KAHVE İHRACATI DA DURUYOR... Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Çıralı, dünya ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’nin de yerli ürünlerini fonlarla koruma altına alırken, ülkemizde bu tip uygulamalar olmadığı için yerli üretimin günden güne yok olup gittiğini söyledi. Türkiye’ye ihraç edilen yerli ürünlere fon alındığına dikkat çeken Çıralı, “Türkiye’ye çok az miktarda kahve yolladık. Bundan Mersinli kahveciler rahatsız oldu ve şimdi kahvemizin yasaklanması için uğraşıyorlar. Ancak, biz onların ürünlerinden rahatsız olmuyoruz” dedi.

ET ÜRÜNÜ GÖNDEREMİYORUZ... Türkiye’den ülkemize her türlü et ürününün geldiğine değinen Ali Çıralı, ancak Türkiye’nin mevzuatından dolayı KKTC’nin et ürünlerinin ihraç edilmediğini söyledi. Türkiye’nin KKTC’den gelen ürünlere kota veya fon uygulamasını kaldırması gerektiğine işaret eden Çıralı, bunun kaldırılmasıyla ihracatın artacağını belirtti. Çıralı, bir engel konacaksa, üçüncü ülkelere yüzde 50 fon konulması durumunda Türkiye’den gelen ürünlere bunun yarısı kadar fon uygulanması talepleri olduğunu vurguladı.

Ali CANSU
   Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Ali Çıralı, dünya ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’nin de yerli ürünlerini fonlarla koruma altına alırken, ülkemizde bu tip uygulamalar olmadığı için yerli üretimin günden güne yok olup gittiğini söyledi.
   Türkiye’ye ihraç edilen yerli ürünlere fon alındığına dikkat çeken Çıralı, “Türkiye’ye çok az miktarda kahve yolladık. Bundan Mersinli kahveciler rahatsız oldu ve şimdi kahvemizin yasaklanması için uğraşıyorlar. Ancak, biz onların ürünlerinden rahatsız olmuyoruz” dedi.
   Bunun yanında Türkiye’den ülkemize her türlü et ürününün geldiğine değinen Çıralı, ancak Türkiye’nin mevzuatından dolayı KKTC’nin et ürünlerinin ihraç edilmediğini söyledi. Türkiye’nin KKTC’den gelen ürünlere kota veya fon uygulamasını kaldırması gerektiğine işaret eden Çıralı, bunun kaldırılmasıyla ihracatın artacağını belirtti.    

Yıllık kahve tüketimimiz fazla
   Ali Çıralı, ülkemizde fert başına düşen yıllık kahve tüketiminin 10 kilo olduğunu söyledi.
   Yunanistan ile Güney Kıbrıs’ta fert başına tüketimin yıllık beş kilo olduğunu, Türkiye’de ise bu rakamın yarım kilo olduğunu belirten Çıralı, Türkiye’nin çok kahve tüketen bir ülke olmadığını belirtti.

Kahvenin coğrafi tescil tehlikesi var
   Turkish Coffe’nin herkesin kullandığı bir isim olduğunu anlatan Çıralı, Türkiye’de bazı firmaların coğrafi tescilini yaptırmaya çalıştıklarına dikkat çekerek, “Bu coğrafi tescil Türkiye’de yapılırsa ve biz KKTC bu coğrafyaya dahil edilmezsek, o zaman biz Kuzey Kıbrıs’ta Turkish coffee ismini kullanamayacağız” dedi.
   Kıbrıslı rakı üreticilerinin yurt dışına rakı yollayacağı zaman üzerinde “Rakı” isminin kullanılamadığı gibi rakı adı altında ihracatın da yapılamadığını anlatan Çıralı, bu tehlikenin şimdi kahvede yaşandığını söyledi.

“Turkish Cofee” tescilinin alınmaması için itiraz ettik
   Coğrafi tescile KKTC’nin de dahil edilmesini istediklerini kaydeden KTSO Başkanı Ali Çıralı, “Kahve Turkish Cofee” olarak 1571 yılındaki Osmanlılar döneminden sonra daha fazla kullanılmaya başlanan kültürel bir ürün haline geldiğini ifade etti.
   Bu konuda Türkiye’de tescil müracaatlarının Patent Enstitüsü’ne yapıldığını ve Sanayi Odası’nın bu konuda itiraz dosyası hazırladığını belirten Çıralı, ülkemizde kahve üreten 15 firmanın kuru kahve üretimi yaptığını kaydetti.

Türkiye’den gelen kahve miktarı arttı
   Çıralı, yerli kahve firmaların kahvenin iç piyasada kahvenin tüketilmesi için çalıştıklarını ancak 3-4 yıldan beri Türkiye firmalarının da KKTC piyasasına girdiklerini söyledi.
   Türkiye’deki kahve üreticilerinin önlerinde fon veya vergi olmadığı için günden güne Türkiye’den gelen kahve miktarında artışlar yaşandığını ifade eden Çıralı, “2008 yılında Türkiye’den 84 ton kahve gelirken 2012’de bu rakam 127 tona yükseldi. Bu, 127 ton yerel üreticilerin pastasından alınmıştır. Kuru kahve kıyı ticaretinde olduğu için hiçbir fon ödemeden Türkiye’ye satılabilecek ürünlerin listesindedir” dedi.

KKTC’den giden kahveden rahatsız oldular
   Çıralı, yerli üreticilerin tanıdık ilişkileriyle Türkiye’deki bazı çevrelere, geçtiğimiz yıl 100 bin TL’lik kahve ihraç edildiğini söylediğini kaydetti.
   Türkiye’den ise geçen yıl gelen 127 ton kahvenin parasal miktarının 1 milyon TL olduğunu ifade eden Çıralı, aldıkları duyumlara göre Mersin bölgesindeki kahve üreticilerinin Kıbrıs’tan giden kahveden dolayı rahatsızlık duyduklarını söyledi.
   Üreticilerin KKTC’den Türkiye’ye giden kahvenin önünü kesmek için girişimlere başladıklarını da belirten Çıralı, “Bana gelen duyumlara göre bizim kahvemizin önünün kesilmesi için uğraşılıyor. Ben bu duyumu aldıktan sonra Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı ile görüştüm ve bana Türkiye’deki kahvecilerin bu girişimini doğruladı ve KKTC’den giden kahve ürününden rahatsız olduklarını iletmişler” dedi.
   Bunun kendisini üzdüğünü anlatan Çıralı, kendilerinin Anavatan Türkiye’den gelen hiçbir ürüne engel koymadıkları gibi engel koyma gibi bir taleplerinin söyledi.

Türkiye’ye ihracatta zorluk çekiyoruz
   Bir engel konacaksa üçüncü ülkelere yüzde 50 fon konulması durumunda Türkiye’den gelen ürünlere bunun yarısı kadar fon uygulanması talepleri olduğunu da kaydeden Çıralı, şöyle devam etti:
   “KKTC’nin toplam ithalatının yüzde 75’i Türkiye’dendir. Fakat ihracatımızın ancak yüzde 50’si Türkiye’ye yapılmaktadır. Anavatan Türkiye yanı başımızda bir pazar olmasına rağmen ihraç ürünlerimizi oraya pazarlayamıyoruz.”

“Türkiye ürünlerimize vergi alırken, biz neden almıyoruz”
   Kendi ürünlerimizi korumamız için dünyayı yeniden keşif etmeye gerek olmadığını anlatan Çıralı, “Biz Türkiye’ye portakal suyu satarken yüzde 48.5 vergi ödüyoruz. Aynı şekilde biz de kendi ürünlerimizi korumamız gerekir. İthal ürünlerde özellikle de yüzde yüz yerli üretim olan ve kendi ihtiyacımızdan da fazla üretmiş olduğumuz portakal gibi ürünlerde çok yüksek vergilerin olması şarttır” dedi.
   Türkiye’ye Hollanda’dan peynir girişi olması durumunda yüzde 180 vergi aldığına dikkat çeken Çıralı, bunun nedeninin Türkiye’de peynir türlerinin üretilmesi olduğunu söyledi.  
   Türkiye’de yerel ürünlerin tüketilmesi için ithal ürünlere yüksek vergiler uyguladığını kaydeden Çıralı, tüketicinin tercihi yaparken fiyatı da göz önünde bulundurup yerel bir malı satın aldığını belirtti.
   Bu uygulamanın ülkemizde yaşanmadığını da anlatan Çıralı, “Serbest ticaret piyasa ekonomisinden söz ederler ama dünyanın hiç bir yerinde KKTC’deki gibi serbest piyasa yoktur. AB ve ABD bile kendi ürünlerini koruyorlar. Biz İngiltere’ye tekstil ürünü gönderirken yüzde 14.5 vergi alıyorlar. Çünkü kendi üreticilerini koruyor. AB’ye dıştan muz girdiği zaman 28 Euro cent vergi alınıyor” dedi.

Ülke ürünlerimiz hiç korunmuyor
   KTSO Başkanı Ali Çıralı, bütün ülkeler kendi piyasalarını korumak için bir takım önlemler aldığını ancak KKTC’nin de bu uygulamaları yapması gerekirken bunu yapılmadığını söyledi.   
   Bunların dünyada en zengin ülkelerin bile bu tür yöntemleri uyguladığı ifade eden Çıralı, sürekli gelip giden tüm hükümet yetkililerine konuları aktardıklarını ancak sonuç alamadıklarını belirtti.
   Yeni kurulan hükümete de bu konuları aktarmak için önümüzdeki hafta randevu isteyeceklerini de kaydeden Çıralı, şöyle devam etti:
   “Bizim üyelerimizden yurt dışından gelen ürünlere fon uygulanması yönünde sürekli şikayetler alıyoruz ve bu sorunları hükümete iletiyoruz. İthalatta uygulanan gümrük vergileri hem yerel üreticileri koruyor hem de devlete bir gelir kaynağı yaratır. Bugün Türkiye gerçekleştirdiği ithalattan yüksek vergiler alıyor. Bütçeye de iyi bir katkısı vardır.”

KKTC’den Türkiye’ye giden
ürünler kotanın dışında bırakılmalı
   Türkiye’nin yasal mevzuatı ve yasalarının çok katı olmasından dolayı Mersin Limanı’ndaki sorunun aşılamadığını ifade eden Çıralı, “Bizim talebimiz, KKTC’den giden ürünlerin kotanın dışında tutmasıdır” dedi.
   KKTC’de üretilen ürünlerin hiçbir fon ve vergi ödemeden Türkiye piyasasına girmesi gerektiğine dikkat çeken Çıralı, ancak bugüne kadar bunun gerçekleştirilmediğini, bu pazarın KKTC’ye açılması durumunda şimdiki 127 milyon dolar olan ihracatın 300’e çıkabileceğini söyledi.
  
“Et ürünlerimizin Türkiye’ye girmesi yasak”
   Çıralı, KKTC’deki salam, sosis, samarella veya pastırma gibi et ürünlerimizi Türkiye’ye satamadığımızı kaydetti.
   Türkiye’nin ithal edilecek ürünlerde mevzuata bakıldığını ve orada “Ülkemizde bazı hayvanlarda insan sağlığına bir zararı olmayan hayvansal rahatsızlık vardır. Bu nedenle Türkiye almıyor. Fakat bunların aynıları Türkiye’deki hayvanlar da vardır. Ancak, onların etleri buraya aynı şartlarda geliyor. Peki aynı şartları ihtiva etmesine rağmen niçin bizim ürünlerimize engel konuyor? Bunun görüşülmesi lazımdır” dedi.
  
Ekonomik programlarda üretime önem verilmiyor
   Çıralı, yıllarca ekonomik programlar hazırlandığını ve üretimin hiçbir zaman programlarda yer almadığını ifade etti. 
   Ekonomik programda ihracata da önem verilmediğini anımsatan Çıralı, ihracatın 120 milyon dolarken 2015 sonuna kadar 127 milyon dolara çıkarılmasının öngörüldüğünü bunun “isteksizlik olduğunu söyledi. Çıralı, “İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 6.8 iken 2015 sonunda yüzde 6.4’e düşmesi hedeflenir. Bu bizim için şaşırtıcıdır. Biz beklerdik ki bu oran yüzde 20’lere çıkarılması hedeflenmeliydi. Buna ulaşmak için ise bazı tedbirlerin alınması gerekirdi” dedi.

KKTC’nin yıllara göre kahve ithalat rakamları

Yıl  Tür  İthal edildiği ülke  TL  Dolar  Miktar  
2007  Kavrulmamış  Brezilya  2.798.719  2.175.156  912
2007  Kavrulmamış  Türkiye  697.708  536.667  243.170      
2007  Kavrulmamış  İtalya  166.015  123.358  29
2008  Kavrulmamış  Brezilya  3.022.227  2.343.595  844
2008  Kavrulmamış  Türkiye  358.080  256.697  84
2008  Kavrulmuş  Güney Kıbrıs  7.663  6.358  623
2008  Kavrulmuş  Türkiye  135.166  108.841  12.893
2009  Kavrulmamış  Brezilya  4.263.377  2.773.268  1184
2009  Kavrulmamış  Türkiye  93.448  62.297  23
2009 Kavrulmuş  Güney Kıbrıs  17.005  10.883  1752
2009  Kavrulmuş  Türkiye  309.515  201.378  28.898
2010  Kavrulmamış  Brezilya  3.198.155  2.135.854  798
2010  Kavrulmamış  Türkiye  478.715  325.129  122
2010 Kavrulmuş  Türkiye  582.789  391.067  49
2011  Kavrulmamış  Brezilya  6.040.282  3.581.158  970
2011  Kavrulmamış  Türkiye  832.585  492.844  134
2011  Kavrulmuş  Güney Kıbrıs  6.775  3.775  1212
2011  Kavrulmuş  Türkiye  1.168.562  693.255  143.489
2012  Kavrulmamış  Brezilya  6.780.732  3.761.61  1053
2012  Kavrulmamış  Türkiye  352.547  193.290  51
2012  Kavrulmuş  Türkiye  1.627.047  905.371  127.540
2012  Kavrulmuş  Avustralya  95.150  52.574  13.983

KKTC kavrulmuş kahve ihracat istatistikleri

Yıl  Ülke  TL  Dolar  Miktar 
2007  İngiltere  4.708  3.596  1200
2008  Türkiye  48.352  41.870  4646
2009  Türkiye  49.308  33.697  6324
2010  Türkiye  52.936  34.971  7160
2011  Türkiye  40.655  24.059  3331
2011  İngiltere  33.485  20.690  2544
2012  Türkiye  100.922  56.349  8223
2012  İngiltere  17.431  9.600  660

KIBRIS