775 sterlin tazminat ödenmesine karar verildi.