İşlenmiş gıdalar, karbonhidrat ağırlıklı beslenme ve hareketsizlik nedeniyle görülme sıklığı giderek artan insülin direnci; kanser, yüksek tansiyon, diyabet, bunama gibi hastalıklara neden olabilir. Prof. Dr. Erk, bu soruna karşı dikkat edilmesi gereken noktalara değindi.

İnsülin direnci, tüketilen şekerli ve unlu, makarna, pirinç gibi karbonhidratı bol gıdaların beslenme alışkanlığı haline gelmesiyle gelişen bir sorundur. Vücuttaki kaslarda, yağlarda ve karaciğerde bulunan hücrelerin insüline doğru şekilde tepki vermediği ve bu nedenle enerji için kandaki glikozu kullanamadığı durumdur. Pankreas, kanda artan glikoz seviyelerini telafi etmek ve hücrelerde oluşan direnci kırmak için sürekli daha fazla insülin üretir. Bu da zamanla kan şekeri seviyesinin yükselmesine yol açar. “İnsülin yüksekliği kronik hastalıkların en sık nedenidir” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu sinsi tehlikeyi tespit etmenin en kolay yolunu ve neden olduğu sorunları şöyle sıraladı:

Sebepleri nelerdir?

İnsülin direncinin nedenleri şöyle sıralanabilir:

■ Sıvı şekerli içecekler

■ Rafine karbonhidratlar

■ Tatlandırıcılar

■ Trans yağlar

■ Soya, mısır, ayçiçeği gibi bitkilerde bulunan Omega-6'lar

■ Kronik enfeksiyonlar, bakteriyel endotoksinler

■ Çevresel toksinler (PCB, tarım ilaçları)

■ Kronik stres

■ Doymuş yağlar

■ Alkol (>30 gr/gün)

■ Lif eksikliği

■ Gıda hassasiyetleri (yumurta, mısır, fıstık)

■ Gıda alerjileri

■ Ağır metaller (arsenik, cıva, kurşun)

■ Beslenme bozukluğu (antioksidan, lif, Omega-3, vitamin eksikliği)

■ Fazla hayvansal protein

■ Fazla tuz

■ Hareketsizlik

■ İlaçlar

Hipertansiyon

İnsülin böbreklerden sodyum emilimine neden olur. Sıvı ve kilo artışı, hipertansiyon ve kalp yetersizliği gelişebilir. En uzun yaşayan insanlar en az şeker tüketen ve insülin seviyeleri en düşük olan insanlardır. İnsülin salgılanması için magnezyuma ihtiyaç vardır. Fazla insülin salgılanması sonucu magnezyum tüketilir ve magnezyum azalır. Düşük magnezyum kan damarlarının kasılmasına ve tansiyonun yükselmesine neden olur.

Vücutta yağlanma

İnsülin; yağ depolayan, vücutta inflamasyon (iltihaplanma) ve oksidatif strese yol açan bir hormondur. İnsülin direnciyle birlikte vücut kas kaybedip yağlanır. .Karın bölgesinde aşırı yağlanma olur. Bel ne kadar kalın ise bu pankreasın o kadar fazla insülin salgıladığı anlamına gelir. Bel ve karında biriken yağlar, kalça ve basenlerde biriken yağlardan daha tehlikelidir. Bel kalınlaştıkça ömür kısalır. Karaciğer en fazla yağlanan organlardan biridir. İnsülin direnci hipoglisemi ataklarına yol açtığı için kişi sık sık ve fazla miktarda yeme ihtiyacı hisseder, obezite ve şeker hastalığı gelişme süreci tamamlanır. Daha sonraki aşamada ise kalp ve damar hastalıkları ve kanser gelişimi ortaya çıkabilecek istenmeyen durumlardır.

Kendinizi test edin

İnsülin direncinizin olup olmadığını hemen şimdi anlamak için bel çevrenizi ölçmeniz yeterli. Göbek hizasından ölçülen bel çevresi rakamlarının kadınlarda 85, erkeklerde 95 cm'yi geçmemesi gerekir. Bu rakamın kadınlarda 88, erkeklerde 100'ü geçmesi durumunda insülin direncinin varlığından söz edilebilir.

Hormonlarda bozulma

İnsülin seviyesi ne kadar yüksekse insülin direnci o kadar fazladır. İnsülin direnci, vücudun tüm hormonal dengesini olumsuz etkiler. Tiroid hormonları, kortizol ve stres hormonları en fazla etkilenen hormonlardır. Tiroid fonksiyonları bozulur, polikistik over hastalığı ve kısırlık gelişimi söz konusu olabilir. İnsülin direnci ve diyabeti önlemek için tiroid hormonları ve stres hormonları normal olmalıdır. Kronik stres, kan kortizol düzeyini artırır. Kortizol belde yağlanmaya ve insülin direncine yol açar.

Nasıl tedavi edilir?

İnsülin direnci tedavisinde öncelikle yaşam tarzı değişikliği gerekir. Tıbbi beslenme tedavisi, egzersiz ve hareketin artırılması, uyku düzeninin sağlanması ve sürdürülebilir olması önemlidir. İnsülin direnci tedavisinde tıbbi beslenme tedavisi; bireyin yaşı, cinsiyeti, fiziksel aktivite ve yaşam şekline göre kişiye özel belirlenir.

sözcü.com.tr