Türkiye ile yapılan ve 1988’den beri yürürlükte olan çifte vergilendirmeyi önleyen antlaşma uyarınca, Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın son uçuşunu gerçekleştirdiği 2010 yılından bugüne dek tek taraflı olarak yıllık en az yarım milyon TL’den vazgeçiyoruz.

Vergi Uzmanı Göksel Saydam, antlaşma uyarınca var olan “mütekabiliyet” yani karşılıklılık ilkesinin ortadan kalktığını, 5 yıllık süre içerisinde uçuşlarına devam eden Türkiye merkezli havayolu şriketlerinin ise vergisini Türkiye’ye ödemeye devam ettiğini vurgulayarak, bugün yaklaşık yarım milyon TL’den vazgeçildiğini vurguladı ve konunun Maliye Bakanlığı ve hükümetlerce takip edilmemesini eleştirdi.

Kıbrıs Postası - Meryem Ekinci

Vergi konusunda tecrübeli isimlerden Eski Vergi Dairesi Müdürü, Vergi Uzmanı Göksel Saydam, hasır altı edilen bir konu olan ve Türkiye Cumhuriyeti ile KKTC arasında 1987’de imzalanmasını takiben TBMM ile Cumhuriyet Meclisi’nde onaylanarak 1988’de yürürlüğe giren “Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi ve Vergi Kaybını Önleme Andlaşması” uyarınca, Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın iflas etmesini takiben ortaya çıkan tek taraflı durumu gündeme getirdi.

Vergi Uzmanı Göksel Saydam, 1988’de yürürlüğe girişinden KTHY’nin uçuşlarının sona ermesine dek 12 yıl boyunca karşılıklılık yani “mütekabiliyet” ilkesiyle devam eden anlaşmanın 8’inci maddesi gereği, KTHY ile gerçekleştirilen yolcu ve yük taşımacılığından elde edilen kazanç üzerinden vergilendirmeyi KKTC’nin yaparak, vergi aldığını, bunun karşılığı olarak da başta Türk Hava Yoları olmak üzere Türkiye merkezli hava yolu şirketlerinin yolcu ve yük taşımacılığından elde edilen gelir üzerinden vergiyi de Türkiye Cumhuriyeti’nin aldığını kaydetti.

Bu durumun özellikle KKTC için önemli bir kazanım olduğunu ve yatırımcıyı teşvik ettiğini kaydeden Göksel Saydam, ancak KTHY’nin kapanmasının ve uçuşlarına son verilmesinin ardından, karşılıklılık ilkesinin de ortadan kalktığını ve tek taraflı bir kazanç durumunun ortaya çıktığını kaydetti.

“Karşılığı yok”

“Bilet-yolcu- yük taşımacılığının Kıbrıs’tan gelir elde ederdi-brüt gelir üzerinden... TC’den gelen yolcuların ödediği biletin vergisini KKTC alırdı. KTHY battı, karşılıklık bitti. Kazanç üzerinden alınan kurumlar vergisi sona erdi. Şimdi artık yolcu çıkış ücretini de Ercan’ı işleten alır. Burada kesilen biletin vergisini KKTC almaz TC alır. Çünkü KTHY iflas etti, karşılığı yok” diyen Göksel Saydam, konun Maliye Bakanlığı ve KKTC makamları tarafından takip edilmemesini ise eleştirdi.

“Bu madde revize edilmeli”

Bu durumda nasıl bir yöntem izlenmesi gerektiği sorusu üzerine ise Saydam, “Benim havayolum yok. Uçak firmaları benden gelir elde ediyor ama ben vergisini alamıyorum. Bu madde mütekabiliyet kalktığı için revize edilmeli. Denilebilir ki yolcu-yük taşımacılığının karşılığı elde edilen kazancın vergisini alacağım ama Kıbrıs’ta ödediğinden düşeceğim. Bu işi doğru ele alıp, araştırmalıyız” dedi.

Yaklaşık yarım milyon TL

Hava yoluyla yolcu ve yük taşımacılığı esas alındığında, vergi sistemiyle ilgili yasal düzenlemeler gereği elde edilen toplam kazancın yüzde 5’i üzerinden değerlendirme yapıldığını ve bu oranın yüzde 23.5’i kadarının KKTC Maliyesine vergi olarak ödenmesi gerektiğini kaydeden Saydam, KTHY’nin olmaması ve kazanç vergilerinin tek taraflı olarak Türkiye’ye ödenmesi nedeniyle, KKTC’nin gelir elde edemediğinin altını çizdi.

Saydam, bu bağlamda kaba taslak bir değerlendirme yapıldığında, mevcut durumda Türkiye merkezli 5 havayolu şirketinin hava ulaşımı gerçekleştirdiği KKTC’nin yıllık vergi kaybının, vergilerin Türkiye’ye ödenmesinden dolayı yaklaşık 500 bin TL olduğunu kaydetti.

Saydam “Yılda en az 40 milyon TL bir kazançtan bahsedebiliriz. Bu durumda yüzde 5’i 2 milyon TL. Bunun yüzde 23.5’i ise 470 bin TL ediyor. Biz bu paradan vazgeçtik. En az yarım milyon TL kazancı heba ediyoruz” şeklinde konuştu.

2010’da son buldu

4 Aralık 1974 tarihinde, Kıbrıs Türk Cemaat Meclisi Konsolide Fonu İnkişaf Sandığı ve Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı’nın eşit iştiraki ile KKTC Şirketler Yasası Fasıl 113 esasları çerçevesinde Lefkoşa’da bir Limited Şirket olarak kurularak, 3 Şubat 1975'te faaliyete başlayan KTHY, yaşadığı malki krizi sonrası faaliyetlerini durdurmasını takiben, 19 Ekim 2010’da iflas kararı almıştı. Karar, döneminYönetim Kurulu Başkanı Fikret Çavuşoğlu tarafından duyurulmuştu.