Dünya değişti, çocuklar artık eskisi kadar uyumuyor. Televizyon, sosyal medya ve bilgisayar oyunları 8-10 saat uyuması gereken çocukların uyku sürelerini azalttı. Uzmanlara göre bu durum öğrenme bozukluğuna yol açabiliyor.

Çocuklar şu an yaz tatilinde.  COVID-19 salgınında vakalar önceki haftaya göre dört katına çıksa da şu an için yüz yüze eğitim uygulamasında herhangi bir değişim beklenmiyor. Çocuklar uzun süre sonra kesintisiz bir eğitim öğretim yılına hazırlanıyor.

Dünyada ise okulların başlama saatlerine ilişkin bir tartışma yürümekte. Yapılan bilimsel araştırmalara göre, 18 yaşın altındaki öğrenciler, geçmiş yıllara göre çok daha az uyuyor ve erken başlayan derslerden uykusuz oldukları için yeterli verimi alamıyor. Bu sebepten ötürü kimi uzmanlar, günümüz koşullarına göre okullardaki ilk derslerin daha geç başlaması gerektiğini düşünüyor.

Amerikan Pediatri Akademisi, 2014 yılından bu yana yürüttüğü kampanyada okulların sabah saat 08.30’dan önce açılmaması çağrısında bulunuyor. Türkiye kalıcı yaz saatini kabul ettiğinden bu yana sabah dersleri karanlıkta işleniyor ve bazı veliler bu durumun çocukların psikolojisini bozduğunu düşünüyor. Uyku sağlığı ile ilgilenen uzmanlara göre çocukların en az 8 saat uyuması gerekiyor ancak sosyal medya ve bilgisayar oyunları gibi uyaranlar varken bu uyku saatinin yakalanması çok zor.

UYKU SORUNLARI ÇOK

Türk Uyku Tıbbı Dergisi’nde yayımlanan ‘İlkokul Öğrencilerinin Uyku ve Televizyon İzleme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi’* isimli makalede yer alan bilgilere göre, yetersiz ve kalitesiz uyku çocuklarda öğrenme bozukluğuna neden oluyor. Ayrıca okul çağındaki çocuklarda uyurgezerlik, kabus görme, diş gıcırdatma, horlama, gece korkuları, sesli nefes alıp verme gibi uyku sorunları da görülüyor.

Ergenler ise kontrolsüz televizyon izleme, mobil cihaz bağımlılığı gibi sebeplerden dolayı az uyuyor. Çalışmada şu ifadelere yer veriliyor:

“Televizyon izleme alışkanlıklarının uyku düzenini bozan önemli etkenlerden biri olduğu bilinmektedir. Uzun süreli televizyon izleme çocuklarda yatmaya karşı direnç gösterme, uykuya dalmada güçlük, uyku anksiyetesi, korku, kabus görme, gece uyanma ve uyku süresinin kısalması gibi uyku kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.”

TELEVİZYON 5 SAATTEN FAZLA ÇALIŞIYOR

Araştırmaya katılan çocukların ebeveynleri evlerinde günde ortalama 5,62 saat boyunca televizyonun açık olduğunu ifade ediyor. Çocukların izlemeyi tercih ettikleri programlar ise, yüzde 82,9 ile çizgi film, yüzde 58,2'yle çocuk programı, yüzde 47,8 ile yarışma programları olarak sıralanıyor. Çalışmanın sonuç bölümünde de şu ifadeler yer alıyor:

“Çocuklarının sağlıklı yaşam biçimi elde etmeleri için sağlıklı uyku alışkanlıkları gereklidir. Okul sağlığı hemşireleri çocukların sağlıklı yaşam biçimi geliştirmelerinde ve sağlıklı yaşam biçimi benimsemelerinde sorumluluk almalıdırlar.”

ABD’nin Kaliforniya eyaletinde ise sivil toplum kuruluşlarının baskısı sonucu yerel bir kanun çıkartıldı. Buna göre liselerin sabah saat 08.30’dan, orta okulların ise 08.00’dan önce başlamamasına karar verildi. New York ve New Jersey eyaletleri de benzer bir uygulamayı tartışıyor. (Bu saatler size zaten erken gelebilir ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde gün çok erken başlayabiliyor.)

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin (CDC) 2007'de ergenlerin uyku düzenine ilişkin yaptığı araştırmada, liselilerin sadece yüzde 31'i sekiz saat uyuduğunu söylemişti. 2019'a gelindiğinde ise bu oran yüzde 22'ye geriledi.

6'DA KALKMAK İÇİN 8-10 SAAT UYKU

06.00'da kalkması gereken bir öğrencinin akşam 8 ile 10 arasında uyuması gerekiyor. Fakat çocukların ev ödevlerini yetiştirmelerinin veya başka etkinliklere katılmalarının bu şartlar altında mümkün olmadığı ifade ediliyor.

Eğitim uzmanı Salim Ünsal ise, günümüzde çocukların sadece Türkiye'de değil, tüm dünyada dijital oyuncaklarla vakit geçirdiklerini ve bu durumun çocukların uyku sürelerini etkilediğini kaydetti. Ünsal, "Sosyal mecralarda vakit geçiren çocukların uyku süresinden kısılıyor. Bu da çocukları bilişsel ve psikososyal açıdan etkileyebilir." diye konuştu.

TÜRKİYE'DE İKİLİ EĞİTİM VAR

Türkiye'de tam gün eğitimde derslerin 09.00'da başladığını ama okul ve öğretmen sayısının yeterli olmadığı durumlarda ikili eğitim yapıldığını hatırlatan Ünsal, "Yetiştirilmesi gereken dersler olduğundan ötürü ikili eğitimde 07.30-08.00 sularında dersler başlıyor. Özellikle kışın öğrenciler okula karanlıkta gidiyor." ifadelerini kullandı. Ünsal ayrıca, okulların genelde 09.00-15.00 veya 09.00-16.00 arasında ders yapmasının daha sağlıklı olduğunu düşündüğünü fakat kanaatin genellenemeyeceğini sözlerine ekledi.

*İlkokul Öğrencilerinin Uyku ve Televizyon İzleme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi-2018 (Aslıhan Öztürk, Tufan Aslı Sezer, Ayfer Tezel)

Haber Global/Sıdal Utkucu