Milliyet Gazetesi köşe yazarı, Abbasu Güçlü bugünkü köşesinde 'Asrın Projesi'ne yer veriyor...

KKTC’ye gidenler bilir, adanın en önemli sorunu su.

Yaz aylarında kavrulur.

Bırakın tarımı, kullanacak, içecek temiz su bulmak hep sorun...

Ve adanın tamamı, “Asrın Projesi” ile nihayet mutlu sona ulaşıyor.

2012’de ihalesi yapılan proje muhtemelen 30 Ağustos’ta ya da 29 Ekim’de tamamlanacak. Açılışını da Cumhurbaşkanı Erdoğan yapacak.

Projenin son birleşme noktası ise cuma günü Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun katılımıyla gerçekleşecek.

Proje tamamlandığında, KKTC’nin yanı sıra, Rum kesimine ve kimilerince iddia edildiği gibi oradan İsrail’e de su verilecek mi?

Bu konuda evet diyen yok. Kesinlikle hayır, böyle bir şey olmaz, nereden çıkarıyorlar diyen de yok gibi. Çünkü zamanın ne getireceğini kimse kestiremiyor...

Yıllarca önce KKTC’nin kurucu Cumhurbaşkanı Denktaş’a petrol boru hatlarını örnek gösterip, neden Türkiye’den adaya su getirmiyorsunuz diye sorduğumu ve “O, o kadar da kolay değil” dediğini hatırlıyorum.

Fazla ayrıntıya girmemişti ama işin sadece ekonomik boyutu olmadığına özellikle dikkat çekmişti.

Peki, bu proje gerçekleşirken, uluslararası kurumlardan ya da Yunanistan ve Rumlardan tepki geldi mi?

Birkaç nota verilmiş, gemiler birkaç kez boy göstermiş o kadar...

Neleri değiştirecek?

Kıbrıslılar için “Asrın Projesi” sayılan su projesi tamamlandığında adada neler değişecek?
İşte bazı satır başları:

- KKTC halkı, kireçli yer altı sularından ve denizden arıtılan sudan kurtulup, kaliteli suya kavuşacak.
- Türkiye’den gelen suyla, yer altı suları üzerinde oluşan baskı azalacak ve kendini yenileyecek.
- Suyun kalitesi, ürün kalitesini de yükseltecek.
- Tarımda altın çağ yaşanacak, ekonomi canlanacak.
- Ciddi su sorununun yaşandığı Doğu Akdeniz ve Ortadoğu ülkeleri için örnek proje olacak.
- Ekonomik maliyeti çok yüksek olmayan bu projeyle, denize dökülen diğer nehir sularımız, su kısıntısı çeken Ege ve Akdeniz’deki başka adalara da satılarak bölgedeki jeopolitik konumumuz güçlendirilebilecek...

Kim yapıyor?

Projenin deniz geçişi isale hattı inşaatı, Malezyalı Sigur Ros ile Kalyon İnşaat ortak girişimi. Dünyada ilk kez uygulan projenin boruları ise yine Türk firmalar tarafından üretiliyor. Askılı sistem boruların montajı da ilk olarak yine bu projede uygulanıyor.

Deniz altındaki en uzun ve en büyük çaptaki borular bu projede kullanılırken sayısız zorluklar ve tehlikeler atlatıldığı da özellikle vurgulanıyor.

Projenin Türkiye, Deniz Geçişi ve KKTC olmak üzere üç ayağı bulunuyor.

Türkiye tarafına bakıldığında ilk olarak Mersin Anamur’daki Dragon Çayı’nın üzerine kurulan 130.5 milyon metreküplük depolama hacmine sahip Alaköprü Barajı yer alıyor. KKTC tarafındaysa 5 Mw gücünde Güzelyalı Pompalama İstasyonu, 3 bin 157 metre uzunluğunda ve 1400 mm çapında boru terfi hattı, 26.5 milyon metreküp depolama hacimli Geçitköy Barajı’yla 16.40 Mw kurulu gücünde Geçitköy Pompalama İstasyonu yer alıyor.

Adalara boru hattı ile su taşıma yöntemi pek çok ülkede uygulanıyor. Bu projeyi farklı kılan özellik ise 1.60 metre çapındaki boru hattının 67.5 kilometre gibi yüzde 85’lik kısmının askıda, yani 250 metre derinlikte yüzer vaziyette durabilmesi ve her 500 metrede bir 300 metreden 1419 metre derinliğe kadar ulaşan deniz tabanına 220 ton ağırlığındaki bloklarla bir boru hattı olması.

Cuma günü KKTC’ye gidip son durumu ve yarattığı heyecanı yerinde göreceğiz.

Özetin özeti: Arada güzel işler de olmuyor değil. Keşke tüm enerjimizi böylesi projelere harcasak!

Dünyada kendi alanında bir ilk olan proje ile KKTC’ye yılda 75 milyon metreküp içme ve sulama suyu sağlanacak.

Mersin Anamur’dan başlayan proje, Akdeniz’i 280 metre derinlikte geçip KKTC Geçitköy’de sona eriyor.

Yaklaşık 80 kilometrelik su hattı, deniz altına döşenen 1600 mm çaplı HDPE borularla, 500’er metre açıklıklarla askı sistem kullanılarak hayata geçirildi. Proje yaklaşık 700 milyon liraya mal olacak...