Artun ÇAĞA

Çalışma Dairesi’nin müfettişlerinin ocak-ağustos ayları arasında yaptığı 1853 iş teftişinde, bu işyerlerinde çalışanların sadece yüzde 25,82’sinin KKTC vatandaşı olduğu ortaya çıktı. Çalışma Dairesi’nin kontrol yetkisinde olan işyerlerinde çalışanların yüzde 53,13’ü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, yüzde 21,05’i de üçüncü ülke vatandaşı.

Söz konusu oran tüm çalışanları temsil etmemesine rağmen, Çalışma Dairesi’nin kontrol yetkisi altında olan işyerlerindeki çalışan tercihini büyük oranda yansıtıyor.

KKTC vatandaşı çalışanların yüzde 25,8’lik oranı son dört yılın en düşük rakamı olarak da dikkat çekiyor. Denetimlerde ortaya çıkan rakamlara göre 2014 yılında kontrol edilen 4 bin 268 çalışanın yüzde 33,9’u KKTC vatandaşı iken, 2015’te 4 bin 027 çalışanın yüzde 30,7’sinin, 2016 yılında ise 2 bin 776 çalışanın yüzde 28,2’sinin vatandaşlardan oluştuğu hesaplandı.

İş çevreleri çifte vatandaşlarının sayısının da istatistiklere katılması halinde çalıştırılan “Kıbrıslı Türk” sayısının üçüncü ülke vatandaşlarının da altına düşeceğini iddia ederken, yine de ilk tercihlerinin vatandaş çalıştırmak olduğunu ileri sürüyor.

Aynı iş çevreleri özetle Kıbrıslı Türklerin iş beğenmediğini veya yetersiz ehliyete sahip olduğunu savunurken, sendikal çevreler, devletin tüm teşviklerine rağmen işverenlerin daha ucuz ve hakları konusunda daha az sorun çıkaran Türkiye ve üçüncü ülke vatandaşlarının çalıştırılmasının tercih edildiğini iddia ediyor.

Yabancıların %11’i kaçak işçi

Çalışma Dairesi müfettişlerinin 1 Ocak-30 Ağustos tarihleri arasındaki dönemde yaptığı 1853 işyeri teftişinde 1881 Türkiye Cumhuriyeti uyruklu, 387’i ise üçüncü ülke uyruklu toplam 2 bin 268 çalışan kontrol edildi. Kontroller sırasında yabancı uyrukluların yüzde 11,11’inin (252) kaçak çalıştırıldığı saptandı.

Kaçak işçi oranının TC uyruklu çalışanlarda yüzde 9,09 (1881 işçide 171 kişi) düzeyinde, üçüncü uyruklu çalışanlarda ise yüzde 20,93 (387 işçide 81 kişi) düzeyinde olduğu hesaplandı.

Çalışma Dairesi’nin Faaliyet Raporları’ndan derlenen bilgilerde ayrıca, kaçak çalıştırılanların yüzde 67,85’ini TC uyruklu işçilerin, yüzde 32,15’ini ise üçüncü ülke uyruklu işçilerin oluşturduğu dikkat çekti. Söz konusu oranlar haziran ayı sonunda TC uyruklu işçilerde yüzde 75,55,  üçüncü ülke uyruklu işçilerde ise yüzde 24,45 olarak saptanmıştı.

İşverenlere 2 milyon TL ceza

Çalışma Dairesi’nin Ağustos 2017 Faaliyet Raporu’na göre sekiz aylık sürede (şubat ayı hariç) doğrudan kaçak işçileri saptamak amacıyla 933 özel nitelikli teftiş yapılırken, bu teftişlerde 50’yi aşkın işverene 1 milyon 763 bin 950 TL para ceza kesildi. Geçen yıl altı aylık sürede yapılan denetimlerde izinsiz çalıştırılan 232 kişi için işverenlere kesilen ceza, 2 milyon 015 bin 450 TL olarak kayıtlara geçmişti.

Denetimlerde işverenlere kesilen toplam ceza ise 2 milyon 246 bin 740 TL düzeyinde kaydedildi. Söz konusu sürede ceza tahsilatı ise 442 bin 506 TL oldu.

Yapılan denetimlerde işverenlere kesilen cezaların yüzde 78,51’inin “Çalışma izinsiz işçi çalıştırmaktan”, yüzde 0,70’inin “İş kazası geç bildiriminden” ve yüzde 20,78’inin de “İş Yasası’na aykırı diğer konulardan” kaynaklandığı saptandı.

Kıbrıs