KIB-TEK Genel Müdürü Gürcan Erdoğan, dolardaki artıştan dolayı tüm tarifelerde hükümetten altı kuruşluk bir zam talepleri olacağını açıkladı:

Ali CANSU

Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (KIB-TEK) Genel Müdürü Gürcan Erdoğan, Türkiye’den kablo ile getirilecek elektrik ile birlikte tarifelerde 20 kuruşluk bir indirme gidilebileceğini söyleyerek, “1 kilowat saat 25 kuruş olacak” dedi.

Türkiye’de elektrik satış fiyatlarının yaklaşık 1 kilowat saatinin 15 kuruş olduğunu ifade eden Erdoğan, Türkiye ile yapılan enterkonnektenin ardından KKTC’deki bir kilowat saatin 20 kuruş ucuzlayacağını söyledi.

Erdoğan, yüzde 6 kablo kaybı, yüzde 10 işletme gideri olmak üzere yüzde 16 maliyet hesaplandığı zaman 1 kilowat saatin 16.5 kuruşa mal edilerek Teknecik Santrali’ne geleceğini belirtti. Türkiye’de alınan karar ile elektrik fiyatlarının TL’ye sabitlediğini de ifade eden Erdoğan, “Bizde en büyük sıkıntı fuel oil kullanmamızdır. Bu yakıt fiyatı sürekli yukarıya çıkar. KKTC’de elektrikte yakıtın maliyetinin yüzde 60’ı fuel oildir. Yakıt maliyeti yüksek çıktığı için tarifeler de sürekli zamlanıyor” dedi.

Türkiye’den kablo ile elektrik getirilmesiyle birlikte yakıt maliyetinin çok altında elektrik verilebileceğini, şu anda KKTC’nin yakıt maliyetinin 8 Dolar Cent olduğunu söyleyen Erdoğan, “Bunu dört dolardan koysanız bizde 32 kuruş, Türkiye’den ise bu elektrik 17 kuruşa elektrik adaya gelir” dedi.

Şu anda KIB-TEK’in elektrik üretim maliyetinin 45 kuruş olduğunu anlatan Erdoğan, Türkiye’den gelecek elektrik ile tarifelerde 20 kuruşluk indirim yapılabileceğini söyledi.

“Kablo 1 yılda KKTC’ye gelir”

Burada kablonun maliyetinin nasıl karşılanacağının da önemine işaret eden Erdoğan, Türkiye’de bu çalışmaların devam ettiğini, karşılıklı heyetlerin kurulduğunu, kablo kapasitesi, yatırım maliyeti ve kimler tarafından yapılacağının görüşüldüğünü belirtti.

Erdoğan, Türkiye’den ülkemize gelecek kablonun imalatının altı ay sürdüğünü, altı ayda yapım süresi olduğunu ve başlamasının ardından bir yıl içerisinde kablonun KKTC’ye gelebileceğini kaydetti.

Büyük şebekeye sadece maddi olarak değil stratejik olarak da çok büyük önemi olduğuna dikkat çeken Erdoğan, “Bu şebeke sizin sistemi sırtında taşıyacak. Santrallerin arızalarından dolayı elektrik kesintileri sona erecek. Kabloda arıza olduğu zaman santrallerimiz yedek kalacak ve onlar devreye girecek” dedi.

“Hükümete 6 kuruşluk zam önerdik”

Erdoğan, Ocak ayı itibarı ile Dolar’daki artıştan dolayı tüm tarifelerde hükümetten altı kuruşluk bir zam talepleri olacağını söyledi.

Şu anda yeni yapılan yakıt hesaplamasına göre 6 kuruşluk bir zararları olduğunu anımsatan Erdoğan, şu andaki yakın maliyetinin 45.1 kuruşa ulaştığını söyleyerek, daha önceki yakıt maliyetinin ise 39 kuruş olduğunu belirtti.

EL-SEN’in “KIB-TEK iyi yönetilmiyor” açıklamasında beklentilerinin ne olduğunu bilmediğini kaydeden Erdoğan, “Şu anda hükümetin KIB-TEK’e verdiği görev, elektriği üretip, iletip, dağıtıp, tahsil etmedir. Şu anda hiç bir zafiyetimiz yok ve vatandaşa 24 saat elektrik veriyoruz. Dünyadaki genel kesintilere bakıldığı zaman elektrik kesintisi yönünden en iyi ülkeler arasındayız” dedi.

Tahsilatta yüzde 97 gibi bir dünya rekoruna ulaştıklarını kaydeden Erdoğan, Türkiye’deki tahsilatın ise yüzde 65 civarında olduğunu hatırlattı.

“Gaza geçmek 20 milyon Dolar ister”

Gaza geçmek için kurumun büyük bir yatırım yapması gerektiğini anlatan Erdoğan, şu anda doğal gazın ülkemize nasıl geleceğinin önemli olduğunu söyledi.

Güney Kıbrıs’ın santrallerini doğal gaza hazırlamaya başladığını anlatan Erdoğan, sadece santrallerin doğal gaza revizesinin 15 ile 20 milyon Dolara mal olacağını belirtti.

Şu dan KIB-TEK’in 400 megawat kuruşlu güçleri olduğunu kaydeden Erdoğan, ülke tüketiminin henüz bu rakama ulaşmadığını da hatırlattı.

AKSA’ya yıllık 24 milyon Dolar kira bedeli ödüyoruz

Erdoğan, 2002 yılında o dönemdeki sıkışık üretim kapasitesi zorluklarında KIB-TEK’in mali gücü yeterli olmadığı için 5 yıllığına AKSA ile bir yatırım projeksiyonu olduğunu söyledi.

5 yılın ardından 1.57 Dolar Cent ile makul bir anlaşma yapıldığını hatırlatan Erdoğan, sözleşmenin sona erdiği 2007 yılında, o zaman hükümette olan Cumhuriyetçi Türk Partisi’nin bunu 24 yıllığına uzattığını, hatta kira bedelini 2 katı da artırdığını belirtti. Erdoğan, “Kira bedelinin artması ile kalmayıp Amerika’daki borsaya bağlandı ki artışlara da yansıyor. 1.57 Cent şu anda 3.50 Dolar Cent sadece kira bedelimiz var. Bu da AKSA’ya yıllık 24 milyon Dolar kira ödüyoruz. CTP, 2024 yılına kadar bunu uzattı” dedi.

Cratos konusu

Cratos Premium Otel’in, 2013 yılında açılışı yapılacağı zaman Girne Elektrik Kurumu’nu arayarak “Gelin tesisatımı kontrol edin. Geçici elektrikten kalıcıya çevirin” dediğini kaydeden Erdoğan, yazda kurum yoğun olduğu için kontrol etmeye gitmediklerini ve otelin açılışının gerçekleştirdiğini söyledi.

Geçici akım tarifesinin bugün 1 TL’nin üzerinde olduğunu anlatan Erdoğan, otele yüksek tarifeden fatura gittiği için otel sahibinin bu faturayı kabul etmediğini, bunun normal tarife fiyatları üzerinden ödenmesini istediğini belirtti.

Normal tarifeden kurumun bir kaybının olmadığını hatırlatan Erdoğan, o günkü Yönetim Kurulu’nun yanlışlık yapıldığını doğruladığını ve düzeltime gittiklerini, o zaman 1 milyon TL’lik bir düzeltme yapıldığını kaydetti.

Düzeltmenin ardından otel sahibinin o dönemlere ait teşvikleri KIB-TEK’ten dolayı alamadığı için bunları talep ettiğini anlatan Erdoğan, “Biz Maliye Bakanlığı’ndan bunların ödemesini istedik. Ödemediği için biz de otel hesabına bunları almamış gibi yansıttık. Borç çıktığı zaman otel sahibi bunları ödemeyerek mahkemeye gitti. Maliye Bakanlığı’nın otelin alacağı 2 milyon 880 bin TL’lik teşvik parasını KIB-TEK’e vermediği için mahkemeden, bu paranın Maliye Bakanlığı’ndan talep edilip, otelin hesabının düzeltilmesi kararı çıktı” dedi.

“Esas rakam 9 milyon değil, 2 milyon 880 bin TL’dir”

Göreve geldikleri zaman 2013’ten bugüne kadar teşviklerin faizlerinin işlediğini de kaydeden Erdoğan, “Ancak faizler hayaliydi. Biz otel hesabına bu parayı girdiğimizde faizler kalktığı için 9 milyonluk hayali hesap esasta 2 milyon 880’e düştü ve bunu Maliye’den talep ettik. Burada kurumun herhangi bir kaybı, herhangi bir borç silmesi yok. Ortada 9 milyon gibi bir hesap yok. Gerçek rakam 2 milyon 880 bin TL’yi kurum, maliyeden alacak. Talep de ettik” dedi.

“Sendika’nın söylemleri yanlış”

Santral trafosunun bir tanesinin yandığını ve yönetim kurulundan iki alım çıkarttıklarını kaydeden Erdoğan, 434 bin Dolar’a ihale ile bunun gerçekleştirildiğini söyledi.

Erdoğan, rakamın ihalede 600 bin Doların üzerinde olduğunu ve açık eksiltme usulü ile ihaleye katılımcıları yarıştırarak bunu 434 bin Dolar’a indirdiklerini kaydetti. Böylece yıllık 136 bin TL olan trafoların kayıplarını önlediklerini de hatırlatan Erdoğan, eski trafonun yerine yenisini aldıklarını, sendikanın açıkladığı gibi aylarca, yıllarca hiç kimsenin ilgilenmediği gibi bir şeyin söz konusu olmadığını belirtti.

Trafonun imalat süresinin 8 ay olduğunu, kendilerinin bunu KIB-TEK’e 4 ayda yapmayı taahhüt ettiğini de anımsatan Erdoğan, trafonun Nisan’da teslim edileceğini kaydetti. 30 Aralık 2016’da sözleşmenin imzalandığını ve Nisan 2017’de trafonun teslim edileceğini anlatan Erdoğan, “Sendikanın hiç bir çalışma yapılmadı demesine bir anlam veremedim. Yananın yerine iki tane yeni aldık” dedi.

“Sendikanın söyledikleri gerçeği yansıtmıyor”

Sendikanın KIB-TEK yönetiminin yakıt ihalesini geciktirdiğine dair iddialarına da cevap veren Erdoğan, yakıt ihalesinin 18 Ocak’ta bittiğini ve bir ay devam etme şanslarının bulunduğunu kaydederek, “Biz ihaleyi başlattık. Merkezi İhale Komisyonu’na (MİK) şartnameler de gönderildi. Yıllardır KIB-TEK kendi ihalelerini kendi yapardı bu değişti ve MİK’e bağlandı. Bu değiştiği için formalitelerde 5-10 günlük prosedürleri hallettik” dedi.

“Santraldeki kesici geldi takılıyor”

Erdoğan, Teknecik’te dizel santrali besleyen ana kesicinin personel hatasından dolayı kısa devre olarak kullanılmaz hale geldiğini söyledi.

Bu konuda hemen müdahale edildiğini ve ilgili üretici firmanın Teknecik’e çağrılarak kesicinin değiştirilmesini istediklerini belirten Erdoğan, “Arada bir gecikme yok. Yurtdışı firması olduğu için yılbaşı dönemine rast geldi. Şu anda kesici geldi. Değişim çalışmaları başlatıldı. Sendikanın dediği gibi ‘Hâlâ daha bir çalışma yok’ demek yanlıştır. Demek ki, sendika bizim yaptığımız çalışmalardan çok uzak ve habersizdir. Ya da kasıtlı bir şekilde bunları saklıyorlar, halka doğruları söylemekte çok tasarruflu davranıyorlar” dedi.

“En fazla belediyelerden alacağımız var”

Kurumun en fazla alacağının belediyelerden olduğunu ve bazılarının ara emri aldıkları için elektrik kesintisi yapamadıklarını söyledi.

Şu anda borç alacak ve verecek oranında bir dengenin olduğunu hatırlatan Erdoğan, kurumun varlığını sürdürmekte olduğunu, ancak borçları alması halinde bunun maliyetlere bir etkisinin olacağını da belirtti.

Sendikanın, Maliye Bakanlığı’nın elektriğini keseceğini söylediğini kaydeden Erdoğan, “Elektrik kesme ve elektrik bağlamak sendikanın uhdesinde değildir. Bu tamamen ilgili birimlerin işidir. Onarla ilgili biz gerekli girişimleri yaparız. Bu konuda sendikanın yetkili olduğunu söylemek mümkün değildir” dedi.

“Sokak lambaları ihaleye göre değildi”

Sokak lambalarında sıkıntı olduğunu hatırlatan Erdoğan, takılan lambalarda yaptıkları ölçümlerde aydınlatmanın çok düşük olduğu ve ihale şartnamesinde yazılan bedelleri bulmadığını söyledi.

Erdoğan, lambalar için yapılan ihaleyi durdurduklarını ve yeniden ölçümler yaparak daha iyi aydınlatma yapabilecek ama sistemi de etkilemeyecek, tüketimi de artırmayacak bir dengeyi yakalamaya çalıştıkları belirtti. Şu anda ihale aşamasına geldiklerini ifade eden Erdoğan, sokak lambalarının değişimi için çok sayıda lamba aldıklarını ve değişmeye devam ettiklerini kaydetti.

Erdoğan, şöyle devam etti:

“Civa buharlı lambalardan vazgeçtik. Sodyum buharlı lambalardan almaya başladık. Bu lambalar Led lambalar kadar olmasa da çok daha ekonomiktir. Sadece yananların yerine lambaların değişmesi gerekir. Led’lerin maliyeti 80 Euro’dur. 20 milyon Euro’luk bir lamba ihtiyacımız vardır” dedi.

“25 milyon Dolarlık yatırım başlattık”

Erdoğan, Elektrik üretim, iletim ve dağıtımda öncelikli yatırımların yapılmadığını, göreve geldikleri zaman 2016 ve 2017’de toplam 25 milyon Dolar’lık yatırımlar başlattıklarını söyledi.

Erdoğan, Haspolat Trafo Merkezi’nin ihalesini tamamlayarak orta Mesarya’nın dağıtımını sağlayacak 50 megawat’lık bir sistem kuracaklarını söyledi.

Tüm hatlar üzerinden trafo merkezlerini haberleştirecek, fiber altyapısı oluşmuş olmasına rağmen bunların bağlantılarının tamamlanıp işler hale gelmesinin yapılması için 3 milyon Dolara ISKADA haberleşme siteminin ihalesini gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, şöyle devam etti:

“Lefke’de uzun süren kesintiler nedeniyle Cengizköy trafo merkezi ihalesini yaptık. Kış aylarında kesintilere maruz kalan Girne için Teknecik’ten Girne-Alsancak istikametine 30 kilometrelik 400 megawatlık bir iletim hattı oluşturulması için çalışmalar yaptık. Yapımı başladı. Bunların hızlıca yapılması gerekiyordu.”

Gönyeli’nin elektrik kesintisinden kurtulması için bölgeye 3.5 milyon Dolara mal olacak bir trafo merkezi kuracaklarını, bu bakımdan Gönyeli Belediye Başkanı Ahmet Benli’ye teşekkür eden Erdoğan, “Gazimağusa’ya bir dağıtım merkezi de kuruyoruz. Girne’de Ciklos’un aşağısına Girne’nin içersinde kalmış yüksek gerilim hatları ile Girne içerisindeki trafo merkezini dışa alacağız. Bu da 8 milyon Dolara mal olacak. İhaleleri de yapılmıştır” dedi.

“Online fatura ödenip, harcanan miktar görülebilecek”

KIB-TEK abonelerinin artık bilgisayardan veya cep telefonlarından faturalarını öğrenebileceklerini, ödemelerini de yapabileceklerini kaydeden Erdoğan, 60 00 960 numaralı çağrı merkezi (Call-Center) kurduklarını belirtti.

Call-Center’in sadece KKTC halkına değil yurt dışında yaşayan ve KIB-TEK’in abonesi olanlara hizmet vereceğini anımsatan Erdoğan, “Cep telefonundan Apple Store veya Google Play’den KIB-TEK programını indirecek. Böylece sisteme girerek ödemelerini yapılabilecek. Arızalar da Call-Center’e gelecek. Vatandaşa arızanın ne olduğu gerçek bilgisi de verilebilecek. Vatandaşlardan gelen bilgiler doğrultusunda arızalara daha iyi ulaşılabilecek” dedi.

Erdoğan, çağrı merkezinin AB destekli hibe programından kurulduğunu, KIB-TEK’in de ciddi bir miktar para ayırdığını belirtti. Hedefin tüketicileri önemseyen bir yapı olduğunu ve her türlü işi çözebileceği ortamı yaratmak olduğunu hatırlatan Erdoğan, “Çağrı merkezi, kesintiler hakkında bilgi verecek. Faturalar sorgulanabilecek. Sayaçlarla ilgili kısa bilgi verecek. Bu bölümde personelin eğitimleri devam ediliyor. Aynı anda 30 hattımız vardır. Şu anda mesai saati içerisinde devrede olan sistem, mart ayı içerisinde 7/24 hizmete başlayacak” dedi.

Kıbrıs