Ülkedeki yasal boşluğu fırsat bilen açıkgözler, serbest piyasa ekonomisinden yaralanarak, müşterilerinin döviz kullanarak yaptığı alış verişlerden çifte kazanç sağlıyor

Ceren ÖZBİL

Serbest piyasa ekonomisinde, her kurum ve şirket kendi kabul edeceği döviz kurunu kendisi belirleyebiliyor. Durum böyle olunca da ortaya fırsatçıların çıkması kaçınılmaz oluyor.

Ülkeye yeni gelen yabancıların ellerindeki dövizleri, Merkez Bankası’nın belirlediği döviz alış fiyatının 1 TL altında bile alanlar oluyor. Böylece durumdan yararlanan fırsatçılar hem sattığı ürün ve hizmetten hem de döviz alış satışından kâr ediyor.

Şu anda 3.57 TL'den değer gören doları 2.57 TL'den alıp, satışını 3.58'den yapan bir kurum ya da şirket bin dolarda bin on TL kâr etmiş oluyor.

KIıbrısGazetesi'ne konuşan ekonomist Göksel Saydam, serbest piyasa ekonomisinde her mali kurumun kendi kurunu kendisinin belirlediğini söyledi ve bunun yasak ya da suç olmadığını ifade etti.

Saydam, ülkeye yeni gelen yabancıların mağduriyet yaşamaması içinse hükümetin yüksek öğrenim kurumları başta olmak üzere birçok alana "dövizinizi tam bozdurmak isterseniz resmi finans kuruluşlarına ya da bankalara başvurun" yazılı afişler asmasını önerdi.

"Her kurum kendi kurumu belirleyebilir"

Serbest piyasa ekonomisinde her mali kurumun kendi kurunu kendisinin belirlediğini söyleyen Saydam, "Örneğin bir markete gidersiniz ve TL'niz bitmiştir. Elinizde Euro vardır. Kasadaki görevliye sorarsınız 'Euro'yu kaçtan alıyorsunuz'. O da elinde patronunun yazdığı kağıda bakar ve söyler. Mesela Euro'yu 3.75'ten alıp, 3.78'e satar. Böylece Euro'dan 3 kuruş kâr etmiş olur. Bu gibi olaylar bankalar ya da yasal finans şirketlerinde yaşanmıyor. Daha çok marketlerde, otobüs biletleri satışı gibi ödemelerde yaşanıyor" şeklinde konuştu.

"Resmi kur Merkez Bankası'nın yayınladığı kurdur"

Saydam, resmi kurun Merkez Bankası'nın yayınladığı kur olduğunu ifade etti ve vergi amaçlı, devlet amaçlı hesaplarda Merkez Bankası’nın kurunun esas alındığını anlattı.

Zaman zaman bankaların kendi yayınladığı kurlar da olduğundan söz eden Saydam, "devlete döviz borcunuz varsa, ödeyeceğinizde o günkü Merkez Bankası’nın kuru üzerinden hesaplanır" dedi.

Saydam, özel sektörde bunların daha düşükten de alınabileceğini belirterek, döviz bozduracak olan satıcıya daha dikkatli davranıp, dövizini banka ya da döviz bürosundan bozdurması uyarısında bulundu.

"Yasak değildir, suç değildir"

Her kurumun, dövizi kendi belirlediği kur üzerinden bozmasının yasak ve suç olmadığını söyleyen Saydam, döviz bozdurmanın kişiler arasında makbuz olmadan yapılan bir işlem olduğunu anlattı.

Saydam döviz bürolarının ise aşırı bir rekabet olmaması nedeniyle Merkez Bankası’nı takip ettiğini kaydetti.

"Pul vergisinde de durum aynı"

Benzer bir durumun pul vergisinde de yaşandığını belirten Saydam şu şekilde konuştu:

“1963 yılından beridir aynı yasayı kullanıyoruz. Bu yasaya göre devletten hizmet alırken devlet diyor ki bu belge üzerinden vergi alacağım. Örneğin bir ev kiraladınız. Buradaki sözleşmeye bakılarak binde 5'i kadar pul vergisi alınır. Ancak devlet dairelerinde bu pullar satılmıyor. Sadece Posta Dairesi'nde satılıyor. Para yerine geçtiği için memurlar uğraşmak istemiyor ve almıyor.

Dairelerin hemen yanı başında bulunan marketlerde, büfelerde "fotokopi çekilir, pul satılır" yazısına rastlıyorsunuz. Orada size 2 TL'lik pulu 3 TL'ye satıyorlar. Ancak siz Posta Dairesi'ne kadar gitmemek için bunu kabul etmek zorunda kalıyorsunuz. Halbuki orada vatandaşa 2 TL dense, 2 TL'lik de makbuz kesilse sorun çözülmüş olur.”

"Devletin önlem alması gerekir"

Özellikle bu mağduriyeti ülkeye yeni gelen yabancıların yaşadığına işaret eden Saydam, devletin bu konuda uyarıcı afişler asması gerektiğini söyledi.

Saydam, özellikle yüksek öğretim kurumlarına "dövizinizi tam bozdurmak isterseniz resmi finans kuruluşlarına ya da bankalara başvurun" şeklinde afişler asılıp uyarılar yapılabileceğini kaydetti ve böylece ülkeye yeni gelen yabancı öğrencilerinde uyarılmış olacağını söyledi.

Kıbrıs Gazetesi