Başbakan Erhürman toplantıda Evkaf'ın sözleşmeleri, Sayıştay raporları çerçevesinde yapılacak hukuki girişimler, Devlet Laboratuvarı yangınına ilişkin sigorta sorunu, NKL ve Anafartalar Lisesi önünde yaşananlara ilişkin iddiaların araştırılması ve gençlik ve spor alanındaki çalışmalar konusunda bilgi veriyor.

Erhürman'ın açıklamalarının satır başları şöyle:

Vakıfların yaptığı 10 yıl ve üzeri sözleşmelerin yüzde 83’ünün özel kişilerle yapıldığı öne çıkıyor. Bu sözleşmelerin 81 dosyanın 14’ü konut kiralamasıyla ilgili olarak, 6’sı öğrenci yurdu, 6’sı turistik tesis, 6’sı çeşitli binalar, 4’ü üniversite, 4’ü okul, 4’ü 5 yıldızlı otel veya gazino yatırımlarıyla ilgili.

"VAKIF MALLARINDA İHALESİZ KİRALAMLAR VAR"

Burada bir kamu yararı güdülecekse ekonominin ihtiyaçları açısından bakıldığında ülkenin nerelerde daha fazla öğrenci yurdu duyulup duyulmadığına bakarak mı bunlar yapıldı? Üniversite inşa edilmesine halen ihtiyaç var mı? Vakıf mallarının vakfedenlerin dini inançlarına uygun şekilde vakfettikleri malların gazinolara kiralanması uygun mu?

4 tane 5 yıldızlı gazinolu otel kiralaması görünüyor. Bunlara acaba halen ihtiyacımız var mı sorusunu da beraberinde getiriyor.

2 tane de gece kulübü olarak kullanılan arazinin vakıflar tarafından kiraya verildiği görülüyor. Bu amaçla kullanımdan dolayı davalar açılmış ama sonuç olarak gece kulübü olarak kullanılıyor. Evkaf kazanmış ama istinafta. Kiracılar da biz yıllardır bu iş burada yapıyorduk, kira alıyordunuz, bunu biliyordunuz, bunu yeni fark etmiş gibi dava açmanız hukuken kabul edilebilir bir şey değil diyor.

Ama bu da vakıf mallarının amacına uygun kullanılıp kullanılmadığı noktasında önemli...

Show room, personel lojmanı gibi amaçlarla da kiralandığı görülüyor. Bu kiralamalar vakıflara gelir getirecekse, en fazla para verene mi verildi diye sormak gerekir. Hiçbir ihale kuralı yoktur. Tüzükte de yoktur. Sözde kiralama tüzüğü var. Dolayısıyla ihalesiz kiralamalar da var.

Aslında ortada ciddi bir keşmekeş olduğunu düşünüyorum.

İmzalanan sözleşmelerin takibi de önemli. Evkaf'a karşı yükümlülükler yerine getiriliyor mu?

"BİR AN ÖNCE EVKAF'IN KİRALAMA KRİTERLERİNİ BELİRLEYECEĞİZ"

Sadece yüzde 52'sinin tamamlanmış olduğunu görüyoruz. İlginç olan, yüzde 20'si tamamlanmadı bu kiralamaların, yatırımlar tamamlanmadı ve sözleşmede belirlenen süreler de aşıldı. Sürelerin aşılması durumunda Evkaf'ın hemen sözleşmeyi tek taraflı fesh edeceği ve diğer tarafın teminatını vakıflara gelir olarak kaydedeceği yazılı. Yüzde 20'sinde taraflar Evkaf'a karşı yükümlülüklerini yerine getirmemişler. Sadece 2 tanesinde fesih söz konusu, diğerleri fesh edilmemiş. Evkaf'ın ciddi bir gelir kaybı var. Taraflar bu arazileri uhdelerinde tutmaya devam ediyor ve söz verdikleri yatırımları da yapmıyorlar. Bir taraf, bana izin verin başkasına devredeyim diye yazı yazıyor Evkaf'a. Hava parası denilen, devletin veya evkaf'ın malı üzerinden rant elde etmeyi akla getiriyor.

Bazı sonlandırılan sözleşmelerde teminatlar sözleşmeye göre Evkaf'a kalması gerekirken teminatların da tarafa iade edildiği yönünde bilgiler var. Gelirler elde edilemediği ve kötü yönetildiğini gösteren durumlar bunlar.

"KAMU YARARI KRİTERİNİN BELİRLENMESİ GEREKİYOR"

Bu saptamalar 10 yıl ve üzeri sözleşmeler için geçerli. İlerleyen süreçte daha kısa süreli sözleşmeler de incelenip paylaşılacak.

Bir an önce Evkaf'ın kiralama kriterlerini belirleyeceğiz, kiralama tüzüğünü ihaleleri de içecek şekilde değiştireceğiz.

Kamu yararı kriterinin belirlenmesi gerekiyor. Daha fazla üniversite veya yurt gerekli mi? Konut yapılacaksa veya bu amaçla arazi tahsis edilecekse ihaleyle belirlenmesi gerekli. Vakfedenlerin amaçlarına gazinolu otel, gece kulübü gibi ters düşen hususlarla ilgili düzenleme gerekiyor. Evkaf'ın gelirlerinin doğru saptanması gerekiyor.

Bunlar aslında uzun yıllardır yürüyen şeyler. Vakfedenlerin amaçlarına uygun olmayan, kritersiz, bir kısmı ihaleli bir kısmı ihalesiz kiralamalar, kiralama tüzüğünün içinde hiçbir şekilde düzenleme olmaması, teminatlara el koymak zorundayken Evkaf'ın el koymaması ve gelirden mahrum kalması... Bunlar ilk saptanan sorunlardır.

Evkaf'ın gelir elde etmesi gerekiyor. Bu gelirin elde edilebilecek en fazla gelir olması gerekiyor. Bir yandan da kamu yararı amacı güden bir birim olarak bunun da düzenlenmesi gerekiyor. Vakfedenlerin dini inançları da bu anlamda önemli.

SAYIŞTAY DENETİMLERİ  

Sayıştay denetimleri konusunda bu denetimlerin hukuki sonuç doğurmadığı yönünde bir genel algı var. Bu algı kesinlikle doğru bir algı. Sayıştay rapor hazırlıyor ama hukuki sonucu yok. Bir toplantı yaptık ve ben Başbakan olarak bir genelge yayınladım ve bundan sonra Sayıştay raporları söz konusu olduğunda merkezi idarenin ne yapacağını ilettim.

Sayıştay raporlarının iki tür sonucu olabilir. Bir suç işlendiği tespit edilmiş olabilir. Rüşvet, Ceza Yasası'na aykırılık olabilir. Ama o kişi hata bile yapsa, teknik olarak suç olmasa bile devletin gelir kaybına uğramasına yol açılmış olabilir.

“DEVLETİ ZARARA UĞRATANLARDAN PARA TALEP EDİLECEK”

İki seçenek bir olayda birlikte de olabilir. Sayıştay kişileri doğrudan belli rakamlarla sorumlu tutmasına rağmen devlet bu paraların peşine düşmüyor. Hukuk davalarıyla bu paraların şahıslardan istenmesidir yapılması gereken. Sayıştay Başsavcılığa ceza davası için dosyayı göndermekle yetinmeyecek, sorumlu gördüğü şahıslara 'Gelin sorumlu olduğunuz bu paraları ödeyin, ödemezseniz sadece ceza davası değil tazminat davası açılacak ve o parayı devlet sizden geri talep edecek' diyecek.

Aynı anda bir hukuk bir de ceza davası olacak. Aynı şekilde disiplin hukukuna da aykırı hareket edilebileceğinden idare de disiplin işlemlerine başlayacak.

Artık bu sorunlarda 3 yol birden izlenecek. Ceza davası prosedürü yine işleyecek ama devleti zarara uğratanlardan para talep edilecek, ödemezlerse hukuk davası açılacak ve disiplin soruşturmaları da hızla başlatılacak.

4 Nisan 2018 tarihinde Sayıştay bir konuyla ilgili dosyalar konusunda bu söylediklerimizi yaptı. 2012-13-14 mali yıllarında ortaya çıkan devleti zarara uğratma faaliyetleriyle ilgili 64bin TL'yi talep etti.

Biz de talep edeceğiz, 3 ay içinde ödemezlerse davaları açacağız ve bu paraları geri isteyeceğiz. Takdir bu durumda mahkemelerin olacak, tazminata hükmedilirse paralar geri alınacak.

Bundan önceki Sayıştay raporları için de geçerlidir. Genelgenin geriye yürümesi söz konusu değildir.

Zaten yapılması gerekip de yapılmamış olan bir uygulamanın hayata geçmesidir.
 

"DEVLET LABORATUVARI YANGINI SORUMLULARI HANGİ DÖNEMDE OLURSA OLSUN GEREKLİ İŞLEMLER DE YAPILIR"

Devlet laboratuarı konusunda; Aralık 2016'dan bugüne kadar laboratuarın sigortadan herhangi bir alacağı gelmedi. Orada bir yangın sigortası olmasına rağmen.İlgili sigortanın yetkilileriyle toplantı yaptık. Gelecek haftanın sonuna kadar süre istediler.

Bize bir öneriyle gelirler ve ödeyeceğiz derlerse ödemesini alıp devletin kasasına koyup bu parayı o çalışmaya aktaracağız. Ama hiçbir faaliyet içine girmezse sigorta şirketi, dava açıp talep edeceğiz. Yangına karşı sigortalıydı, dumana karşı sigortalı değildi gibi iddialar da mahkemede ortaya çıkar. Sorumlular hangi dönemde olursa olsun gerekli işlemler de yapılır.

Bu işlerde geçmişe dönük sorumluluk yüklemeye çok meraklı değilim ama Aralık 2016'dan bugüne devlet sigortadan bir kuruş para almadı, hakkını da takip etmedi ve bu sebeple birçok tahlil yapılamıyorsa ve devletin birçok işi aksamışsa, içilen sudan gıdaya kadar sağlıkları konusunda herhangi bir veri elimize geçemiyorsa bu yaklaşıma izin vermemiz mümkün değildir.

"NAMIK KEMAL VE ANAFARTALAR LİSESİ ÖNÜNDEKİ GÖRÜNTÜLER, BİZE ÇOK FAZLA VERİ VERMİYOR"

Namık Kemal ve Anafartalra Lisesi önündeki gazetelerde çıkan görüntüler ile ilgili konuşmak gerekirse, görüntüler birtakım şüpheler yaratıyor. Hem Eğitim Bakanlığı'ndan bilgi aldım hem Evkaf'tan rapor istedim hem de devletin güvenlik ve bilgi alma birimlerinden de rapor istedim. O görüntülerin arka planında ne var? Oradan geçen insanlar da olabilir, masumane bir şey de olabilir. Devletin üç birimi de harekete geçirilmiş durumda.