Sahillerimizde son günlerde sıklıkla görülmeye başlayan Rhopilema Nomadica türü denizanaları tedirginlik yarattı

Ahmet İLKTAÇ

Gazimağusa ve İskele sahillerinde balıkçılar, dalgıçlar ve sahillerde yürüyüş yapanlar tarafından son günlerde oldukça sık bir şekilde görülmeye başlayan Rhopilema Nomadica türü denizanaları tedirginlik yaratıyor.

Denize balık avlamak için açılan dalgıçlar tarafından 70-80 metre içerlerde dahi görülmeye başlayan Rhopilema Nomadica türü denizanalarının bir kısmı sahile vurdu.

Uzmanlar, kesinlikle temas edilmemeleri ve görüldükleri yerden uzaklaşılması gerektiği belirtilen denizanalarıyla yoğun temaslarda ve önemli sokmalarda mutlaka doktora başvurulması gerektiğinin altını çizdi.

“Artarak görülmeye başladı”

Gazetemiz KIBRIS’a konuşan Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sualtı Araştırma ve Görüntüleme Merkezi Başkanı ve Biyolojik Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, birçok bölgeli balıkçıdan elde ettiği bilgilere göre, Mart ayının ortalarından itibaren denizanaları, başta Gazimağusa ve İskele sahilleri olmak üzere, ülkemiz denizlerinde son derece artarak görülmeye başladığını söyledi.

Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, denizlerdeki plankton ve yavru balıklarla beslenen bu canlıların zaman zaman besin bulabilmek için kıyılara kadar gelebildiklerini kaydetti.

Deniz analarının özellikle besin tuzları bakımından zengin sularda (kirlilik ile ilişkilendirilebilir) her dönem yoğun olarak görülebileceklerini belirten Çiçek, deniz analarının örnek vermek gerekirse, Akdeniz’de genelde sayıca çok az olmalarına rağmen Ege’de biraz daha fazla, Marmara’da yoğun ve Karadeniz’de çok yoğun bir popülasyona sahip olduklarını bildirdi.

Yrd. Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, bunun nedenin insanların bu sulara aşırı miktarda besleyici tuzlar içeren atıklarını (evsel, endüstriyel, tarımsal deşarjlar) vermeleri olduğunu dile getirdi.

Kıbrıs’ta bu atıklara sadece noktasal kaynaklarda rastlasak da genel olarak içinde bulunduğumuz Akdeniz’deki değişimlerin bizi de etkilemekte olduğuna dikkat çeken Çiçek, özellikle 2009 yılının bahar ve yaz aylarında yaşadığımız denizanası yoğunluğunun bu şekilde incelenebileceğini söyledi.

Çiçek, günümüzde denizanası patlamalarının deniz ekosistemlerini tehdit eder boyutlara ulaşabilmekte olduğuna vurgu yaparken, bununla birlikte tehlike boyutunun denize bağlı ekonomik sektörler üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilmekte olduğunu kaydetti.

Doğu Akdeniz sularının Oligotrofik özelliğe sahip olduğunu, Kuzey Kıbrıs sularının ise kış ayları dışında neredeyse hiç olan tatlı su girdisi nedeni ile Doğu Akdeniz içerisinde biyolojik üretkenliği en az özellikteki sulara sahip olduğunu belirten Çiçek, bununla birlikte denizanalarının Kuzey Kıbrıs sularında etkili olabilmekte olduğunu bildirdi.

Yrd. Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, denizanaları konusunda DAÜ SAGAM olarak 2008 yılından beri kıyısal alanda rutin kontroller ve izleme çalışmaları yapılmakta olduklarını, ayrıca, diğer kurumların, balıkçı ve gönüllülerin ihbarlarının değerlendirilmekte olduğunu ifade etti.

Bu çalışmalarda Kuzey Kıbrıs sularında Cnidaria’dan Pelagia Noctiluca (Forsskal, 1775), Cassiopea Andromeda (Forsskal, 1775), Aurelia Aurita (Linnaeus, 1758), Rhizostoma Pulmo (Macri, 1778), Rhopilema Nomadica Galil, 1990 ve Ctenephora’dan Mnemiopsis Leidyi’nin (Agassiz 1865) varlıklarının belirlendiğini belirten Çiçek, diğer türlerden farklı olarak, 2009 yılı Temmuz ve Ağustos aylarında Rhopilema Nomadica türü deniz anasının oldukça yoğun bir popülasyon seviyesine ulaştığı ve bu dönemde Kuzey Kıbrıs deniz turizmini olumsuz etkilendiğinin belirlendiğini açıkladı.

Tedirgin etti

Yrd. Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, önümüzdeki aylarda deniz sezonunu açılacağını bu nedenle de Rhopilema Nomadica’nın bu yıl da artan sayılarda görülmeye başlamasının kendilerini tedirgin ettiğini dile getirdi.

Rhopilema Nomadica’nın sayılarının artması durumunda deniz tesisleri tarafından yüzülen kısımlara ağlar gerilmesi ve yüzülen noktalara bu canlıların girmesi engellenmesi gerektiğinin altını çizen Çiçek, maalesef bundan başka yapılabilecek bir yöntem olmadığını söyledi.

Çiçek; halkımızın, elinden geldiğince bu canlılar ile temas etmemelerini isterken, bu canlıların tentakülleri şeffaf olduğu için görülmeyebileceğini ve bu açıdan da yaklaşmamanın gerekli olduğu uyarısını yaptı.

Rhopilema Nomadica’nın deri ile teması halinde hemen sudan çıkılması gerektiğini anlatan Çiçek, temas durumunda kesinlikle tatlı su uygulanmaması, deride eğer tentakül parçaları ve kapsüller duruyorsa cımbızla veya eldivenle toplanması gerektiğini kaydetti.

Yrd. Doç. Dr. Burak Ali Çiçek, Rhopilema Nomadica’nın temas ettiği yerlere kaşıma ve ovuşturma yapılmaması gerektiğini ve ilk müdahalenin deniz suyu, alkol, amonyak veya sirke ile yapılması gerektiğini ifade etti.

Çiçek; “Yoğun temaslarda ve önemli sokmalarda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Alerjik tepki oluşabilir, doktor en uygun tedaviyi yapacaktır” diye konuşarak sözlerine son verdi.

Kıbrıs